|
VERGİ HUKUKUNDA MADDİ OLAYIN FİİLİ TESPİTLERE DAYANDIRILMASI, TESPİT-
LERDE KANUNEN GEÇERLİ BELGE VE KARİNELERİN ARANILMASI ŞART OLDUĞUNDAN
VERGİ İNCELEME ELEMANINCA TESBİTLENEBİLEN FATURALARDAKİ TUTARLAR ESAS
ALINARAK TARHİYAT YAPILMASI GEREKİRKEN DÖNEM İÇİNDE DÜZENLENEN FATURA-
LARIN TAMAMINA ORAN-KIYASLAMA YOLU UYGULANARAK MATRAH TAKDİRİNDE YASAL
İSABET BULUNMADIĞI HK.
Yükümlünün 1990 yılına ilişkin işlemlerinin incelenmesi sonucunda, dü-
zenlenene fatura asılları ile suretlerinin farklı tutarları içerdiği,
para karşılığında sahte fatura sattığı, böylece bir kısım hasılatın bu
yollardan kayıt ve beyan dışı bırakıldığının tesbiti üzerine belirle-
nen matrah farkı üzerinden Ekim 1990 dönemine ilişkin olarak salınan
kaçakçılık cezalı katma değer vergisinin kaldırılması istemiyle açılan
davayı; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesinin 1.fık-
rasının (a) bendinde, yükümlülerin yaptıkları vergiye tabi işlemler
üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kendilerine yapılan tes-
lim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri
vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı
yasanın (1) maddesine göre teslim ve hizmet işlemlerinin verginin ko-
nusunu teşkil ettiği, 10.maddesine göre de vergiyi doğuran olayın mey-
dana gelmesi için malın teslimi ve hizmetin ifa edilmiş olması gerek-
tiği, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3.maddesinde ise, vergilendirme-
de, vergiyi doğuran olayın ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek ma-
hiyetinin esas olduğu, 134.madde de, vergi incelemesinden maksadın, ö-
denmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tesbit etmek ve
sağlamak olduğunun hükme bağlandığı, yükümlülerin Katma Değer Vergisi
Kanununun 29.maddesi hükmünden yararlanabilmelerinin ön şartının, ver-
gisi indirim konusu yapılabilecek işlemlerle ilgili fatura ve benzeri
vesikaların düzenlenmesine tekaddüm eden alım satım kademelerindeki
bütün işlemlerin gerçeği yansıtması, yani mükelleflerin kendilerine
yapılan ile kendilerinin yaptığı teslim ve hizmetler dolayısıyla dü-
zenlenen fatura ve benzeri belgeler üzerinde gösterilen katma değer
vergilerinin gerçek bedel olarak tahsil edilmiş ve ödenmiş olmasının
esas olduğu, olayda davacının, 1990 yılında 710 adet faturayı aslı ve
sureti farklı tutarları içerecek şekilde düzenlediği, ayrıca para kar-
şılığı fatura sattığı iddialarıyla katma değer vergisi yönünden tesbit
edilen ve dönemler itibariyle hesaplanan miktar üzerinden Vergi Usul
Kanununun 30/4.maddesi gereğince adına cezalı tarhiyat yapıldığının
anlaşıldığı, mükellefin, 1990 yılında teslim ve hizmet bedeli karşılı-
ğı olarak (dosyada birkaç örneği mevcut olan) aslı ve suretleri farklı
meblağları içerecek şekilde tanzim ettiği 710 adet fatura ile Katma
Değer kVergisi ödemekten kaçındığı ve bunun göstergesi olarak da 10
aylık dönemde gelecek dönemlere alacak devir ettiğinin anlaşıldığı,
davacının sahte fatura bastırıp para karşılığı satmak suretiyle bazı
kişilere haksız vergi iadesi sağlamak, bazılarına da katma değer ver-
gisi ödememesinde yardımcı olmak ve o kişilerin giderlerinin yüksel-
tilmesi ile ödeyeceği verginin azalmasına yardımcı olmak suretiyle
devlet gelirini azaltma, vergi kaçırma kastının bulunduğu, bu nedenle
kendisi tarafından tanzim edilen belgeler ve tuttuğu defterler ihtica-
ca salih olmadığından dönem matrahının Vergi Usul Kanununun 30/4.madde
sine göre resen takdir edilmesinde ve vergi kaçırma kastının bulunduğu
anlaşılan davacı adına kaçakçılık cezalı tarhiyat yapılmasında yasala-
ra aykırı bir cihet bulunmadığı gerekçesiyle reddeden Vergi Mahkemesi
kararının bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3.maddesinin (b) fıkrasında, vergiyi
doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelenin gerçek mahiyetinin yemin
hariç her türlü delille ispatlanabileceği; iktisadi, ticari ve teknik
icaplara uymayan veya olayın özelliğine göre normal ve mutad olmayan
bir durumun iddia olunması halinde ispat külfetinin bunu iddia eden
tarafa ait olduğu açıklanmıştır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 134.maddesinin 2365 sayılı Kanunun 22.
maddesiyle değişik 1.feıkrasında, vergi incelemesinden amacın, ödenme-
si egereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağla-
mak olduğu belirtilmiş bulunmaktadır.
Olayda, yükümlünün düzenlediği 710 adet faturadan 10 tanesinin aslı
ile suretlerinin farklı tutarları içerecek ve suretlerindeki rakamla-
rın üzerinde azaltıcı yönde değişiklik yapılmak suretiyle matrahın dü-
şürülmesi yoluna gidildiği, inceleme elemanınca fatura asılları ile
kayıtlı suretlerinin toplam rakamları üzerinden yapılan oranlamanın
kıyas yoluyla tespitlenmeyen 700 faturaya da uygulandığı anlaşılmakta-
dır.
Vergi hukukunda maddi olayın fiili tespitlere dayandırılması, tespit-
mlerde kanunen geçerli belge ve karinelerin aranılması şart olduğundan
kıyas ve orantı yoluyla matrah tespiti mümkün değildir.
Bu durumda, vergi inceleme elemanınca tespitlenebilen 10 adet fatura-
daki tutarlar esas alınarak tarhiyat yapılması gerekirken dönem içinde
düzenlenen faturaların tamamına oran kıyaslama yolu uşgulanarak matrah
takdirinde ve bu matrah esas alınarak yapılan tarhiyatın mahkemece
onanmasında yasal isabet bulunmamaktadır.
Öte yandan yükümlünün, değişik yollarla elde ettiği ve herhangi bir
mal hareketi olmadan müsterilerine verdiği faturalara yönelik temyiz
iddiaları, mahkeme kararının dayandığı hukuki nedenler karşısında ye-
rinde görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyiz edilen
Trabzon Vergi Mahkemesinin 29.4.1991 gün ve 1991/212 sayılı kararının,
fiili tespite dayanmayan 700 adet fatura için orantı-kıyaslama yoluyla
saptanan matrah esas alınarak yapılan tarhiyata ilişkin kısmının yeni-
den karar verilmek üzere bozulmasına, bunun dışındaki faturalara iliş-
kin matrah esas alınarak yapılan tarhiyata yönelik temyiz isteminin
reddine ve bu kısma ilişkin Vergi Mahkemesi kararının onanmasına karar
verildi.
(MT/NÇ)
|