|
AKTİFİNDE KAYITLI TAŞITIN SATIŞ BEDELİ DÜŞÜK BULUNAN ŞİRKET
YETKİLİSİNİN ANLATIMI GÖZ ÖNÜNE ALINMAK SURETİYLE BELİRLENEN MATRAH
ÜZERİNDEN YAPILAN TARHİYATIN ONANMASI GEREKİRKEN, DEĞİŞTİRİLMESİNİN
HUKUKA UYGUN DÜŞMEDİĞİ HK.
Aktifinde kayıtlı aracın satış bedelinin düşük beyan edildiğinin ince-
leme raporuyla saptanması üzerine yükümlü şirket adına Ekim 1992 döne-
mi için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi,
1994/332 sayılı kararıyla; davacı hakkında düzenlenen Kurumlar Vergisi
inceleme raporunda araç satışının hatır satışı olduğu kabul edilerek,
satış bedeli olarak ... liranın esas alındığı, inceleme elemanının,
katma değer vergisi inceleme raporunda hiç bir somut tespite dayanma-
dan, kasko değerine göre satış bedelini katma değer vergisi dahil ...
lira olarak belirlediği, aracın bir tek satış bedeli olacağından, ku-
rumlar vergisi tarhiyatına ilişkin dosyada davalı idare tarafından da
satışın hatır satışı olduğu belirtilerek satış bedelinin ... lira ola-
rak kabul edildiği gerekçesiyle davacı tarafından dava konusu edilme-
yen ... lira matrah üzerinden tarhiyatı kusur cezalı olarak onamış,
tarhiyatın ... lira matrah farkına ilişkin kısmının ise kaldırılmasına
karar vermiştir.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay
Onbirinci Dairesi 10.10.1995 günlü ve ... 1995/2456 sayılı kararıyla;
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27 nci maddesinin 1 inci
fıkrasında, bedeli bulunmayan ve bilinmeyen işlemler ile bedelin mal,
menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde, matrahın,
işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğunun hükme
bağlandığı, noter satış sözleşmesinde satışa konu aracın kasko bedeli-
nin ... lira olarak gösterildiği, inceleme raporu eki tutanakta, yü-
kümlü şirket yetkilisinin, satışın hatır satışı ve aracın o günkü de-
ğerinin ... lira olduğunu beyan ettiği, inceleme elemanınca da, yüküm-
lü şirket yetkilisinin ifadesi esas alınarak ... lira matrah üzerinden
cezalı tarhiyat yapıldığı, bu durumda, gerek aracın kasko bedeli, ge-
rekse yükümlü şirket yetkilisinin beyanı karşısında aracın emsal bede-
linin katma değer vergisi dahil ... lira olarak kabulü ile bu bedel e-
sas alınarak saptanan matrah farkı üzerinden salınan katma değer ver-
gisinde isabetsizlik görülmediği ancak, vergi kaybına yol açılan ola-
yın özelliğine göre kusur cezası uygulanması gerektiğini belirterek
vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Edirne Vergi Mahkemesi, 26.12.1995 günlü
ve ... 1995/424 sayılı kararıyla; ilk kararında yazılı hukuksal neden-
ler yanında, kurumlar vergisi tarhiyatına ilişkin kararlarının temyiz
incelemesinden geçerek kesinleştiğini belirterek ilk kararında diren-
miştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edil-
miş ve inceleme elemanının yaptığı tespitler yinelendikten sonra bu
tespitler karşısında tarhiyatın onanması gerektiği ileri sürülerek ka-
rarın bozulması istenmiştir.
Davacı adına uygulanan tarhiyatı değişiklikle onayan kararının
vergi aslına ilişkin hüküm fıkrası, matrahın azaltılması yönünden hu-
kuka aykırı bulunarak bozulan Edirne Vergi Mahkemesinin bozma hükmüne
uymayarak verdiği direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından
temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27 nci maddesinin 1
inci fıkrasında, bedeli bulunmayan ve bilinmeyen işlemler ile bedelin
mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değer olması halinde matrahın,
işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu, 2 nci
fıkrasında, bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir
şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı sebeple açıkla-
namadığı hallerde de matrah olarak, emsal ücretin esas alınacağı, 3
üncü fıkrasında, emsal bedeli ve emsal ücretinin Vergi Usul Kanunu hü-
kümlerine göre tespit olunacağının hükme bağlandığı, 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun emsal bedeli ve emsal ücreti başlıklı 267 nci maddesin-
de ise, emsal bedel, gerçek bedeli olmayan veya bilinmeyen veyahut
doğru olarak tespit edilemeyen bir malın değerleme gününde satılması
halinde emsaline nazaran haiz olacağı değer olarak tanımlanmıştır.
Dosyada mevcut ... Birinci Noterliğince düzenlenen ... günlü
satış sözleşmesinde, ... tipi mercedes marka otobüsün kasko değerinin
... lira, yükümlü şirketçe beyan edilen satış değerinin ise katma de-
ğer vergisi dahil ... liradır.
Yükümlü şirket yetkilisi inceleme raporu eki ... günlü tutanak-
taki ifadesinde, otobüsü sattıkları kişinin eşi ile bazı yatırımların-
dan dolayı ortak menfaatlerinin bulunduğu, bu nedenle hatır satışı
yaptıklarını, aracı ... liraya alıp aynı bedelle sattıklarını, fatura-
yı ... lira üzerinden düzenleyip beyan ettiklerini, söz konusu aracın
o günkü değerinin ... lira olduğunu beyan etmiştir.
Mahkeme, her ne kadar mükellef hakkındaki kurumlar vergisine
ilişkin inceleme raporunda bu aracın satış tarihindeki değerinin ...
lira olarak kabul edilerek kurum hakkında yapılan kurumlar vergisi
tarhiyatının yargı mercilerinden geçmek suretiyle kesinleştiğinden ba-
hisle bu meblağı katma değer vergisi açısından aracın satış günündeki
değeri olduğunu benimsemiş ise de; kurumlar vergisi tarhiyatının, bu
dosyada katma değer vergisi yönünden uyuşmazlığa konu yapılan matrah
farkını içermediği, dolayısıyla temyiz incelemesinden geçerek kesin-
leştiği belirtilen tarhiyat hakkında varılan yargının, bu uyuşmazlığı
etkileyici bir yönünün bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Diğer yönden, yukarıda içeriği belirtilen inceleme tutanağına
geçirilen yükümlü şirket yetkilisinin anlatımı ve 3065 sayılı Yasanın
27 nci maddesinin (2) işaretli fıkrası karşısında söz konusu aracın
satış günündeki değerinin ... lira olarak kabulü gerekirken bu anlatım
gözardı edilerek verilen karar, hukuka uygun bulunmamıştır.
Bu nedenlerle, vergi dairesi müdürlüğünün temyiz isteminin ka-
bulüyle ... Vergi Mahkemesinin 1995/424 sayılı direnme kararının bo-
zulmasına, karar verildi.
(MT/ES)
|