|
ANONİM ŞİRKETE DÖNÜŞEN LİMİTED ŞİRKETİN SABİT KIYMETLERİ VE DEMİRBAŞ
EŞYALARIN TİCARET MAHKEMESİNCE DEĞERLENDİRİLMESİ SONUCU, DEVİR BİLON-
ÇOSUNDA BU DEĞERLEMEYE İLİŞKİN DÜZELTMELERİN YAPILMASI HALİNDE, NEV'İ
DEĞİŞTİREN ŞİRKETİN KÜL HALİNDE DEVRİNDEN SÖZ EDİLEMİYECEĞİNDEN, TES-
LİM SAYILAN DEVİR NEDENİYLE KATMA DEĞER VERGİSİNİN HESAPLANMASI GEREK-
TİĞİ HK.
Tarım ürünleri ticareti yapan yükümlü limited şirketin 1985 yılı def-
ter ve belgelerinin incelenmesi sonucu saptanan matrah farkı üzerinden
Aralık 1985 dönemine ilişkin olarak ikmalen salınan katma değer vergi-
sini; Limited şirket iken ortaklar kulu kararı ile nevi değişikliğine
karar veren yükümlü şirketin bu tarihten sonra da normal ticari ve sı-
nai faaliyetini sürdürdüğü ve kayıtlarına intikal ettirdiği, aktifinde
kayıtlı makine, tesis, demirbaş ve gayrimenkullerinin Mersin Asliye
Ticaret Mahkemesince belirlenen bilirkişi tarafından saptanan rayiç
değerler ile kayıtlı değerler arasındaki farkları bir taraftan sabit
kıymetlere borç, diğer taraftan sermaye hesabına alacak kaydederek,
kayıtlı sermayesini 3.800.000.000. liraya çıkardığı, değer farklarının
bu şekilde bilançonun pasifindeki sermaye hesabına alınmasının kaydi
bir işlem olduğu ve işletmeden çekiş şeklinde bu hesapların tasfiyesi
sözkonusu olmadığı sürece 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19.maddesin-
de tanımı yapılan vergiyi doğuran olay kapsamına girmediği; nevi de-
ğiştirme tarihi olan 31.12.1985 tarihi itibariyle çıkarılan bilançonun
tüm aktif ve pasif kalemleriyle 31.12.1985 tarihinde tüzel kişilik ka-
zanan Anonim Şirketin açılıp bilonçosunu oluşturduğu, böylece Kurumlar
Vergisi Kanununun 37.maddesinde öngörülen aynen ve kül halinde devir
şartının tümüyle yerine getirildiğinin şirket kayıtlarıyla sabit oldu-
ğu; olayın bir nevi değişikliği olması nedeniyle herhangi bir gelir
veya kazanç yaratan gerçek bir işlem olmadığından Türk Ticaret Kanu-
nunda tanımlanan ticari ve sınai faaliyet kapsamına sokulamayacağı,
gerçek bir devir, alım-satım ve trampanın da söz konusu olmadığı;
makine, tesis demirbaş ve gayrimenkullerin hiçbirinin elden çıkarılma-
dığı, şirketin Anonim Şirket halinde faaliyetini sürdürdüğü, dolayı-
sıyla katma değer vergisini doğuracak bir olay bulunmadığından, şir-
ketin Katma Değer Vergisi Kanununun 17.maddesi 4-c bendinde öngörülen
istisna hükmünden yararlandırılması gerektiği gerekçesiyle kaldıran
İçel 1.Vergi Mahkemesinin 19.1.1988 gün ve E:1987/306, K:1988/24 sayı-
lı kararının; bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, Vaizoğulları Tarım Ürünleri Paz. ve San.Ltd.Şti'nin, Vaiz-
oğulları Tarım Ürünleri Tic. ve San.A.Ş. olarak nev'i değiştirmesi do-
layısıyla limited şirketten Asliye Ticaret mahkemesince değerlendiril-
dikten sonra anonim şirkete devredilen, sabit kıymetlerin, demirbaş
eşyanın ve boş çuvalların, nev'i değişikliği yapılırken, Kurumlar Ver-
gisi Kanununun 37. ve 39.maddelerinde öngörüldüğü şekilde aynen ve kül
halinde anonim şirkete devredilmediğinin inceleme raporuyla saptanması
üzerine ikmalen salınan katma değer vergisinden doğmuştur.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.fıkrasında,
Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi
olduğu; 17.maddesinin 4 numaralı fıkrası (c) bendinde de, Kurumlar
Vergisi Kanununun 37. ve 39.maddelerinde belirtilen işlemlerin katma
değer vergisinden istisna edildiği; 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanu-
nunun 37.maddesinde, birleşme neticesinde infisah eden kurum ile bir-
leşilen kurumun kanuni veya iş merkezlerinin Türkiye'de bulunması,
münferih kurumun devir tarihindeki bilonço değerini birleşilen (devra-
lan) kurumun, kül halinde devrolması ve bilonçosuna geçirmesi, birle-
şilen kurumun, münfesih kurumun ortaklarına veya sahiplerine devraldı-
ğı servet nispetinde hisse vermesi koşuluyla şekil değiştirmelerin de-
vir hükmünde olduğu hükme bağlandığı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
olay tarihinde yürürlükte olan geçici 11.maddesinde ise, bilanço esa-
sına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bi-
lançolarına dahil amortismana tabi iktisadi kıymetleri ve bu kıymetler
üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortis-
mana tabi iktisadi kıymetleri ve bu kıymetler üzerinden ayrılmış olup
bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları her hesap dönemi
sonu itibariyle maddede belirtilen koşullarla değerleyebileceği be-
lirtilmiştir.
Anılan Kanun hükümlerinden, nev'i değişikliğinin Katma Değer Vergisi
Kanununun 17.maddesinin 4.fıkrası (c) bendindeki istisnadan yararlana-
bilmesi için, Kurumlar Vergisi Kanununun 37.maddesinde öngörüldüğü şe-
kilde, nev'ini değiştiren şirketin aynen ve kül halinde yeni şirkete
devredilmesi, ya da nevini değiştiren şirketin iktisadi kıymetlerinin
Vergi Usul Kanununun geçici 11.maddesinde öngörülen koşullara uygun o-
larak değerlendirilmesi gerekir.
Olayda, Limited Şirketin nevi değişikliği kararı aldıktan sonra sabit
kıymetlerini, demirbaş eşyalarını ve boş çuvallarını Mersin Asliye Ti-
caret Mahkemesince tayin edilen bilirkişi aracılığıyla değerletmekle
beraber ayrıca kayıtlarında 1984 yılında Vergi Usul Kanununun geçici
11.maddesine göre yapılan yeniden değerlemelere ilişkin düzeltmeleri
de yaparak Anonim Şirkete devrine esas olacak kat'i devir bilonçosunu
düzenlediği ve 31.12.1985 tarihi itibariyle de Anonim Şirkete devre-
dildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda Kurumlar Vergisi Kanununda öngörülen devir ve şekil değiş-
tirme şartlarına uyulmadığı gibi Vergi Usul Kanununun geçici 11.madde-
sinde belirtilen koşullara uygun olarak değerleme yapılmadığından ida-
rece, sabit kıymetlerin, demirbaş eşyaların ve boş çuvalların yeni de-
ğerleriyle anonim şirkete devredildiğinin kabulüyle bu devrin katma
değer vergisine tabi bir teslim sayılması suretiyle ek katma değer
vergisi salınması yerinde iken vergi mahkemesince tarhiyatın yazılı
ğerekçeyle kaldırılmasında isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle, anılan mahkeme kara-
rının bozulmasına karar verildi.
(MT/ES)
|