|
ULUSLARARASI TAŞIMACILIK FAALİYETİYLE İLGİLİ HERHANGİ BİR HASILAT ELDE
ETMEYEN YÜKÜMLÜYE BU FAALİYETİ NEDENİYLE KATMA DEĞER VERGİSİ İADESİNİN
SÖZ KONUSU OLAMAYACAĞI HK.
Yükümlü şirkete, taşımacılık istisnası nedeniyle indirim konusu yapama
dığı katma değer vergisinin, haksız şekilde iade edildiğinin inceleme
raporuyla tesbiti üzerine 1985 yılına ilişkin olarak salınan kusur ce-
zalı katma değer vergisini; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun
14. ve 32.maddeleri, 28.12.1984 gün ve 84/8889 sayılı Bakanlar Kurulu
kararı ve 24 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinden bahisle,
inceleme raporunda öteden beri münhasıran iade hakkı doğuran uluslar-
arası deniz taşımacılığı faaliyetinde bulunan yükümlü şirketin 1985 yı
lında taşımacılık işinden dolayı herhangi bir hasılat elde etmediği
için katma değer vergisi iadesi alamayacağı belirtilmiş ise de; 24 se-
ri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde münhasıran uluslararası
taşımacılık faaliyetinde bulunan mükelleflerin hesaplanan vergileri ol
madığından yüklendikleri vergilerin iadesi gerektiği, vergi indirimi
konusu olup iade ile karşılanamayan miktarın da sonraki dönemlere dev-
rolunacağının belirtildiği, yükümlü şirketin münhasıran uluslararası
deniz taşımacılığı faaliyeti yaptığı ve indirim konusu yapamadığı kat-
ma değer vergilerini aylar itibariyle iade olarak almayıp sonraki dö-
nemlere devrettiği hususularının ihtilafsız olması karşısında salt
uyuşmazlık döneminde hasılat elde etmediği için iade hakkından yarar-
landırılmayarak yükümlü şirket adına yapılan cezalı tarhiyatta yasal
isabet bulunmadığı gerekçesiyle kaldıran İstanbul 12.Vergi Mahkemesi-
nin 20.6.1989 gün ve 1989/583 sayılı kararının; 24 seri Nolu Katma De-
ğer Vergisi Genel Tebliğiyle iade edilecek katma değer vergisi, o dö-
nemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin kanuni vergi oranına
göre hesaplanan miktar ile sınırlı tutulduğundan ve ihtilaflı dönemde
hasılat elde etmediği sabit olan yükümlü şirketin katma değer vergisi
iadesi alamayacağı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14.maddesinde transit ve Tür
kiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işlerinde, Bakan
lar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işlerinin vergiden müstesna
olduğu hükme bağlanmış olup, Bakanlar Kurulunun 24.12.1984 gün ve 84/
8889 sayılı kararı ile transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında
deniz, hava ve denizyolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işleri katma
değer vergisi kapsamı dışında bırakılmıştır.
Anılan Kanunun 32.maddesinde; bu Kanunun 11.,13.,14.,15.maddeleri uya-
rınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve ben
zeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinin mükellefin vergiye
tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak katma değer vergisinden indirile
ceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin
indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma değer
vergisinin Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tesbit edilecek esaslara göre
bu işlemleri yapanlara iade olunacağı öngörülmüştür.
Öte yandan söz konusu Kanunun 31.maddesinde, 3297 sayılı Kanunla yapı-
lan değişiklikle amortismana tabi iktisadi kıymetlerin katma değer ver
gisinin, bunların aktife girdiği veya kullanılmaya başlandığı vergilen
dirme döneminden itibaren üç yılda ve üç eşit miktarda bu bölümdeki
esaslar dairesinde indirim konusu yapılacağı hükme bağlanmış, bu konu-
ya açıklık getirmek amacıyla Maliye ve Gümrük Bakanlığınca çıkarılan
24 seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nin Amortismana Tabi
İktisadi Kıymetlerde İade Uygulamasına" ilişkin (E) bölümündeki genel
açıklamalalrdan sonra, faaliyetleri münhasıran iade hakkı doğuran iş-
lemlerden oluşan mükellefler bakımından; bu mükelleflerin hesaplanan
vergileri olmadığından, yüklendikleri vergilerin iadesi gerektiği, bu-
na göre beyannamede iade hakkı doğuran işlemlere ait bedel üzerinden
kanuni nisbetine göre hesaplanan miktar ile amortismana tabi iktisadi
kıymet için yüklenilen vergiler ve vergi indirimine konu olacak diğer
unsurların toplamının mukayese edileceği, vergi indirimi konusu olup,
iade ile karşılanamayan miktarın sonraki döneme devrolunması esasına
yer verilmiştir. Bu açıklamalarda yer alan hususların bir takım tered-
dütlere yol açtığının anlaşılması üzerine adı geçen Bakanlık tarafın-
dan çıkarılan 26 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de;
Katma Değer Vergisi Kanununun 32.maddesinde sözü edilen teslim ve hiz-
metler nedeniyle yüklenilen vergilerin, öncelikle indirim konusu yapı-
lacağı, indirimle giderilemeyen bir miktarın kalması halinde ise, ka-
lan tutarın iade hakkı doğuran işlemlere isabet eden kısmının o dönem-
de iade edilecek vergi olarak dikkate alınacağı, diğer bir anlatımla,
iade hakkı doğuran işlemler dolayısıyla yüklenilen vergilerin diğer
işlemlere ait yüklenilen vergilerden mutlak surette ayrılması gerekti-
ği, böyle bir ayırım yapılmadan, iade hakkı doğuran işlemin bedeli ile
genel vergi oranının çarpımı suretiyle bulunacak miktarın iadesine ola
nak bulunmadığı, uluslararası taşımacılık faaliyeti yanında başkaca
bir faaliyeti bulunmayan yükümlüler yönünden sadece uluslararası taşı-
macılık faaliyetine ait vergili girdiler için yüklenilen katma değer
vergisinin iadesinin mümkün bulunduğu açıklanmıştır.
Yukarıda bahsi geçen kanun maddeleri ile her iki genel tebliğde yapı-
lan açıklamaların birlikte değerlendirilmesinden, faaliyetleri münhası
ran iade hakkı doğuran işlemlerden oluşan mükellefler bakımından bu
faaliyetleri ile ilgili olarak yüklenilen vergiler ile amortismana ta-
bi iktisadi kıymet için yüklenilen vergilerin iadesinin mümkün bulundu
ğu, ancak bir vergilendirme döneminde iade edilecek verginin, o dönem-
deki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin kanuni vergi nisbetine
göre hesaplanan miktarından fazla olamayacağı anlaşılmaktadır.
Buna göre, uluslararası taşımacılık faaliyeti nedeniyle yükümlüce ver-
gili girdiler için yüklenilen katma değer vergisi ile amortismana tabi
iktisadi kıymetler için yüklenilen katma değer vergisinin iade hakkı
doğuran işleme ait bedelin kanuni vergi nisbetine göre hesaplanan mik-
tarla mukayese yapılmak suretiyle, bu miktarla sınırlı olarak iadesi
gerekmektedir.
Olayda, yükümlü şirketin 1985 yılında uluslararası taşımacılık faali-
yetiyle ilgili herhangi bir hasılat elde etmediğinin açık olması kar-
şısında, yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde mukayese suretiyle
iadesi yapılacak bir miktar da bulunumayacağından haksız yapılan iade-
nin geri alınması yerinde olup, mahkemece yazılı gerekçe ile cezalı
verginin terkininde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
BŞ/ES
|