|
VAKIF ÜNİVERSİTELERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ MÜKELLEFİ OLDUKLARI KDV'-
DEN MUAF OLDUĞU DÜŞÜNCESİ İLE ÖĞRENCİLERDEN KDV TAHSİL ETMEYEN ÖZEL Ü-
NİVERSİTELERİN ADINA TARHİYAT YAPILMASI HALİNDE BU VERGİNİN ÜZERİNDE
KALACAĞI BUNUNDA KDV'NİN YANSITILABİLİRLİK İLKESİYLE BAĞDAŞMAYACAĞI HK.
Yükümlü üniversitenin öğrencilerinden eğitim öğretim hizmeti karşılığı
tahsil ettiği ücretin katma değer vergisine tabi olduğu ileri sürüle-
rek adına 1994 yılı Şubat dönemi için katma değer vergisi salınmıştır.
Ankara 5. Vergi Mahkemesinin ... gün ve 1996/1250 sayılı kararıyla;
2547 sayılı Kanuna göre üniversitelerin, bilimsel özerkliğe ve kamu
tüzel kişiliğine sahip yüksek düzeyde eğitim, öğretim, bilimsel araş-
tırma, yayın ve danışmanlık yapmak üzere kuruldukları, bu görevlerinin
gereği olarak öğrencilerden ücret alınmış olmasının bu kurumlara tica-
ri işletme vasfını kazandırmayacağı, ayrıca davacı üniversite öğrenci-
lerden katma değer vergisi tahsil etmediğinden bu aşamada istenilmesi
halinde verginin üzerinde kalacağı, bunun da katma değer vergisinin
yansıtılabilirlik ilkesiyle bağdaşmayacağı gerekçesiyle tarhiyat ter-
kin edilmiştir. Vergi dairesi müdürlüğü tarafından, vergi inceleme ra-
poruna istinaden yapılan tarhiyatın yasal olduğu ileri sürülerek mah-
keme kararının bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1. maddesinin 3 (g)
bendinde, genel bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve
köyler ile bunların teşkil ettiği birliklere, üniversitelere, dernek
ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut
bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner serma-
yeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin tica-
ri, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin katma
değer vergisine tabi olduğu açıklanmış, aynı maddenin 2. fıkrasında i-
se, ticari, sınai, zirai, faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin de-
vamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi Kanunu'na göre, Gelir
Vergisi Kanunu'nda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu
ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği
hükme bağlanmıştır.
Bu konuya ilişkin düzenlemelerin yer aldığı Gelir Vergisi Kanu-
nu'nun 37. maddesinin (3). bendinde, özel okul işletmeciliğinden sağ-
lanan kazançların ticari kazanç sayılacağı belirtilmiş, Türk Ticaret
Kanunu'nun 12. maddesinin (6). bendi ile de özel okullar ve benzeri
müesseselerin ticarethane sayılacağı hükme bağlanmış olduğundan, eği-
tim ve öğretim hizmeti yapan yükümlü üniversitenin bu faaliyetinin bir
iktisadi işletme olarak kabul edilmesi, elde edilen okul ücretinin de
yukarıda anılan kanun hükmünce katma değer vergisine tabi tutulmasında
bir isabetsizlik görülmemiştir.
Her ne kadar, Anayasa'nın 130. maddesinin 2. fıkrasında ve 2547
sayılı Yüksek Öğretim Kanunu'nun Ek 2. maddesinde, vakıflarca kurulan
üniversitelerin kazanç amacıyla faaliyette bulunamayacakları belirtil-
miş ve bu anlamda yükümlü üniversitenin katma değer vergisi mükellefi
olmadığı ileri sürülmüşse de, katma değer vergisinin yüklenicisinin
vakıf ve iktisadi işletmesi durumundaki üniversite olmayıp verginin a-
sıl yüklenicisi eğitim-öğretim hizmetinden yararlanan öğrencilerdir.
Kaldı ki, yukarıda anılan Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 1.
maddesinde belirtilen kamu idarelerine ait müesseseler kamu yararı a-
macıyla kamu hizmeti yapan, kazanç gayesi gütmeyen sosyal kuruluşlar
olmakla birlikte, ticari, sınai, zırai ve mesleki nitelikteki teslim
ve hizmetleri de katma değer vergisine tabi bulunmaktadır.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 17. maddesinin (a)
bendinde, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıfların ilim,
fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla
yaptıkları teslim ve hizmetlerin katma değer vergisinden istisna edil-
diği hükme bağlanmış, Anayasa'nın 42. maddesinin 8. fıkrasında ise e-
ğitim-öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve ince-
leme ile ilgili faaliyetlerin yürütüleceği açıklanmış, 2547 sayılı
Yüksek Öğretim Kanunu'nun 3. maddesinde de yüksek öğretim, üniversite
ve birimlerinin tanımı yapılmış, 4. maddesinde yüksek öğretimin amacı,
5. maddesinde ilkeleri sayılmış bulunmaktadır.
Yukarıda anılan kanun hükmüne göre katma değer vergisi istisna-
sı; ilim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek
amacıyla yapılan teslim ve hizmetlere ilişkin olup, okul ve üniversi-
telere ise ilmi yaymak, teşvik etmek ve ıslah etmek gibi bir fonksiyon
ve görev verilmediği anlaşılmaktadır. Bu nedenle de kültürel bir faa-
liyet olan ilim ve fenni yayma ile eğitim-öğretim faaliyeti olan okul
işletmeciliği amaçları, araçları itibarıyla birbirinden farklı faali-
yetler olduğundan, davacı üniversitenin eğitim ve öğretim faaliyetinin
bu istisna hükümleri içinde değerlendirilmesine olanak bulunmamakta-
dır.
Yukarıda açıklandığı üzere yükümlü üniversitenin gerçekleştir-
miş olduğu eğitim-öğretim hizmeti katma değer vergisine tabidir. An-
cak, yükümlü üniversite ihtilaf döneminde öğrenci ücretlerini belir-
lerken okul ücretlerine katma değer vergisini eklemediği ve dolayısıy-
la öğrencilerden söz konusu vergiyi tahsil etmeyerek bu faaliyete i-
lişkin beyannamelerini matrahsız olarak verdiğinden, bu aşamada öğren-
cilere yansıtılma olanağı bulunmayan katma değer vergisi üniversiteden
alındığı takdirde bu vergi yükümlü üniversite üzerinde kalacaktır. Bu
durum ise, katma değer vergisinin yansıtılabilirlik ilkesiyle bağdaş-
mayacağından, mezun olmuş öğrencilere ait katma değer vergisinin yü-
kümlü üniversiteden istenilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Ankara 5. Vergi Mahkemesinin ... gün ve
1996/1250 sayılı kararına yönelik temyiz isteminin reddine karar ve-
rildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:100)
|