|
ARAÇ SATIŞLARINDA SATIŞ BEDELİ İLE İNCELEME İLE SAPTANAN BEDEL ARASIN-
DA BÜYÜK FARKLILIĞIN BULUNMASI HALİNDE, ARACIN GERÇEK DEĞERİNİN TESBİ-
Tİ İÇİN GEREKİRSE BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAPTIRILMAK SURETİYLE ARAŞTIRI-
LARAK KARAR VERİLMESİ GEREKTİĞİ HK.
1987/Şubat dönemine ilişkin vergi inceleme raporuna dayanılarak yüküm-
lü adına salınan Kaçakçılık cezalı katma değer vergisini, yükümlünün
01-NP-650 plakalı üç dingilli 1973 model Man marka kamyonu moter kana-
lıyla vadeli olarak 700.000.-TL. bedelle sattığı, inceleme raporunda
ise çeşitli karineler esas alınarak kamyonun gerçek satış değerinin
11.000.000.-TL. olduğu sonucuna varıldığının anlaşıldığı, ancak incele
me elemanınca alıcı nezdinden karşıt inceleme yapılmadığı gibi belirle
nen satış bedelinin dışında açıktan para alındığı hususunda da bir sap
tamaya dayanmadan salt varsayıma dayalı hesaplamalarla komyonun değeri
nin 11.000.000.-TL. olarak belirlenmesinde yasal isabet bulunmadığı ge
rekçesiyle terkin eden, Adana 2.Vergi Mahkemesinin 10.2.1989 gün ve
1989/224 sayılı kararının; vergi incleme raporuna dayanılarak saptanan
matrah farkı üzerinden salınan kaçakçılık cezalı tarhiyatın yasal oldu
ğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27.maddesinin 1.fıkrasında;
bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat,
hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın işlemin ma-
hiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu 2.fıkrasında da,
bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük
olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı
hallerde, matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücretinin esas alınaca
ğı, 3.fıkrasında ise, emsal bedelinin ve emsal ücretin Vergi Usul Kanu
nu hükümlerine göre tebbit olunacağı hükme bağlanmış, 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun 267.maddesinde de "emsal bedeli, gerçek bedeli olmayan
veya bilinmeyen veyahut doğru olarak tespit edilemeyen bir malın, de-
ğerleme gününde satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değer-
dir." biçiminde tanımlanmıştır.
Buna göre ortalam satış veya maliyet bedeli esasına göre emsal bedeli-
nin tesbitinin mümkün olmadığı hallerde, emsal bedeli ilgilinin başvur
ması üzerine Takdir Komisyonu tarafından, takdir yoluyla tesbit edile-
cektir.
Dosyanın incelenmesinden yükümlüye ait kamyonun vadeli olarak 700.000.
liraya satıldığı noter satış senedinde görülmekteyse de; vergi incele-
me raporunda, uyuşmazlık konusu kamyonun gerçek değerinin beyan edilen
kıymetin çok üstünde olduğu, Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca sigorta
şirketleri için hazırlanıp yayımlanan fiyat tarifelerinde 520 Man kam-
yon için ortalama 13.905.000.-lira fiyat belirlendiği, öte yandan Ver-
gi Dairesinin G.a./3814 hesap nolu mükelleflerin vefatı üzerine varis-
leri tarafından söz konusu model ve özelliklere sahip aracın ilgili dö
nemlerde 11.000.000.TL. alınıp satıldığının ifade edildiği belirtilmek
tedir.
Bu durumda söz konusu aracın beyan edilen satış bedeli ile inceleme ra
poruyla tesbit edilen bedel arasında büyük fiyat farklılığının bulunma
sı karşısında, mahkemece aracın gerçek değerinin tesbiti için gerek gö
rüldüğü takdirde keşif ve bilirkişi incelemesi de yaptırmak suretiyle
yeterli inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesi gerekirken,
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20.maddesi uyarınca re'sen
araştırma ilkesi dikkate alınmaksızın salt idarece yapılan tesbitin ye
terli olmadığı gerekçesiyle tarhiyatın terkinine karar verilmesinde
isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
ŞT/ES
|