|
VERGİYE TABİ İŞLEMLERLE İADE HAKKI DOĞURAN TEMEL GIDA MADDELERİ TESLİM
İŞLEMLERİNİN BİRLİKTE YAPILMASI HALİNDE İADE HAKKI YALNIZCA TEMEL GIDA
MADDELERİYLE İLGİLİ OLARAK UYGULANACAĞINDAN ÖNCE YÜKÜMLÜNÜN ÖDEYECEĞİ
KDV'DEN İNDİRİLEMEYEN KDV KAALIRSA BUNUN İÇİNDE TEMEL GIDA MADDELERİ-
NİN BÜNYESİNE GİREN VRGİ HESAP EDİLEREK SADECE BU KISMIN İADE EDİLMESİ
GEREKLİ OLUP TEMEL GIDA MADDESİ SATIŞLARININ TOPLAM SATIŞLAR İÇİNDEKİ
MİKTARINA BAKILARAK TEMEL GIDA MADDELERİNE AİT VERGİNİN ORANTI YOLUYLA
SAPTANMASINDA İSABET BULUNMADIĞI HK.
Dava, temel gıda maddeleri ile muhtelif gıda maddelerini birarada sa-
tan yükümlü şirketin, hesaplaranının incelenmesi sonucu 1988 yılı ocak
döneminde fazladan alındığı saptanan katma değer vergisinin kaçakçılık
cezalı olarak geri istenilmesi üzerine açılmıştır. Eskişehir 2.Vergi
Mahkemesi 19.12.1991 günlü 1991/551 sayılı kararıyla; 3065 sayılı Kat-
ma Değer Vergisi Kanununun 28 ve 29.maddeleri ile 24 ve 36 seri nolu
Katma Değer Vergisi Genel Tebliğleri uyarınca inceleme elemanınca, top
lam satışlar içinde temel gıda maddesi teslimlerine ilişkin miktar ve
oranı, indirilebilir katma değer vergisi ile hesaplanan katma değer
vergisinin karşılaştırılması suretiyle bulunan ve indirimle giderileme
yen katma değer vergisi miktarına oranlamak suretiyle iade alınması ge
reken katma değer vergisinin saptandığı, bu şekilde yapılan hesaplama
sonucu bulunan miktar üzerinden ikmalen tarh edilen katma değer vergi-
sinde isabetsizlik görülmediği, olayda, vergi kaçırma kastıyla hareket
edilmediği anlaşıldığından, olayda kaçakçılık cezası uygulanamayacağı
gerekçesiyle vergi aslını aynen, kaçakçılık cezasının ise kusur cezası
na çevrilmesi suretiyle değişiklikle onanmasına karar verilmiştir. Ver
gi dairesi, 213 sayılı Kanunun 344 ve 345.maddelerine göre kesilen ka-
çakçılık cezasının yasal olduğunu, yükümlü şirket ise, katma değer ver
gisi iadesi alınmasında kullandıkları hesaplama tarzının doğru ve ka-
nun koyucunun amacına daha uygun olduğunu ileri sürerek mahkeme kararı
nın bozulmasını istemektedir.
Uyuşmazlık, vergiye tabi işlemlerle iade hakkı doğuran temel gıda mad-
deleri teslim işlerini birlikte yapan yükümlü şirkete iade edilecek
katma değer vergisinin hangi esaslara göre hesaplanması gerektiği husu
suna ilişkindir.
Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesinin 2.fıkrasında "bir vergilen
dirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı, mükellefin
vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer vergisi top-
lamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolu
nur ve iade edilemez. Şu kadar ki, 28.madde uyarınca Bakanlar Kurulu
tarafından vergi nispeti indirilen sadece temel gıda maddeleri ile il-
gili olup indirilemeyen vergi iade olunur." hükmü yer almıştır.
Bu hükme göre vergi indiriminin uygulanmasında, öncelikle tahsil edi-
len vergilerden yüklenilen vergilerin indirilmesi öngörülmüştür.
Bu itibarla temel gıda maddeleri için yüklenilen katma değer vergisi-
nin tamamının, diğer işlemlerden dolayı ödenen katma değer vergileriy-
le birlikte indirim konusu yapılması gerekmekte, ancak, Bakanlar Kuru-
lu tarafından vergi nisbeti indirilen temel gıda maddelerinde yapıla-
cak indirimden arta kalan kısmın iadesi öngörülmüş bulunmaktadır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca bu konuya ilişkin olarak yayımlanan 24
seri nolu ve 12.3.1992 tarih ve 21169 sayılı Resmi Gazete'de yayımla-
nan 39 seri no'lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde de aynı esas
lara yer verilmiştir.
Bu tebliğelere göre, yükümlünün hesaplanan toplam katma değer vergisin
den, indirilebilir katma değer vergisi toplanarak düşülecek, indirile-
meyen kısım kalmazsa iade yapılmayacaktır. İndirilemeyen bir kısım ka-
lır ve miktar bildirimde beyan edilen iade hakkı doğuran işlemin bünye
sine giren vergiden büyük olursa, bünyeye giren verginin tamamının ia-
de edileceği belirtilmek suretiyle konuya açıklık getirilmiştir.
Bu açıklamalar dikkate alındığında, uyuşmazlık dönemi için hesaplanan
toplam 12.613.129 lira katma değer vergisinden, 19.727.264 lira toplam
indirilebilir katma değer vergisinin düşülmesi sonucu indirilemeyen
7.114.135 lira katma değer vergisi kalmaktadır. İndirilemeyen bu tutar
dan, temel gıda maddelerinin bünyesine giren katma değer vergisi mikta
rının tesbiti suretiyle karşılaştırma yapılması gerekmektedir.
Böylece, ilgili dönemde iade edilmesi gereken katma değer vergisinin
soptanması gerekirken indirimle giderilemeyen katma değer vergisi mik-
tarının, toplam satışlar içinde temel gıda maddelerine isabet eden sa-
tışlara ilişkin miktara oranlanması suretiyle yapılan hesaplamaya daya
nılarak salınan katma değer vergisinin onanmasına ilişkin mahkeme kara
rında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü
şirket temyiz isteminin kabulüyle Vergi Mahkemesinin kararının bozulma
sına karar verildi.
BŞ/ES
|