|
HİZMET BEDELİNDEN AYRI OLARAK MÜŞTERİ ADINA TRAFİK RUHSATI, PLAKASI AL
MAK VE VERGİ İŞLEMLERİNİ YAPMAK ÜZERE YAPILAN HARCAMALAR ÜZERİNDEN KDV
HESAPLANAMAYACAĞI HK.
Yükümlü şirketin 1987 Haziran-1988 Aralık dönemi işlemlerinin katma de
ğer vergisi yönünden incelenmesi sonucu düzenlenen vergi inceleme rapo
ru uyarınca 1988 yılı Mayıs dönemi için salınan kaçakçılık cezalı kat-
ma değer vergisini; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 8.ve 24.
maddelerinden bahisle ihtilafa konu trafik işlemlerini yapan yükümlü
şirketin vergi kapsamına giren hizmetleri karşılığında aldığı tüm be-
del ile birlikte vergiyi de tahsil etmek ve hazineye yatırmak görevi-
nin bulunduğunu kabul etmek gerektiği, yükümlü şirketin taşıt alıcısın
dan aldığı bir vekaletname karşılığı yaptığı işlemler için düzenlenen
taşıt alım vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, noter ücreti, trafik si-
gorta poliçesi evraklarını müşteriye verdiği ve faturaya dahil etmedi-
ği, harç pulu ödemesi, cemiyet evrakı alınması, trafik takip işlemleri
yapan elemanların ödedikleri dolmuş, taksi v.s. ödemeler karşığı belge
alınmadığından bu masrafların şirketin düzenlediği faturalarda göste-
rildiği, ancak katma değer vergisine tabi tutulmadığı, dava dilekçesin
de beyan dışı kalmış katma değer vergisi bulunmadığı ileri sürülmekte
ise de; beyan edilen katma değer vergisi matrahları ile müvekkil mas-
rafları arasındaki oran karşılaştırmasında, vergiye tabi tutulmayan mü
vekkil masraflarının artış nispetinin beyan edilen matrahtan çok daha
hızlı seyrettiği, müvekkil adına yapılan masraflarla işlem takip ücre-
ti arasında belli bir orantı bulunması gerektiğinden, bu oranın çok üs
tünde artış gösteren müvekkil masrafları ile işlem takip ücretinin giz
lendiği ve katma değer vergisinin noksan beyan edildiğinin anlaşıldı-
ğı, bu durumda sadece 1988 yılı Aralık döneminde 540.503.378.-TL.lık
vesikasız müvekkil masrafının 8.564.933..-TL.lık bölümünün vergi matra
hına dahil edilmesinde gerçeğe uyarlık görülmediğinden salınan katma
değer vergisinde kanuna aykırılık bulunmadığı, ancak katma değer vergi
si uygulamalarının yeni olması nedeniyle vergi matrahının tespitinde
yanılgıya düşüldüğü, oysa düzenlenen faturalarda tahsil edilen miktar-
ların aynen gösterilip, kanuni defterlere muntazam işlendiği gözönüne
alınarak Vergi Usul Kanununda kaçakçılığın tanımında yapılan değişikli
ğe rağmen bilerek kaçakçılık kastıyla yapıldığı tespit edilemeyen ola-
ya kusur cezası uygulanması gerektiği gerekçesiyle vergi aslını ona-
mak, kaçakçılık cezasını kusura çevirmek suretiyle değişikle onayan
İstanbul 5.Vergi Mahkemesinin 31.5.1990 gün ve E:1989/1579; K:1990/662
sayılı kararının; vergi dairesince, vergi ziyaına sebebiyet verildiğin
den kaçakçılık cezası kesilmesinin yerinde olduğu, kasıt unsuru bulun-
madığını ispat suretiyle cezadan kurtulmanın söz konusu olmadığı, yü-
kümlüce de, müvekkil masraflarının hizmet karşılığı alınan ücretle bir
ilgisinin bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinde; Türkiye'de ya-
pılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçe-
vesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi oldu-
ğu belirtilmiş, 4.maddesinde, hizmet, teslim ve teslim sayılan haller
ile mal ithalatı dışında kalan işlemler olarak tanımlanmış, 8.maddesin
de; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanların katma
değer vergisi mükellefi olduğu açıklanmış, 20.maddesinde; teslim ve
hizmet işlemlerinde matrah tanımlanmış, 24.maddesinde, matraha dahil
olan unsurlar sayılmıştır.
Tarhiyatın dayanağını oluşturan vergi inceleme raporunun incelenmesin-
den; taşıtın noterden devrini yahut satıcıdan faturasını alan alıcının
taşıtın trafik ruhsatı ve plakası ile vergi işlemlerinin yapılması
için yükümlü şirkete vekaletname ile birlikte yapılacak masraflar ve
hizmet ücreti için avans verdiği, bunun üzerine yükümlü şirketçe müşte
ri adına belgelendirilen taşıt alım vergisi, motorlu taşıtlar vergisi,
noter ücreti,trafik sigorta poliçesinin müşteriye verildiği ve düzenle
nen faturalarda bunlara ilişkin bir tutarın yer almadığı, faturada bel
gelendirilmeden yapılan harcamaların, "müvekkil masrafları" adı altın-
da gösterilerek, katma değer vergisine tabu tutulmadığı, sadece yapı-
lan hizmet karşılığı elde edilen ücret üzerinden katma değer vergisi
hesaplandığı ve faturada gösterildiği, oysa müşterilerine yaptığı hiz-
met karşılığı bir gelir elde eden yükümlü şirketin, bu geliri elde ede
bilmek, hizmeti yerine getirebilmek için katlanmak zorunda kaldığı mü-
vekkil masrafları olarak faturada gösterilen ve üzerinden katma değer
vergisi hesaplanmayan masrafları bizzat yaptığı (taksi ücretleri, kır-
tasiye ücretleri, plaka masrafları), bu masrafların karşılığının, müş-
teriden tahsil edilmesinin onun namına yapıldığı anlamını taşımayaca-
ğı, nitekin müşteri adına belgelendirilen harcamalara ilişkin tutarın
(motorlu taşıtlar vergisi, noter ücreti, taşıt alım vergisi, mecburi
trafik sigortası poliçe bedeli) faturalarda yer almamasının müvekkil
masraflarının müşteri adına değil de, yükümlü şirket adına yapıldığı-
nın bir delili olduğu ve dolayısıyla müvekkil masraflarının üzerinden
de katma değer vergisi hesaplanması gerektiğinin belirtildiği anlaşıl-
mıştır.
Trafik ruhsatı ve plakası çıkarmak ve vergi işlemlerini yapmak üzere
müşterisi tarafından kendisine vekaletnameyle yetki verilen yükümlü
şirketin, üstlendiği hizmeti yerine getirebilmek için bir takım masraf
lar yapacağı kuşkusuzdur. Bu masraflar; motorlu taşıtlar vergisi, no-
ter ücreti, taşıt alım vergisi, mecburi trafik sigortası poliçe bedeli
gibi, belgelendirilebilen masraflar olabileceği gibi, taksi, dolmuş pa
rası, plaka almak için yapılan harcamalar gibi belgelendirilmeyen mas-
raflar da olabilir. Ancak; gerek belgelendirilebilen, gerekse belgelen
dirilemeyen bu masraflar müştiri adına ve müşteri için yapılması üstle
nilen hizmeti yerine getirebilmek amacıyla yapılan masraflar olup, yü-
kümlü şirketin yaptığı hizmet karşığında aldığı ücretle bir ilgisi yok
tur. Nitekim; vergi inceleme raporunda da belirtildiği üzere; yükümlü
şirketçe katma değer vergisi hesaplanmayan ve fatura ile müşterilerden
tahsil edilen meblağlar defterlerde müvekkil masrafları hesabında gös-
terilerek dönem kar-zararını ilgilendirmeden muhasebeleştirilmektedir.
Diğer taraftan; vergi inceleme raporunda; müşteri adına belgelendiri-
len harcamalara ilişkin tutarın (motorlu taşıtlar vergisi, noter ücre-
ti, taşıt alım vergisi, mecburi trafik sigortası poliçe bedeli) fatura
larda yer almamasının, müvekkil masrafları olarak faturada gösterilen
ve üzerinden katma değer vergisi hesaplanmayan masrafları (taksi ücret
leri, kırtasiye ücretleri, kırtasiye ücretleri, plaka masrafları), yü-
kümlü şirketin kendi adına yaptığını gösterdiği ileri sürülmekte ise
de; Dairemizin 25.10.1993 gün ve E:1990/6172 sayılı ara kararı ile ge-
tirtilen yükümlü şirketin 1988 Aralık dönemine ilişkin faturalarının
incelenmesinden, faturalarda taşıt alım vergisi, bandrol makbuzu, mü-
vekkil masrafları toplamı (harç pulu, cemiyet evrakı, noter masrafı,
sigorta vs.) ücret ve ücret üzerinden hesaplanan katma değer vergisi
ile genel toplamın yer aldığı görülmüştür.
Bu dunumda, müşterisi adına trafik ruhsatı ve plakası almak ve vergi
işlemlerini yapmak üzere harcamalar yapan yükümlü şirketin, bir kısmı-
nı belgelendirip bir kısmını belgelendiremediği bu harcamalara ilişkin
tutarları faturada taşıt alım vergisi, bandrol makbuzu ve müvekkil mas
rafları sütunlarında göstererek, müşterisine taahhüt ettiği hizmeti
yerine getirebilmek için yaptığı bu harcamalar üzerinden katma değer
vergisi hesaplamayıp, sadece bu hizmet karşılığı aldığı ücret üzerin-
den katma değer vergisi hesaplamasında kanuna aykırılık bulunmamakta-
dır.
Bu sebeple, yükümlü şirket adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer
vergisinin terkini gerekirken, yazılı gerekçe ile vergi aslını onamak
cezayı kusura çevirmek suretiyle tarhiyatı tadilen tasdik eden mahkeme
kararı yerinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, vergi dairesi temyiz isteminin reddine; yükümlü
temyiz isteminin kabulüyle mahkeme kararının bozulmasına karar
verildi.
ŞT/ES
|