|
KALKINMADA BİRİNCİ DERECEDE ÖNCELİKLİ BİR YÖREDE YAPACAĞI YATIRIMI
TEŞVİK BELGESİNE BAĞLANAN ŞİRKETİN, SERMAYE ARTIRIMI İŞLEMİNİN DAM-
GA VERGİSİNDEN MÜSTESNA TUTULUP TUTULMAMASI YÖNÜNDEN KALKINMADA ÖNCE-
LİKLİ YÖRELER LEHİNE VE DİĞER YÖNLERDEN FARKLI BİR UYGULAMA YAPILAMA-
YACAĞI HK.
10.10.1990 tarihinde yapılan sermaye artırımına isabet eden damga ver-
gisinin beyan edilmediği ve ödenmediğinden bahisle salınan kusur ceza-
lı damga vergisini; yükümlü şirket tarafından, kalkınmada öncelikli
yörelerde yapılacak yatırımlara ilişkin teşvik belgesi kapsamında bu
belgede öngörülen koşullara uygun olarak yapılan sermaye artırımının,
31.3.1988 tarih ve 12811 sayılı Bakanlar Kurulu kararına istinaden ya-
yımlanan 88/3 sayılı Yatırımların Teşviki ve Yönlendirilmesine Dair
Tebliğ hükümlerine ve 2982 sayılı Konut İnşaatında ve Kalkınmada Önce-
likli Yörelerde Yapılacak Yatırımlarda Vergi Resim ve Harç İstisna ve
Muaflıkları Tanınması Hakkında Kanun hükümlerine göre damga vergisin-
den istisna olduğu gerekçesiyle terkin eden Diyarbakır Vergi Mahkeme-
sinin 28.5.1992 gün ve 1992/379 sayılı kararının bozulması istenilmek-
tedir.
3505 sayılı Kanunun 1.1.1989 tarihinden itibaren yürürlüğe giren geçi-
ci 2.maddesinde; "a-ihracat, b-ihracat teşvik belgesine bağlanan döviz
kazandırıcı faaliyetlerle, bu belge kapsamındaki ithalat c-ihracat ve-
ya döviz kazandırma taahhüdünde bulunulan ve yatırım teşvik belgesine
bağlanmış yatırımlar için alınan yatırım kredileri ile bu belge kapsa-
mındaki şirket kuruluşu ve sermaye artırımı, gayrimenkullerin ve irti-
fak haklarının ayni sermaye olarak konulması halinde bunların şirket
adına tapuya tescili işlemleri ve bu işlemlerle ilgili olarak düzenle-
nen kağıtlar, 31.12.1993 tarihine kadar 488 sayılı Kanuna göre damga
vergisinden ve 492 sayılı Kanuna göre harçlardan istisna edilir." hük-
mü yer almıştır.
3505 sayılı Kanunun bu hükmünün yürürlüğe girmesinden önceki dönemler-
de, yatırımların ve döviz kazandırıcı etkinliklerin özendirilmesi ama-
cıyla, kalkınma planları ve bu planlara göre hazırlanan yıllık program
kararnamelerine ek esaslara göre işlem yapılmakta iken, 3505 sayılı
Kanunun anılan hükmünün yürürlüğe girmesinden (1.1.1989'dan) sonraki
dönemlerde uygulama, yasa hükmü ve bakanlar kurulu kararlarına göre
yönlendirilmiştir.
1990 yılı için geçerli kılınan 89/14622 sayılı program kararnamesine
ek 89/14685 sayılı kararname ilişiğindeki "Esaslar"ın "Vergi, Resim ve
Harç İstisnası" başlıklı 8.maddesinin son fıkrasında, damga vergisi
istisnasının 3505 sayılı Kanun hükümlerine göre uygulanması öngörül-
müş, 13.maddesinde ise kalkınmada öncelikli yörelerde yapılacak yatı-
rımlarda, 84/8306 ve 84/8857 sayılı kararname hükümlerinin uygulanması
kabul edilmiştir.
Kalkınmada öncelikli yörelerin taşıdığı özel önemden dolayı, ayrıca
teşvik edilmesi düşünülen bu yörelerdeki yatırımlarda geçerli olan
teşviklerin düzenlendiği 84/8306 ve 84/8857 sayılı kararnameler ile
Konut İnşaatında ve Kalkınmada Öncelikli Yörelerde Yapılacak Yatırım-
larda Vergi, Resim ve Harç İstisna ve Muaflıkları Tanınması Hakkında
2982 sayılı Kanunun 3.maddesinde, bu yörelerde yapılacak yatırımlar
için arazi veya arsa tedariki ile ilgili işlemler ve bu işlemler nede-
niyle düzenlenen kağıtlar veraset ve intikal vergisi damga vergisi
harçlar ve resimler ile Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınan ver-
gi, resim ve harçlardan müstesna tutulmuş, sözü edilen 2982 sayılı Ka-
nunun 5.maddesinde ise, sermaye şirketlerinin, kooperatiflerin ve bun-
ların birlikleri ile vakıfların kalkınmada öncelikli yörelerde yapa-
cakları devletçe teşviki öngörülen yatırımlar dolayısıyla her ne su-
retle olursa olsun bina iktisaplarının, arsa ve arazi üzerine inşa ve-
ya binaya ilave suretiyle binalar, bağımsız bölümler veya katlar mey-
dana getirmelerinin ve bunların devirleri ile ilgili işlemlerin ve bu
işlemler dolayısıyla düzenlenen kağıtların kanunun 2.maddesinde belir-
tilen vergi, resim ve harçlardan muaf olduğu belirtilmiştir.
84/8306 ve 84/8857 sayılı kararnameler ile 2982 sayılı Kanun hükümle-
rinin incelenmesinden, bu düzenlemelerde şirket kuruluşu ve sermaye
artırımı işlemlerinin istisna kapsamına alınmadığı anlaşılmakta, dola-
yısıyla, sermaye artırımı işleminin damga vergisinden müstesna tutulup
tutulmaması yönünden kalkınmada öncelikli yöreler lehine ve diğer yö-
relerden farklı bir uygulama yapılmasının söz konusu olmadığı ortaya
çıkmaktadır.
Bu sonuca göre uyuşmazlığın; Yatırımların, Döviz Kazandırıcı Hizmetle-
rin ve İşletmelerin Teşviki ve Yönlendirilmesine Ait Esasların Yürür-
lüğe Konulması Hakkında 89/14685 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına, yü-
kümlü şirkete kalkınmada birinci derecede öncelikli bir yörede yapaca-
ğı yatırım nedeniyle bu karara istinaden verilen yatırım teşvik belge-
sine ve 3505 sayılı Kanunun geçici 2.maddesinin tanıdığı yetkiye daya-
nılarak yürürlüğe konulan Yatırımların Teşviki ve Yönlendirilmesine
ilişkin olan 89/1 ve 90/2 sayılı tebliğ hükümlerine göre çözümlenmesi
gerekmektedir.
Sözü edilen tüm bu düzenlemeler incelendiğinde de, sermaye artırımı
işlemlerinin damga vergisinden müstesna tutulabilmesi için, yatırımcı
şirketin ihracat veya döviz kazandırma taahhüdünde bulunması, yatırım-
cıya verilen teşvik belgesinde yatırımın yararlanacağı teşvikler ara-
sında vergi, resim ve harç istisnasının yer alması ve sermaye artırı-
mının teşvik koşulları arasında bulunması gerektiği, yani, bu üç koşu-
lun bir arada varlığının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyada mevcut yükümlü şirkete ait 26.6.1990 tarih ve 27296 sayılı ya-
tırım teşvik belgesi incelendiğinde ise, sermaye artırma koşulu öngö-
rülmesine rağmen, yükümlü şirketin ihracat veya döviz kazandırma taa-
hhüdünün bulunmadığı, kendisine tanınan teşvikler arasında vergi, re-
sim ve harç istisnasının yer almadığı anlaşılmaktadır. Söz konusu bel-
gede, her ne kadar, sermaye artırma koşulu öngörülmüş ise de; bu ko-
şulun, teşvik belgesinde öngörülen teşviklerden (yatırım indirimi ve
kaynak kullanımı destekleme primi teşviklerinden) yararlanabilmenin ön
koşulu olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda yükümlü şirketin sermaye artırım işleminin damga vergisine
tabi tutulmasında yasaya aykırılık bulunmadığı cihetle, kusur cezalı
tarhiyatı yazılı gerekçe ile terkin eden mahkeme kararında yasal isa-
bet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile, mahkeme kararının
bozulmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:90) (MT/ES)
|