|
ARAZİ SERBEST MESLEK FAALİYETLERİ KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ OLMADIĞIN
DAN, KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİNİN VERİLMEDİĞİ NEDENİYLE USULSÜZ-
LÜK CEZASI KESİLEMEYECEĞİ HK.
Resim, grafik, heykeltıraşlık faaliyetinden dolayı 1986 Kasım dönemine
ait katma değer vergisi beyannamesinin süresinde verilmediğinden bahis
le yükümlü adına kesilen "usulsüzlük" cezasının kaldırılması istemiyle
açılan davayı; yükümlünün yapmış olduğu işin serbest meslek faaliyeti
olduğu ve bu faaliyetin sürekli olarak yapılmamış olması durumda deği-
şiklik yaratmayacağı gibi 3065 sayılı kanunun 19.maddesine göre katma
değer vergisinden istisna edilmesinin mümkün olmadığı, 19 Nolu katma
değer vergisi tebliğindeki sorumluluk uygulamasını tercih ettiğini da-
ha önceden vergi dairesine yazılı olarak bildirmeyen yükümlünün işlem-
leri ile ilgili olarak hesaplanan katma değer vergisini mükellef sıfa-
tıyla beyan edip ödenmesi gerektiği nedenleriyle reddeden İzmir 1.Ver-
gi Mahkemesinin 9.6.1987 gün ve 1987/261 sayılı kararının; işyerinin
bulunmadığı gibi devamlı olarak bu işi yapmadığı, faaliyetinin arızi
nitelik taşıdığı, 19 seri nolu katma değer vergisi genel tebliğine gö-
re serbest meslek faaliyetini sürekli yapanların gerçek usulde katma
değer vergisine tabi olduğu, arızi nitelik taşıyan serbest meslek fa-
aliyetinin ise katma değer vergisine tabi olmadığı ileri sürülerek bo-
zulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.bendinde; "Ti
cari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetler", vergiye tabi tutulmuş, aynı maddenin
ikinci fıkrasında, "Ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek
faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hü-
kümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde,
Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve
tesbit edilir." hükmü getirilmiştir.
Bu hükümlere göre, katma değer vergisi açısından, serbest meslek faali
yetinin kapsamı, niteliği ve devamlılığı Gelir Vergisi Kanunu Hükümle-
rine göre belirlenmekte, Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı
hallerde ise diğer ilgili mevzuata başvurulmaktadır.
Gelir Vergisi Kanununun 65.maddesinde serbest meslek faaliyetinin tanı
mı yapılarak, serbest meslek faaliyeti, sermayeden ziyade şahsi mesai-
ye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyete
olmayan işlerin, işverene tabi olmaksızın, şahsi sorumluluk altında,
kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." denilmektedir.
Maliye ve Gümrük Bakanlığınca yayımlanan 19 seri nolu katma değer ver-
gisi genel tebliğinin (A) fıkrasında, "Katma Değer Vergisi Kanununun
1/1.maddesine göre serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan tes-
lim ve hizmetler vergiye tabidir. Buna göre sözü edilen faaliyetleri
mutad ve sürekli bir şekilde yapanlar gerçek usulde katma değer vergi-
sine tabi olacak, arızi nitelik taşıyan serbest meslek faaliyetlerinde
ise vergi uygulanmayacaktır. Gelir Vergisi Kanununun 3239 sayılı kanun
la değişik 18.maddesi kapsamına giren faaliyetlerde de yukarıdaki hü-
küm geçerli olacaktır. Sözü edilen 18.madde kapsamına giren faaliyetle
rin mutad ve sürekli bir çerçevede sürdürülmesi gerçek usulde katma de
ğer vergisi mükellefiyetini gerektirmektedir. Bu faaliyetlerin arızi
olarak yapılması halinde yukarıdaki açıklama çerçevesinde vergi aranıl
mayacaktır." açıklamalarına yer verilmiş bulunmaktadır.
Olayda, yükümlünün öğretim görevlisi olarak sürdürdüğü işin yanısıra
heykel yaparak ve proje yarışmalarına katılarak serbest meslek faaliye
tinde bulunduğu, söz konusu faaliyetini bir iş yeri açmaksızın arızi
olarak sürdürdüğü, idarece aksi yönde yapılmış bir tesbit de bulunmadı
ğı anlaşılmaktadır.
Öte yandan, temyiz dilekçesine ekli serbest meslek makbuzlarının ince-
lenmesinden yükümlünün, 26.12.1985 tarihli makbuzla mask orijinali, te
lif hakkı ve bronz nüsha için katma değer vergisi ile birlikte 748.000
lira, bir yıl sonra 16.12.1986 tarihli makbuzla İzmir Büyükşehir Bele-
diyesi Turgut Reis Anıtı yarışması için yaptığı proje nedeniyle katma
değer vergisi dahil 451.520 lira aldığı, anlaşılmakta olup, bu belge-
lerde yükümlünün serbest meslek faaliyetinde devamlılık bulunmadığını
doğrulamaktadır.
3065 sayılı Kanunun 1.maddesi hükmüyle, 19 seri nolu Katma Değer Vergi
si Genel Tebliği karşısında arızi serbest meslek faaliyetleri, katma
değer vergisine tabi olmadığından yükümlü adına katma değer vergisi
beyannamesi vermediği nedeniyle usulsüzlük cezası kesilmesinde ve kesi
len cezanın mahkemece onanmasında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
BŞ/SE
|