|
YÜKÜMLÜNÜN YURT DIŞINDAKİ MÜŞTERİ İÇİN YAPTIĞI ARACILIK NİTELİĞİNDEKİ
HİZMETLERDEN YURT İÇİNDE YARARLANILMASI HALİNDE DIŞSATIM İSTİSNASINDAN
YARARLANMASININ MÜMKÜN BULUNMADIĞI HK.
Uyuşmazlık, yurt dışındaki yabancı firmaların Türkiye mümessili olarak
yapılan aracılık hizmetleri karşılığında alınan komisyonlar nedeniyle
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 12/2.maddeleri hükmü uyarın-
ca vergi istisnası uygulanıp uygulanmayacağı hususunun tesbitine iliş-
kin bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 4.maddesinde hizmet, "teslim
ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler" şek-
linde tanımlanmış kanunun 6.maddesinin (b) bendinde ise, işlemlerin
Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını değerlendiril
mesini veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını (değerlendirme Gelir
Vergisi Kanununun 7.maddesine göre tayin olunur) ifade edeceği hükme
bağlanmıştır.
Öte yandan aynı kanunun 11.maddesinin 1-a bendinde, ihracat teslimleri
ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile, yurt dışındaki müşteriler için
yapılan hizmetler ihracat istisnası kapsamında sayılmış, 12.maddenin
yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlere ilişkin şartları dü-
zenleyen (a) bendinde, hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapıl-
mış olması (b) bendinde, hizmetten yurt dışında faydalanılması koşulla
rına yer verilmiştir. Aynı maddenin 2 numaralı fıkrasında da, müşteri
tabirinin, ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan
alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına
müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade edeceği belirtilmiş bu-
lunmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda açıklanan hükümleriyle getiri-
len genel kurula göre, hizmetin Türkiye'de yapılması, değerlendirilme-
si veya hizmetten Türkiye'de faydalanılması hallerinde vergi yükümlülü
ğü meydana gelmekte, ihracat teslimlerine ilişkin hizmetler ile, yurt
dışındaki bir müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılma sonucu
doğuran hizmetlerin varlığı halinde ise vergi istisnası söz konusu ola
bilmektedir.
Görüldüğü gibi, Kanunun 12.maddesiyle getirilen istisna hükmü düzenle-
nirken sadece hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması
ile yetinilmemiş, hizmetten yurt dışında faydalanılması koşuluna yer
verilmiştir.
Vergi yükümlülüğü yönünden hizmetten Türkiye'de faydalanılma halini ön
gören genel kural gözönünde tutulduğunda, 12.maddenin (b) bendi hükmüy
le münhasıran yurt dışında faydalanılmasını içeren daha özel bir koşu-
lun arandığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmakla beraber şa
yet hizmetten yurt dışında yararlanılmamış ise maddede öngörülen koşul
gerçekleşmiş sayılamayacaktır.
Yinelemek gerekirse, yurt dışındaki bir müşteri için yapılan hizmetten
müşteri yurt içinde yararlanabileceği gibi, hizmetten müşterinin doğru
dan doğruya yurt dışında yararlanması hali de söz konusudur.
Yukarıda değinildiği gibi birinci halde vergi yükümlülüğü doğmakta,
ikinci halde ise (b) bendiyle öngörülen koşul gerçekleşmiş olmaktadır.
Hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması şartını geti-
ren (a) bendi hükmü yanısıra bu şekilde bir düzenlemeye gidilmesindeki
amacın, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yurt dışındaki müşterilere
tamamen yurt dışında fayda sağlama şeklinde verilen temsilcilik, mümes
sillik, müşavirlik, mühendislik gibi hizmetlere yönelik bulunduğu sonu
cuna varılmaktadır.
Şu hale göre, yurt dışındaki bir müşteri için yapılacak hizmetten yurt
dışında faydalanılma koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun
tayin ve tesbiti söz konusu istisna hükmünün uygulanması bakımından
önem arzetmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin yurt dışındaki müşteri için
yaptığı aracılık mahiyetindeki hizmetlerden yurt içinde faydalanıldığı
ve bu haliyle kanunun 12.maddesinin 2-b bendiyle öngörülen koşulun ger
çekleşmediği anlaşılmakla, yükümlünün sözü edilen madde hükmü uyarınca
ihracat istisnasından yararlandırılmayacağı görüşüne dayalı vergi mah-
kemesi kararında yasal isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının onan-
masına karar verildi.
BŞ/SE
|