|
VERGİYE TABİ İŞLEMLER NEDENİYLE HESAPLANAN KDV.'SİNDEN İADE HAKKI DO-
ĞURMAYAN İŞLEMLERE AİT VERGİ VE İADE HAKKI DOĞURAN İŞLEMLERE AİT VERGİ
OLARAK İFADE EDİLEN İNDİRİMLER DÜŞÜLDÜKTEN SONRA (İNDİRİMLERİN HESAPLA
NAN KDV.'SİNDEN FAZLA OLMASINDAN DOLAYI) ÖDENMESİ GEREKEN KDV.'SİNİN
KALMAMASI NEDENİYLE DAHİLİ TEVKİFAT YAPILAMAYACAĞI HK.
Yükümlü şirketin 1988/ Nisan döneminde verdiği katma değer vergisi be-
yannamesi üzerine fazladan tahakkuk ettirilen dahili tevkifatın terki-
ni istemiyle açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 3239 sa
yılı yasa ile değişik 94.maddesinin (B) fıkrasının (a) bendinde; katma
değer vergisine tabi olanların adlarına tarh ve tahakkuk ettirilen kat
ma değer vergisinin % 50'si, (d) bendinde ise; diğerlerinde yapılan
teslimler karşılığında alınan bedelin % 2'sinin dahili tevkifata tabi
olduğunun hükme bağlandığı, anılan yasa hükmü ile, işlem türlerine gö-
re dahili tevkifat matrahının değişik nisbetlerde tesbit edildiği, bu-
na göre, her iki işlem türünün ayrı ayrı ele alınıp dahili tevkifat tu
tarının ayrı ayrı hesaplanması gerektiği, beyana göre katma değer ver-
gisinin yurt içi taşımacılık faaliyetinden doğduğunun tartışmasız oldu
ğu, bu tutardaki verginin yurtiçi taşımacılık işinden dolayı tarh ve
tahakkuk etmesi gereken miktar olması nedeniyle, tahakkuk fişinde de
"tahakkuk eden" miktarına dahil edildiği, taşımacılık istisnası nede-
niyle iade hakkı doğuran miktarın mahsubunun da, bu mahsup bir ödeme
şekli olduğundan, anılan yasa hükmü karşısında tarh ve tahakkuk ettiri
len katma değer vergisinin varlığını ortadan kaldırmadığı, kaldı ki,
yurt içi ve yurt dışı taşımacılık faaliyeti bulunan bir kurumun yurt
içi faaliyetine isabet eden katma değer vergisi üzerinden dahili tevki
fat alınmaması durumunun, yalnızca yurt içi taşımacılık faaliyeti olan
kurumlara karşı ayrıcalık ve haksız rekabet de yaratacağı gerekçesiyle
reddeden İstanbul 11.Vergi Mahkemesinin 8.3.1990 1990/367 sayılı kara-
rının; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94.maddesinin (B) fıkrasının
(a) bendinde, tarh ve tahakkuk ettirilicek ve ödenecek katma değer ver
gisi miktarının dahili tevkifat matrahını teşkil edeceğinin öngörüldü-
ğü ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, yurt içi ve yurt dışı taşımacılık faaliyetinde bulunan yü-
kümlünün yapması gereken dahili tevkifatın matrahı olarak, katma değer
vergisi beyannamesinde yer alan "iade hakkı doğurmayan işlemlere ait
indirimler" den sonra kalan katma değer vergisi miktarının mı, yoksa,
bununla birlikte "iade hakkı doğuran işlemlere ait indirimler" in de
düşülmesinden sonra, varsa, ödenmesi gereken katma değer vergisi tuta-
rının mı esas alınması gerektiğine ilişkindir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun olay tarihinde yürürlükte bulunan
94.maddesinin (B) fıkrasının (a) bendinde, katma değer vergisine tabi
olanların adlarına tarh ve tahakkuk ettirilen katma değer vergisinin
% 50'si oranında dahili tevkifat yapacakları belirtilmiş, söz konusu
maddedeki yetkiye dayanılarak çıkarılan ve 22.2.1986 günlü, 19027 sayı
lı Resmi Gazetede yayımlanan 86/10380 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile değişik 85/10175 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının III/a maddesinde
de bu oranın, katma değer vergisine tabi olanların ödemeleri gereken
katma değer vergisine uygulanacağı belirtilerek konuya açıklık getiril
miştir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 22.maddesinde ise, verginin tahakkuku,
tarh ve tebliğ edilen bir verginin ödenmesi gereken bir safhaya gelme-
si olarak tanımlanmış olduğundan, 193 sayılı Kanunun yukarıda anılan
94/B-a bendinde yer alan ".... tahakkuk ettirilen katma değer vergisi-
nin...."cümlesindeki "tahakkuk" teriminden, ödenmesi gereken katma de-
ğer vergisinin varlığının anlaşılması gerekmektedir.
Diğer yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesinin
1.fıkrasının a bendinde, mükelleflerin, kendilerine yapılan teslim ve
hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesika
larda gösterilen katma değer vergisinin, aynı kanunun 32.maddesinde
de, bu Kanunun 11, 13, 14, 15.maddeleri uyarınca vergiden istisna edil
miş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen
katma değer vergisinin, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden he
saplanacak katma değer vergisinden indirileceği hükme bağlanmıştır.
Nitekim, 3065 sayılı Kanunun 42.maddesi gereğince Maliye ve Gümrük Ba-
kanlığı tarafından 1988 yılı için hazırlanan Katma Değer Vergisi Beyan
namesinin IV nolu tablosunun dip notunda da; dahili tevkifatın hesap-
lanmasında esas alınacak olan "ödenmesi gereken katma değer vergisi"
nin II numaralı tablonun 59.sırasında yazılı rakam olduğu belirtilmiş,
II numaralı tablonun 59.sırasında yazılı rakamın ise, yine aynı tablo-
nun 43.sırasında yer alan ve vergiye tabi işlemler nedeniyle hesapla-
nan katma değer vergisinden, 48.sırada yler alan iade hakkı doğurmayan
işlemlere ait indirimler ile 57.sırada yer alan iade hakkı doğuran iş-
lemlere ain indirimler toplamının düşülmesinden sonra kalan rakam oldu
ğu beyanname içeriğinden anlaşılmaktadır.
Dava konusu olayda, yükümlü şirketin, vergiye tabi işlemler nedeniyle
hesapladığı katma değer vergisinden, 3065 sayılı Kanunun yukarıda anı-
lan 29 ve 32.maddelerinde belirtilen ve beyannamede "iade hakkı doğur-
mayan işlemler"e ait vergi ve "iade hakkı doğuran işlemler"e ait vergi
olarak ifade edilen indirimler düşüldükten sonra (indirimlerin, hesap-
lanan katma değer vergisinden fazla olmasından ötürü) ödenmesi gereken
katma değer vergisinin kalmaması nedeniyle dahili tevkifatın yapılama-
dığı anlaşılmaktadır. Bu durumda davalı idarece, dahili tevkifat matra
hının, "iade hakkı doğuran işlemlere ait indirimler" dikkate alınmaksı
zın hesaplanması suretiyle yapılan ikmalen tarhiyatta ve söz konusu
tarhiyatın onanması yolunda mahkemece verilen kararda, yukarıda açıkla
nan yasa hükümlerine uyarlık görülmemiştir. .
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
ŞT/SE
|