|
EŞANTİYON EŞYA TESLİMİ NEDENİYLE YÜKLENİLEN KATMA DEĞER VERGİSİNİN İN-
DİRİM KONUSU YAPILAMAYACAĞI HK.
Yemek fabrikası işletmeciliği yapan yükümlü adi ortaklığın 1994 yılı
işlemlerinin incelenmesi sonucunda haksız yere katma değer vergisi in-
diriminden yararlandığının tespit edilmesi üzerine Eylül ve Aralık dö-
nemleri için kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır. ...
Vergi Mahkemesi ... gün ve ... sayılı kararıyla; 213 sayılı Vergi Usul
Kanununun 134. maddesinde, vergi incelemesinden maksadın ödenmesi ge-
reken vergilerin doğruluğunu anlaştırmak, tespit etmek ve sağlamak ol-
duğunun hükme bağlandığı, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
30. maddesinde faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin
kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla
kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin
alış vesikalarında gösterilen katma değer vergisi ile Gelir ve Kurum-
lar Vergisi Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edil-
meyen giderler dolayısıyla ödenen katma değer vergisinin mükellefin
vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden
indirilemeyeceği, 31/1. maddesinde de amortismana tabi iktisadi kıy-
metlerin katma değer vergisinin bunların aktife girdiği ve kullanılma-
ya başlandığı vergilendirme döneminden itibaren üç yıl içinde ve üç e-
şit miktarda indirim konusu yapılacağı kuralına yer verildiği, öte
yandan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40. maddesinde, ticari ka-
zancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderle-
rin, safi kazancın tespit edilmesinde indirimlerinin kabul edileceği
hükmünün yer aldığı, bu durumda yükümlü adi ortaklığın 1994 yılında
satın aldığı amortismana tabi iktisadi kıymete ait katma değer vergi-
sinin Aralık döneminde bir defada indirim konusu yapılmış olması nede-
niyle fazladan indirim konusu yapılan katma değer vergisi ile, 1994
yılında satın alınan binek otomobiline ait katma değer vergisinin in-
dirimler arasından çıkarılması suretiyle yapılan tarhiyatta yasal isa-
betsizlik bulunmadığı, ancak olaya kusur cezası uygulanmasının yerinde
olacağı, öte yandan yılbaşı eşantiyonu olarak müşterilere dağıtılan
hediyelik eşyalara ilişkin katma değer vergisi indirimlerinin kabul e-
dilmemesi yoluyla salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisinde ya-
sal isabet görülmediği gerekçesiyle tarhiyatı kusur cezalı olarak de-
ğişiklikle onamıştır. Vergi dairesi tarafından, inceleme raporuna is-
tinaden salınan kaçakçılık cezalı tarhiyatın yasal olduğu ve aynen o-
nanması gerektiği ileri sürülerek kararın bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık mahkeme kararının; yemek fabrikası işletmeciliği ya-
pan yükümlü adi ortaklığın 1994 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucun-
da yılbaşı armağanı olarak dağıtılan eşantiyon eşyaya ilişkin katma
değer vergisinin indirimler arasında çıkartılması suretiyle salınan
kaçakçılık cezalı katma değer vergisini terkin eden hüküm fıkrasının
bozulması istemine ilişkindir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1. maddesinde tica-
ri, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde ya-
pılan teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu hükme bağlandıktan
sonra 2. ve 3. bendinde katma değer vergisinin konusunu teşkil eden
işlemler sayılmış, aynı maddenin 2. fıkrasında ticari, sınai, zirai
faaliyet ve serbest meslek faaliyetinin devamlılığı kapsamı ve niteli-
ğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda
açıklık bulunmadığı hallerde Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mev-
zuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği hükmüne yer verilmiş,
2. maddesinde ise teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik
veya onun adına hareket edenlerce, alıcıya veya onun adına hareket e-
denlere devredilmesi olarak tanımlanmıştır.
Yine aynı yasanın 29/1. maddesinde, mükelleflerin yaptıkları
vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden
kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak dü-
zenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisi-
nin indirilebileceği hükmü yer almaktadır.
Katma değer vergisinin yansıtmalı bir vergi olması ve vergi yü-
künün nihai tüketici üzerinde kalması gibi özellikleri gözönünde bu-
lundurulduğunda katma değer vergisine tabi olan işlemlerin esas itiba-
rıyla satış mahiyetindeki mal teslimleri veya hizmet ifalarına ilişkin
olması gerekmektedir. Bunun sonucu olarak katma değer vergisi indirim-
lerinden sözedebilmek için katma değer vergisi indirim konusu yapıla-
cak emtianın ticari faaliyetin asıl unsurunu oluşturması gerektiğinden
ticari faaliyetin ana unsuru niteliğinden bulunmayan teslimlere iliş-
kin olarak yüklenilen katma değer vergisinin indirim konusu yapılmaya-
cağı sonucuna ulaşılmaktadır.
Vergi mükellefleri tarafından belirli dönemlerde, satışların
artırılması, veya satışı yapılan mallara olan talebi korumak ya da,
reklam ve faaliyetlerin genişletilmesi amacıyla bir kısım emtianın da-
ğıtılması, gelişen ve karmaşıklaşan üretim ve pazarlama sektörünün iş-
leyiş tarzının ve ticari yaşamın bir gerekliliği halini almıştır. Ti-
cari teamül olarak yerleşen ve eşantiyon adıyla dağıtımı yapılan ürü-
nün alıcısı, diğer bir ifade ile nihai tüketicisi ise yukarıda belir-
tilen amaçlarla hareket eden ve tacir sıfatını haiz kişi ve kuruluş-
lardır.
Buna göre eşantiyon eşyanın dağıtıldığı kişi ve kuruluşların
yükümlü ortaklığın asıl faaliyet konusunu oluşturan ürünlerin alıcıla-
rı, yükümlü ortaklığın da eşantiyon eşyanın nihai tüketicisi olması ve
vergi yükünün yükümlü ortaklık üzerinde kalması nedeniyle eşantiyon
eşyaya ait katma değer vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi nede-
niyle yapılan cezalı tarhiyatta yasal isabetsizlik bulunmamaktadır.
Bu durumda" 3065 sayılı Yasanın 1. maddesinde belirtilen ve ti-
cari faaliyet kapsamında bulunmayan, Katma Değer Vergisi Kanununun a-
maçladığı anlamda teslim işlemi niteliğinde olmayan eşantiyon eşya da-
ğıtım işlemi nedeniyle yüklenilen katma değer vergisinin indirimler a-
rasından çıkarılması suretiyle salınan kaçakçılık cezalı katma değer
vergisini terkin eden vergi mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Öte yandan, olayın oluş biçimi ve matrah farkının yükümlü or-
taklığın defter ve belgeleri üzerinden saptandığı gözönünde bulunduru-
larak yeniden verilecek kararda tarhiyatın bu kısmına ait cezaya iliş-
kin olarak da hüküm tesis edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile ... Vergi Mah-
kemesinin ... gün ve ... sayılı kararının, eşantiyon eşya nedeniyle
yüklenilen katma değer vergisine ilişkin hüküm fıkrasının bozulmasına
karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:103) YÖ/ES
|