|
GELİR VERGİSİNDE BİR OTO KONTROL MÜESSESESİ OLAN ORTALAMA KAR HADDİ
ESASINA GÖRE KATMA DEĞER VERGİS MATRAHININ TESBİTİNE İMKAN BULUNMADIĞI
HK.
Otobüsle yolcu taşımacılığı işinden dolayı ortalama kard haddi esasına
göre belirlenen farküzerinden 1985 yılı için salınan kasur cezalı kat-
ma değer vergisini; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2772 sayılı Ya-
sanın 14.maddesiyle değişik 111.maddesinin ikinci fıkrasında; otel, mo
tel, tatil köyü, pansiyon, bar, pavyon, dansing, gazino, lokanta, kah-
vehane, kırbahçesi, plaj, hamam, kuaför salonu, erkek berberi, güzel-
lik salonları, tamirhaneler ve emsali hizmet işletmeleri sahiplerinin
ve her nevi taşıma işiyle uğraşanların gösterdikleri gayrisafi hası-
lat, inceleme elemanlarınca yıl içinde yapılan tesbitler esas alınarak
hesaplanacak asgari gayrisafi hasılata göre düşük olduğu takdirde be-
yan olunan gayrisafi hasılat yerine, bu suretle tesbit edilecek asgari
gayrisafi hasılatın vergi tarhına esas tutulacağı, şu kadarki bu suret
te bulunacak safi kazanç mükelleflerce tevsik edilen mutad giderler
toplamanın % 20'sinden düşük olduğu takdirde vergi tarhına esas alına-
cak miktarın bu giderlar toplamının % 20'si olduğunun belirtildiği,
üçüncü fıkrasında da bu maddeye göre tarhiyat yapılabilmesi için tes-
bit olunacak farkın onbin lirayı aşması ve tesbit edilen bu farklılık
nedeniyle mükelleften izahat taleb edilmesine rağmen, mükellefin süre-
si içinde izahat vermemiş olması veya verdiği izahatın yeterli görülme
miş olmasının şart olduğu kuralına yer verildiği, 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun 135.maddesinde vergi incelemesinin hesap uzmanları, he-
sap uzman muavinleri, ilin en büyük malmemuru, kontrol memurları veya
vergi dairesi müdürleri tarafından yapılacağı, Maliye Müfettişleri, Ma
liye müfettiş muavinleri ve gelirler kontrolörlerinin her hal ve tak-
dirde vergi inceleme yetkisini haiz olduğunun açıklanmış bulunduğu, di
ğer taraftan 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin bi
rinci fıkrasının (a) bendinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faali-
yet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmet-
lerin katma değer vergisine tabi olduğu açıklanmış, 10.maddesinin (a)
bendinde; mal teslim ve hizmet ifası hallerinde, malı teslimi veya hiz
metin yapılması anında vergiyi doğuran olayın meydana geldiği kuralına
yer verildiği, belirtilen yasa kurallarına göre ortalama kar haddi esa
sına göre belirlenen gayrisafi kazanç farkı üzerinden katma değer ver-
gisi tarh edilebilmesi için herşeyden önce maddede ismen sayılan ince-
leme elemanlarınca yıl içinde hasılat tesbitleri yapılması ve yapılan
bu tesbitler esas alınarak yıllık asgari gayrisafi hasılatın hesaplan-
ması beyannamede gösterilen gayrisafi hasılatın hesaplanan bu gayrisa-
fi hasılata göre düşük olması ve düşüklük sebeplerinin ya izah edilme-
mesi veya izahatın yeterli görülmemesi gerektiği olayda inceleme ele-
manlarınca yıl içinde hasılat tesbiti yapılmadan ve bu tesbite dayanı-
larak yıllık asgari gayrisafi hasılat tesbit edilmeden vergi kontrol
memurunca mükelleflerin 1985 yılı işlemlerinin ortalama kar haddi yö-
nünden incelenmesi sonucunda düzenlenen raporda, mükelleflerce bildiri
len 5.205.642.-lira gidere % 20 oranının uygulanması sonucunda bulunan
1.041.128.-lira ile beyan edilen 432.252.-lira arasındaki 608.876.-li-
ra farkın izah edilemediği kabul edilerek bu rapora dayanılarak kusur
cezalı katma değer vergisi tarh ve mükelleflere tebliğ edildiği, dosya
daki belgelerin incelenmesinden otobüsle yolcu taşımacılığı yapan dava
cı nezdinde ve işletmede tarhiyatın ilgili bulunduğu 1985 yılında ince
leme elemanlarınca hasılat tesbiti yapılmadığı ve dolayısıyla tesbite
dayanılarak yıllık asgari gayrisafi hasılatan belirlenmediğinin anla-
şıldığı, hal böyle olunca, inceleme elemanınca da olsa beyan edilen gi
derler toplamına % 20 oranının uygulanması suretiyle gayrisafi kazanç
tesbitine çalışılmasında yasa hükümlerine uyarlık bulunmadığından ince
lemeyle saptanan gayrisafi kazanç farkı üzerinden yapılan tarhiyatta
yasal isabet görülmediği, öte yandan iki müşteriye bilet kesilmediği
ve günlük hasılat defterinin 20.8.1985 tarihinden 22.8.1985 tarihine
kadar işlenmediği nedeniyle düzenlenen 22.8.1985 tarihli tutanak vergi
ve yoklama memuru tarafınan tanzim edildiği ve bunlar yukarıda sayılan
inceleme elemanlarından sayılmadığı ve esasen tesbit, hasılatın belir-
lenmesine yönelik olmadığı dikkate alındığında, tarhiyatın bu yönüyle-
de yerinde olmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle terkin eden Eskişe
hir 2.Vergi Mahkemesinin 5.2.1987 tarih ve 27 sayılı kararının 193 sa-
yılı Gelir Vergisi Kanunun 2772 sayılı yasanın 14.maddesi ile değişik
11.maddesinin 3.fıkrası gereğince tesbit edilen gayrisafi hasılata gö-
re salınan cezalı verginin yerinde olduğu, bu durumda 3065 sayılı kat-
ma değer vergisi kanunun hükümleri gereğincede tarhiyatın onanması ge-
rektiği, 1985 yılında herne kadar tahsilat tesbiti yapılmamışsada oto-
büste iki yolcuya bilet kesilmediğinin tesbit edilmesi sonunda tutanak
tanzim edildiği ileri sürülerek bozulması isteminden ibarettir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.bendinde Tür-
kiye'de yapılan ticari sınai zirai faaliyet ve serbest meslek faaliye-
ti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin vergiye tabi olduğu belirtil-
miş, aynı Kanunun 20.maddesinin 1.bendinde de "teslim ve hizmet işlem-
lerinde matrah bu işlemlerinin karşılığına teşkil eden bedeldir" hükmü
yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden; yükümlünün otobüsle yolcu taşımacılığı yaptı
ğı anlaşılmaktadır. Yukarıda açıklanan hükümler uyarınca, bu faaliyet-
teki katma değer vergisi matrahı, bu hizmetin karşılığını teşkil eden
bedel olup bu bedelin yükümlünün defter ve belgelerine göre tesbiti
mümkün bulunmaktadır. Bu durumda gelir vergisinde bir oto kontrol mües
sesesi olan ortalama kar haddi esasına göre katma değer vergisi matra-
hının tesbitinde ve bu matrah üzerinden yapılan tarhiyatta isabet gö-
rülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle tarhiyatın terkini yolundaki Mahkeme kararı sonu-
cu itibariyle yerinde görüldüğünden, temyiz isteminin reddine karar ve
rildi.
ŞT/ES
|