|
ÜZERİNDE UZLAŞILAN VERGİNİN MATRAHININ ARTIRILMASI SONUCUNU DOĞURAN,
UYUŞMAZLIK DÖNEMİ KATMA DEĞER VERGİSİ İNDİRİMLERİNİN KABUL EDİLMEMESİ
SURETİYLE EK TARHİYAT YAPILMASI OLANAĞI BULUNMADIĞI HK.
Yükümlü şirketin uyuşmazlık yılı defter ve belgelerinin yanması nede-
niyle 1988/Mayıs dönemine ilişkin olarak yapılan katma değer vergisi
indiriminin kabul edilmemesi yükümlü adına ikmalen tarh edilen katma
değer vergisini; 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesi-
nin 1.fıkrasının (a) bendinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye tabi
işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu Kanunda aksi
ne hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan
teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve ben-
zeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinin indirim konusu yapı
labileceğinin belirtildiği, 3.fıkrasında da indirim hakkının, vergiyi
doğuran olayın vukubulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesi-
kaların kanuni defterele kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanı-
labileceği, aynı Kanunun 34.maddesinin 1.fıkrasında ise yurt içinden
sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisi-
nin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzları üzerinde
ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şar-
tıyla indirilebileceğinin hüküm altına alındığı, olayda da mükellef
şirketin defter ve belgelerinin yandığı hususunda maheme kararı ibraz
ettiği ancak bu durumun katma değer vergisi indirimine etkisi bulunma-
dığı, yanması nedeniyle ibraz edilemeyen faturalardaki katma değer ver
gileri indirim konusu yapılamayacağından vergi dairesince yapılan tar-
hiyatta kanuna aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle onayan Hatay 2.Ver-
gi Mahkemesinin 24.12.1991 gün ve 1991/497 sayılı kararının; yangının
Vergi Usul Kanunu 13.maddesi uyarınca mücbir sebep olarak sayıldığı,
iç genelgeye dayanılarak tarhiyat yapılamayacağı,kaldı ki, ilgili dö-
nemlere ilişkin olarak tarhiyat öncesi uzlaşmaya varıldığı ileri sürü-
lerek bozulması istenilmektedir.
213 sayılı Vergi usul Kanununun uzlaşmayı düzenleyen hükümleri arasın-
da yer alan ve 3239 sayılı Kanunun 33.maddesiyle eklenen "Tarhiyat Ön-
cesi Uzlaşma" başlıklı Ek 11.maddesinde; "Maliye ve Gümrük Bakanlığı
vergi incelenmesine dayanılarak salınacak vergilerle kesilecek cezalar
da tarhiyat öncesi uzlaşma yapılmasına izin verebilir. Tarhiyattan ön-
ce uzlaşmaya varılması halinde tutanakla tesbit edilen bu husus hakkın
da dava açılamaz ve hiç bir merci'e şikayette bulunulamaz" denilmekte,
söz konusu kanunun aynı bölümünde yer alıp, 28.2.1963 tarihinde yürür-
lüğe giren 205 sayılı Kanunun 22.maddesiyle eklenen Ek 6.maddesinde
de; uzlaşma komisyonlarının ek 5.maddeye göre tutacakları uzlaşma tuta
naklarının kesin olduğu, gereğinin vergi dairelerince derhal yerine ge
tirileceği, 2686 sayılı Kanunun 46.maddesiyle değişen fıkrasında ise
mükellef veya adına ceza kesilenin, üzerinde uzlaşılan ve tutanakla
tesbit olunan hususlar hakkında dava açamayacağı ve hiç bir mercie şi-
kayette bulunamayacaı hükme bağlanmıştır.
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun 2.7.1985 günlü ve E:1985/5;
K:1985/4 sayılı kararı ile de takdir komisyonları tarafından takdir
olunan matrah üzerinde tahakkuk ettirilen vergi ve kesilen ceza hakkın
da uzlaşma sağlanması halinde takdir olunan matrahın azlığından sözedi
lerek arttırılması dileğiyle vergi dairesi tarafından açılan davanın
incelenmesine olanak bulunmadığı kabul edilmiştir.
Bu kararın gerekçesinde; ".... kanunun amacı gözönünde tutulduğunda,
takdir komisyonlarınca takdir olunan bir matrah üzerinden tahakkuk et-
tirilen vergi ve buna ilişkin olarak kesilen ceza üzerinden yapılan uz
laşmanın söz konusu matrahla ilgili anlaşmazlığı tümüyle kesin olarak
ortadan kaldıracağı kabul edilmelidir." görüşüne yer verilmiştir.
Gerek uzlaşma, gerekse tarhiyat öncesi uzlaşmaya ilişkin hükümler ve
Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulunun yukarıda açıklanan kararı
birlikte değerlendirildiğinde; takdir komisyonunca veya inceleme elema
nınca takdir edilen matrah üzerinden tahakkuk ettirilen veya hesapla-
nan vergi ve kesilen ceza üzerinden uzlaşmaya varılmış olması halinde,
vergi dairesince uzlaşılan kısım hakkında matrahın arttırılması için
yargı yoluna gidilemeyeceği gibi, yeniden matrah takdir edilerek ikin-
ci bir tarhiyat yapılamayacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.
Bu itibarla, üzerinde uzlaşılan verginin matrahının arttırılması sonu-
cunu doğuran uyuşmazlık dönemi katma değer vergisi indirimlerinin ida-
rece kabul edilmemesi suretiyle ek tarhiyat yapılması olanağı yoktur.
Mahkemece bu hususlar gözönüne alınıp tartışılmaksızın davanın kararda
yazılı gerekçeyle reddinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
ŞT/ES
|