|
İHBARNAME HAKSIZ ALINDIĞI TESPİT EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ İADESİNİN
6183 SAYILI YASANIN 37.MADDESİ UYARINCA İSTENMESİNDE İSABET BULUNMADI-
ĞI, İHBARNAME İLE İSTENMESİ GEREKTİĞİ HK.
1985 Yılının 1-5.dönemlerinde yükümlü şirket tarafından haksız olarak
iade alındığı saptanan katma değer vergisinin tahsili amacıyla düzen-
lenip tebliğ edilen 19.11.1991 gün ve 52461 sayılı işlemin iptali is-
temiyle açılan davayı; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun
3622 sayılı kanunla değişik 14.maddesinin 3/d bendi ile 15.maddesinin
1,b bentlerinde, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken
işlemler hakkında dava açılabileceğinin ve bu nitelikleri taşımayan
işlemler hakkında dava açılan hallerde de davanın reddedileceğinin be-
lirtildiği, dava konusu tebliğnamenin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
378.maddesi ile 6183 sayılı Amme Alacklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerinde belirtilen idari davaya konu olabilecek kesin ve
yürütülmesi gereken işlemlerden olmadığının anlaşıldığı gerekçesiyle
reddeden İstanbul 3.Vergi Mahkemesinin 10.12.1991 gün ve 1991/2260 sa-
yılı kararının bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer VErgisi Kanununun 11.maddesinin 1/a bendinde,
İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetlerin vergiden müs-
tesna olduğu, aynı kanunun 32.maddesinde, bu kanunun 11.maddesi uya-
rınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve
benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisnin, mükellefin ver-
giye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden in-
dirileceği, vergiye tabi uşlamlerin mevcut olmaması veya hesaplanan
verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen kat-
ma değer vergisinin, Maliye ve Gümrük Bakanlığanca tespit edilecek
esaslara göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 341.maddesinde, vergi
zıyaının, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevle-
rini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden
verginin zamanında tahakkuk ettirilmemesini veya eksik tahakkuk etti-
rilmesini ifade edeceği, verginin haksız yere geri verilmesine sebebi-
yet vermenin de vergi zıyaı hükmünde olduğu, haksız iadenin geri alın-
masının ceza uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği açıklanmıştır.
Vergi Usul Kanununun 1.maddesinde, bu kanun hükümlerinin, gümrük ve
tekel idareleri tarafından alınan vergi ve resimler dışında, genel
bütçeye giren vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanacağı belirtil-
miş, 34.maddesinde de ikmalen ve resen tarh edilen vergilerin "ihbar-
name" ile ilgililere tebliğ olunacağı hüküm altına alınmıştır.
Anılan kanunun 35.maddesinde, ihbarnamenin, sıra numarası ve tanzim
tarihi, verginin çeşidi, mükellefin soyadı, adı (Tüzel kişilerde unva-
nı), mükellefin açık adresi, vergilendirme dönemi, verginin matrahı,
hesabı ve miktarı, kısa ve açık bir ifade ile ikmalen veya resen vergi
tarhını gerektiren sebepleri, vergi mahkemesinde dava açma süresi ve
şekli konusunda bilgileri ihtiva edeceği, takdir komisyonu kararı üze-
rine tarh edilen vergilerde kararın ve resen takdiri gerektiren ince-
leme raporunun birer suretinin ihbarnameye ekleneceği belirtilmiştir.
Dava konusu işlemin, "Tebliğname" adı altında yükümlü şirkete hitaben
yazılmış, 1985 yılında haksız alındığı 19.9.1986 tarihli inceleme ra-
poru ile saptanan 867.418.824. lira katma değer vergisi iadesinin, bir
ay içeriside geri ödenmesi, aksi takdirde 6183 sayılı Kanunun 51.mad-
desi hükmüne göre uygulanacak gecikme zammı ile birlikte, aynı kanunun
54 ve müteakip maddelerine göre cebren tahsil edileceğinin bildirilme-
sine yönelik bir yazı olduğu anlaşılmaktadır.
Danıştay Birinci Dairesinin 13.3.1991 gün ve 1991/38 sayılı ihracatta
vergi iadesinin geri alınmasında uygulanacak yöntem konusundaki isti-
şari düşüncesini içeren kararında; vergi, resim, harç ve benzeri mali
yüküm niteliğini taşımaması nedeniyle 213 sayılı Vergi Usul Kanunu
kapsamında bulunmayan kamu alacaklarından olan ihracatta vergi iadele-
rinin geri alınması işlemleri sırasında uygulanacak zaman aşımının
tespitinde 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiği, ihra-
catta vergi iadesi mevzuatına açıkça aykırı olarak veya ihracatçının
gerçek dışı ve yanıltıcı bilgi ve beyanlarına dayanılarak ödendiği in-
celeme raporlarıyla saptanan ihracatta vergi iadelerinin, 6183 sayılı
Kanunun 37.maddesine göre verilecek bir aylık ödeme süresi içinde her
zaman istenebileceği görüşüne varılmıştır.
İhracatta vergi iadesi, Devletin ihracatçılara belli şartlarda ve o-
ranlarda ödemeyi öngördüğü teşvik niteliğinde bir sübvansiyondur. Bu
nedenle, haksız yere ödenen ihracatta vergi iadelerinin ilgililerden
geri alınması sırasında gümrük ve tekel idareleri tarafından alınan
vergi ve resimler dışındaki vergi, resim ve harçları kapsamına alan
213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerini uygulama olanağı bulunmadı-
ğından, bu tür kamu alacağının takibinde 6183 sayılı Kanun hükümleri-
nin uygulanması gerektiği sonucuna varılmaktadır.
Sonuç olarak, ihracatta katma değer vergisi iadesinin haksız alındı-
ğının saptanması halinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümleri uya-
rınca zaman aşımı da dikkate alınarak ihbarname düzenlenmesi gerekti-
ğinden, tebliğname tanzim edilmesinde yasal isabet bulunmamaktadır.
Bu itibarla, 6183 sayılı Kanunun 37.maddesine dayanılarak düzenlenen
tebliğname mükellefin hukuki durumunu etkilemeyeceğinden, işlemin ida-
ri davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken işlemlerden olmadı-
ğından bahisle davayı reddeden mahkeme kararı yerinde görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının onan-
masına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:90)
(MT/ES)
|