|
FAKİR ÖĞRENCİLERE YARDIM AMACIYLA KURULAN URLA İMAM HATİP LİSESİ YAP-
TIRMA YAŞATMA VE ÖĞRENCİLERİNİ KORUMA DERNEĞİNİN KURBAN BAYRAMINDA
BAĞIŞLANAN KURBAN DERİLERİNİ SATARAK PARAYA ÇEVİRMESİ TİCARİ FAALİYET
OLARAK KABUL EDİLEMEYECEĞİNDEN KATMA DEĞER VERGİSİ KAPSAMINDA DÜŞÜNÜ-
LEMEYECEĞİ HK.
Yükümlü Derneğin Kurban Bayramında toplayıp sattığı derilerden gelir
elde ettiği halde katma değer vergisi beyannamesini vermemesi nedeniy-
le inceleme raporuna istinaden belirlenen matrah farkı üzerinden 1992
Eylül dönemi için tarh edilen katma değer vergisi ile kesilen kaçakçı-
lık ve usulsüzlük cezalarının terkini istemiyle açılan davayı; 5422
sayılı Kanunun 1.maddesinin (D) bendinde, dernek ve vakıflara ait ik-
tisadi işletmelerin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu 4.
maddesinin 1.fıkrasında, devlete, özel idarelere belediyelere ve diğer
kamu idarelerine ve müesseselerine ait ve tabi olup faaliyetleri de-
vamlı bulunan ve birinci maddenin (A) ve (B) işaretli bentleri hari-
cinde kalan ticari sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu müessese-
leri olduğu, 2.fıkrasında ise, bunların kazanç gayesi egütmemelerinin
faaliyetin kanunla tevdi edilmiş görevler arasında bulunmasının, tüzel
kişiliklerinin olmamasının, müstakil muhasebelerinin ve kendilerine
tahsis edilmiş sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükel-
lefiyetlerine tesir etmeyeceği, 5.maddesinde, dernek ve vakıflara ait
veya bağlı olup 4.maddede yazılı şartları haiz bulunan işletmeler ile
aynı mahiyetteki yabancı işletmelerin dernek ve vakıfların iktisadi
işletmeleri olduğunun hüküm altına alındığı, aynı Kanunun 7.maddesinin
5.bendinde, kamu idare ve müesseselerin kurumlar vergisinden muaf ol-
duğu, 7.bendinde ise, 3.4.5. ve 6.bentlerinde yazılı müesseselerden
dernek veya vakıflara ait olup mezkur bentlerde belirtilen maksatla
işletildiklerinin ilgili bakanlığın mütaalası alınmak suretiyle Maliye
Bakanlığınca kabul edilenlerin kurumlar vergisinden muaf olacaklarının
hüküm altına alındığı, 3065 sayılı Kanunun 1.maddesinin 3.fıkrasının
(8) bendinde, dernek ve vakıflara hertürlü mesleki kuruluşlara ait ve-
ya tabi olan yada bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler
ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara it veya tabi diğer mües-
seselerin ticari, sınai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin
katma değer vergisine tabi olduğu, 40/3.maddesinde de, vergiye tabi
işlemleri bulunmasa dahi mükelleflerin beyanname vermek zorunda olduk-
larının hükme bağlandığı, olayda, yükümlü derneğin sahip olduğu öğren-
ci yurdunda İmam Hatip Lisesinde okuyan öğrencilerin kaldığı, yurdun
İmam Hatip Müdürlüğünce yönetildiği, yurdun giderlerinin yurt geliri,
yemek geliri, zekat ve bağışlanan kurban derilerinin satışından elde
edilen gelirlerle karşılandığı, faaliyetlerinin istisnai olmayıp de-
vamlılık arzettiği, vergi mükellefiyeti açısından da Derneğin anılan
yasa hükümlerindeki koşulları taşımakta olduğunun görüldüğü, diğer ta-
raftan vergi muafiyetinden yararlanmak için Maliye Bakanlığından mua-
fiyet belgesi alınmadığından yükümlü Derneğin muafiyet koşulları bu-
lunsa bile bu hakkın kullanılmasının mümkün olmadığı, yasa hükümleri
gereği vergi mükellefi olması gereken davacı Dernek hakkında yapılan
vergi incelemesi sonucunda düzenlenen rapora istinaden tarh edilen
katma değer vergisinde ve beyanname verilmemesi nedeniyle kesilen u-
sulsüzlük cezasında isabetsizlik bulunmadığı, öte yandan, matrah far-
kının davacı Derneğin belgelerinden tespit edilmiş olması nedeniyle o-
laya kaçakçılık cezası yerine kusur cezası uygulanmasının uygun olduğu
gerekçesiyle kısmen kabul ederek katma değer vergisi ile usulsüzlük
cezasını onayan kaçakçılık cezasını ise kusur cezasına çeviren İzmir
3.Vergi Mahkemesinin 20.3.1995 gün ve 1995/335 sayılı kararının bozul-
ması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, yükümlü Dernek adına 1992 Eylül dönemi için tarh edilen
kaçakçılık cezalı katma değer vergisi ile 1992 yılı 1-8 ve 10-12 dö-
nemlerine ait usulsüzlük cezalarına karşı açılan davayı kesmen kabul
ederek katma değer vergisi ile kesilen usulsüzlük cezalarını onayan
kaçakçılık cezasını ise kusura çeviren Vergi Mahkemesi kararının bo-
zulması istemine ilişkindir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.fıkrasında
ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabii olduğu hükme
bağlanmıştır.
Öte yandan 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1.maddesinin (d) fık
rasında, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmelerin kurumlar vergi-
sine tabi olduğu belirtilmiş ise de, Ticaret Sicili Nizamnamesinin 14.
maddesinde bir gelir sağlamayı hedef tutmayan veya devamlı olmayan
faaliyetlerle Türk Ticaret Kanununun 17.maddesinde tarif edilen esnaf
faaliyeti sınırlarını aşmayan faaliyetlerin ticari işletme sayılmaya-
cağı esası yer almıştır.
Olayda, fakir öğrencilere yardım amaccıyla kurulan Derneğe, yılda bir
kez bağışlanan kurban derilerinin paraya çevrilmesinden elde edilen
kazancın ticari kazanç, bu faaliyetin de ticari faaliyet olarak kabul
edilerek yapılan tarhiyat vergi mahkemesince onanmış ise de, yukarıda
yapılan açıklamalar karşısında Derneğin bu faaliyeti ticari faaliyet
olarak düşünülemeyeceğinden 3065 sayılı Kanunun 1/1.maddesinde belir-
tilen anlamda bir teslim ve hizmetin varlığından bahsedilemeyeceğinin
açık bulunduğu bu durumda cezalı tarhiyatın terkini egerekirken yazılı
gerekçeyle kusur cezalı olarak onayan mahkeme kararında yasal isabet
görülmemiştir.
Usulsüzlük cezalarına gelince, katma değer vergisine tabi ticari faa-
liyeti bulunmayan bir derneğin katma değer vergisi mükellefiyeti tesis
ettirmesi ve katma değer vergisi beyannamesi verme zorunluluğu bulun-
madığından kesilen usulsüzlük cezalarının da yasal dayanağı bulunma-
maktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile İzmir 3.Vergi Mahke-
mesinin 20.3.1995 gün ve 1995/335 sayılı kararının bozulmasına karar
verildi.
(DAN-DER; SAYI:91)
(MT/ES)
|