|
STOKTA BULUNAN EMTİALARA İLİŞKİN KATMA DEĞER VERGİSİNİN İNDİRİLEBİLE-
CEĞİ HK.
Temel gıda maddeleri ticaretiyle uğraşan yükümlünün 1995 yılı işlemle-
rinin incelenmesi sonucunda, yersiz katma değer vergisi iadesi aldığı
belirtilerek adına Ocak dönemi için kaçakçılık cezalı katma değer ver-
gisi salınmıştır. ... Mahkemesinin ... gün ve 1997/69 sayılı kararıy-
la; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesine göre temel
gıda maddeleri nedeniyle katma değer vergisi iadesi alınabilmesi için,
temel gıda maddeleri tesliminde katma değer vergisi oranının Bakanlar
Kurulunca indirilmiş olması ve ayrıca yüklenilen katma değer vergisi-
nin indirimle giderilmemiş bulunması gerektiği, olayda temel gıda mad-
delerinin alım satımında katma değer vergisi oranı değiştirilmediğin-
den katma değer vergisinin iadesinin söz konusu olamayacağı, bu durum-
da yersiz katma değer vergisi iadesi aldığı saptanan yükümlü adına
tarh edilen katma değer vergisinde isabetsizlik bulunmadığı, ancak o-
layın niteliği ve matrahın tespit biçimi nedeniyle kesilen ağır kusur
cezasının kusur cezasına çevrilmesi icap ettiği gerekçesiyle vergi as-
lı onanmış, ağır kusur cezası ise kusur cezasına çevrilmiştir. Yükümlü
tarafından, katma değer vergisi oranının indirilmemiş olmasının katma
değer vergisi iadesi hakkını ortadan kaldırmayacağı, vergi dairesi ta-
rafından, kesilen ağır kusur cezasının yasaya uygun olduğu ileri sürü-
lerek mahkeme kararının bozulması istenilmiştir.
Vergi dairesi temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar mahke-
me kararının lehlerine bozulmasını sağlayacak durumda görülmemiştir.
Yükümlü temyiz istemine gelince;
3065 sayılı Kanunun 28. maddesinde, "Katma değer vergisi oranı,
vergiye tabi her bir işlem için %10' dur. Bakanlar Kurulu bu oranı,
dört katına kadar artırmaya, %1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilin-
de muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası için
farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir. " hükmü yer almış, ay-
nı Kanunun "Vergi indirimi" başlıklı 29. maddesinin 2. fıkrasında da
"Bir vergilendirme döneminde indirilecek katma değer vergisi toplamı
mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan katma değer
vergisi taplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki döneme
devrolunur ve iade edilmez. Şu kadar ki 28.madde uyarınca Bakanlar Ku-
rulu tarafından vergi nispeti indirilen sadece temel gıda maddeleri i-
le ilgili olup indirilemeyen vergi iade olunur. "hükmüne yer verilmiş-
tir.
Bu madde hükümleri ile vergi indiriminin uygulanmasında, önce-
likle tahsil edilen vergilerden yüklenilen vergilerin indirilmesi ön-
görülmüştür. Bu itibarla temel gıda maddeleri için yüklenilen katma
değer vergisinin tamamının, diğer işlemlerden dolayı ödenen katma de-
ğer vergileriyle birlikte indirim konusu yapılması gerekmekte, ancak
Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı indirilen temel gıda maddele-
rinde yapılacak indirimden arta kalan kısmın iadesi öngörülmüş bulun-
maktadır.
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca bu konuya ilişkin olarak
12.3.1992 gün ve 21169 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 39 seri nolu
Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de aynı esaslara yer verilmiş,
temel gıda maddesi teslimlerinde iade edilecek vergi hesaplanırken,
diğer indirimler dikkate alınmadan, teslimin bünyesine giren vergi ile
teslim dolayısıyla hesaplanıp beyan edilen verginin mukayesesinin esas
alınmasının söz konusu olamayacağı, yükümlünün hesaplanan toplam katma
değer vergisinden, toplam indirilebilir katma değer vergisinin düşüle-
ceği, indirilemeyen kısım kalmazsa iade yapılmayacağı, indirilemeyen
bir kısım kalır ve miktar, bildirimde beyan edilen iade hakkı doğuran
işlemin bünyesine giren vergiden büyük olursa, bünyeye giren verginin
tamamının iade edileceği belirtilmek suretiyle konuya açıklık getiril-
miştir.
Yukarıda belirtilen kanun maddeleri ile tebliğ hükümlerinin
birlikte değerlendirilmesinden; temel gıda emtiası alım satımı ile il-
gili iade hakkı, mahkemece hükme bağlandığı gibi yüksek oranlı katma
değer vergisine tabi emtialardan düşük oranlı mal üretimi nedeniyle
münhasıran mağdur olan mükelleflere tanınmış bir hak olmayıp, vergi
iadesi hakkının, temel gıda maddelerine ilişkin olmak üzere Bakanlar
Kurulu kararıyla vergi nispetinin indirilmesi ve bu verginin ilgili
dönemde indirimle giderilememesi koşullarına bağlandığı, kanun koyucu-
nun bu madde hükmüyle, mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerinden
hesaplanarak yüklenilen ve vergi nispetinin indirilmesi nedeniyle il-
gili dönemde yapılan vergiye tabi (satış) işlemleri üzerinden hesapla-
nan vergiden indirim yoluyla giderilmesi mümkün olamayacak verginin
reddini (iadesini) amaçladığı görülmektedir.
Öte yandan, hem indirim ile ilgili açıklamalara yer veren Katma
Değer Vergisi Kanunun 32. maddesinin gerekçesinde, hem de 39 seri nolu
Tebliğ'de stok'da yer alan emtialara ilişkin olarak yüklenilen katma
değer vergilerinin de indirilebileceği açıkça belirtildiğinden incele-
me elemanının bu konudaki görüşüne itibar etmek mümkün değildir.
Bu durumda, yükümlünün hesaplanan katma değer vergisinden, in-
dirilebilir katma değer vergilerinin (stoktaki emtialara ilişkin katma
değer vergisi de dahil olmak üzere) toplanarak düşüleceği, indirileme-
yen kısım kalmazsa iade yapılmayacağı, indirilemeyen bir kısım kalır
ve bu miktar, bildirimde beyan edilen iade hakkı doğuran işlemin bün-
yesine giren vergiden büyük olursa bünyeye giren verginin tamamının i-
ade edileceği açık olup, mahkemece, ilgili dönemde iade edilmesi gere-
ken katma değer vergisi tutarının belirlenmesinde yukarıda belirtilen
ilkeler doğrultusunda hesaplama yapılarak bir sonuca ulaşılması gere-
kirken, salt inceleme raporunda yer alan hatalı yorum esas alınarak
davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle yükümlü temyiz isteminin kabulüyle ...
Vergi Mahkemesinin ... gün ve 1997/69 sayılı kararının bozulmasına,
karar verildi.
(MT/ES)
|