|
SOSYAL HİZMETLER VE ÇOCUK ESİRGEME KURUMU İL MÜDÜRLÜĞÜNÜN FAALİYETLLE-
Rİ NEDENİYLE MÜKELLEF SAYILACAĞI VE BU SEBEPLE YAPILAN TEBLİGATI GENEL
MÜDÜRLÜK ADINA TEBELLÜĞ EDEBİLECEĞİ HK.
Dava, 1992 ve 1993 yıllarının değişik dönemlerine ilişkin olarak vergi
inceleme raporuna dayanılarak Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kuru-
mu, Afyon İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü adına düzenlenen ihbarnamelere
karşı Genel Müdürlükçe yapılan uzlaşma başvurusunun süreden reddedil-
mesine ilişkin Afyon İl Uzlaşma Komisyonu kararının iptali istemiyle
açılmıştır. Afyon Vergi Mahkemesi 13.7.1994 gün ve 1994/111 sayılı ka-
rarı ile; olayda, ilgili dönemler için tarh edilen cezalı katma değer
vergisinin tahsili amacıyla düzenlenen ihbarnamelerin davacı Genel Mü-
dürlüğün Afyon İl Müdürlüğüne 11.1.1994 tarihinde tebliğ edildiği, söz
konusu tarhiyatın İl Müdürlüğünce GEnel Müdürlüğe bildirilmesi sonucu
Genel Müdürlüğün duruma muttali olduğu, 19.1.1992 tarihini tebliğ ta-
rihi kabul ederek otuz gün içinde uzlaşmaya gittiği, uzlaşma komisyo-
nunun ise, tebligatın 11.1.1994 tarihinde yapıldığını, dolayısıyla bu
tarih esas alınarak uzlaşma başvurusunun yasada belirtilen otuz günlük
sürede olmadığı gerekçesiyle işlemi süreden reddettiğinin anlaşıldığı,
213 sayılı Kanunun 98.maddesinde kamu idare ve müesseselerine yapıla-
cak olan tebliğin esaslarının belirlendiği, söz konusu madde hükmüne
göre tebligatın tüzel kişiliğin en büyük amiri olan genel müdür veya
genel müdür yardımcısı veya genel müdürlüğün yetkili kılacağı memurla-
ra yapılması gerekirken bahsedilenler dışında genel müdürlüğün Afyon
İl Müdürlüğüne yapılmasının anılan yasa hükmüne aykırı olması nedeniy-
le olayda usulsüz tebliğin söz konusu olduğu, bu durumda, tebligattaki
usulsüzlük nedeniyle, davacı Genel Müdürlüğün ihbarnamelere muttali
olduğunu bildirdiği 19.1.1994 tarihini tebliğ tarihi kabul ederek bu
tarih itibarıyla otuz günlük süre içinde yaptığı uzlaşma isteminin sü-
re aşımı nedeniyle reddinde kanuna uygunluk görülmediği gerekçesiyle
davayı kabul etmiştir. Vergi dairesi müdürlüğü; vergi dairesi yetki
alanı içinde bulunan ve ayrı bir iktisadi işletme olarak katma değer
vergisi mükellefi olduğu tartışmasız olan il müdürlüğünün tebligatı
almaya yetkili olduğu, bu hususun 213 sayılı Kanunun mükellef ve vergi
dairelerine ilişkin esasları belirleyen değişik müddeleri ile de sabit
bulunduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemektedir.
Temyiz konusu; Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Afyon İl Mü-
dürlüğü'nün tarhiyata konu verginin mükellefi bulunup bulunmadığı hu-
susu ile anılan il müdürlüğü adına yapılan tarhiyat hakkında genel mü-
dürlükçe yapılan uzlaşma istemi başvurusunu süreden reddeden il uzlaş-
ma komisyonu kararının yerinde olup olmadığının çözümüne ilişkindir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun "mükellef ve vergi sorumlusu" başlıklı
8.maddesinde; "mükellef, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu
terettübeden gerçek veya tüzel kişidir. Vergi sorumlusu, verginin ö-
denmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişi-
dir" hükmü yer almıştır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun "mükellef" başlıklı 8.madde-
sinde de, mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanların
katma değer vergisinin mükellefi olduğu belirtilmiştir.
Olayda da, vergi dairesince, il müdürlüğü adına mükellefiyet tesis
edilerek anılan müdürlüğün verginin mükellefi olarak kabul edildiği
anlaşılmış bulunmaktadır.
Bu nedenle, yukarıda anılan kanun maddeleri ile fiili durum açısından
il müdürlüğü adına tarhiyat yapılabileceği hususu doğaldır. Ancak, tü-
zel kişiliği bulunmayan il müdürlüğünün faaliyeti nedeniyle doğan kat-
ma değer vergisi tarhiyatından dolayı adına tebliğ edilen ihbarnameler
sonrası uzlaşmaya gidilmek istenmesi halinde, olayın tebligatın hangi
birime yapılması gerekeceği açısından irdelendiğinde süresinde yapılıp
yapılmadığının saptanması gerekmektedir.
2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun "Kuru-
luş" başlıklı 5.maddesinde, "bu Kanunla verilen görevleri yapmak üzere
Sosyal Hizmetler Danışma Kurulu ile Başbakanlığa bağlı kamu tüzel ki-
şiliğine sahip katma bütçeli Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu
Genel Müdürlüğünün merkez teşkilatı Ankara'dadır." denildiği, "Kurumun
kuruluşu" başlıklı 8.maddesinde, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme
Kurumu Genel Müdürlüğü, bir genel müdürün yönetiminde merkez ve taşra
teşkilatından oluşur" hükmüne yer verildiği, 12.maddesinde ise kurumun
taşra teşkilatı düzenlenmiş olup, taşradaki dört birimden birinin de
İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü olduğunun anlaşıldığı, İl Sosyal Hizmet-
ler Müdürlüğünün kuruluş, kadro ve görevleri başlıklı 14.maddesinde
de, il sosyal hizmetler müdürünün, kurumun ildeki temsilcisi ve il
idare şube başkanı statüsünde olup, ildeki kuruma bağlı kuruluşların
amiri olduğu, il içindeki uygulama ve işlemlerden vali ve genel müdüre
karşı sorumlu olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda sözü edilen 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme
Kurumu Kanunu'nda bu tür tebliğlerde tebligata kimin muhatap olacağı
belirtilmemekle birlikte anılan hükümlerin genel mantık çerçevesi i-
çinde genel müdürlüğün taşradaki birimi ve temsilcisi olan ve ildeki
faaliyetleri onun adına yürütmekle görevli il müdürlüğünün genel mü-
dürlük adına ilde yaptığı ve yapması nedeniyle vergi mükellefi sayıl-
dığı faaliyetlerinden doğan yükümlülük nedeniyle de genel müdürlük adı
na tebligat evrakını tebellüğ edebileceğinin kabulü gerekir.
Öte yandan, idarenin bütünlüğü ilkesi göz önüne alındığında da il mü-
dürlüğünün genel müdürlük adına tebligatı almaya yetkili olacağı ta-
biidir.
Bunun yanısıra, 213 sayılı Kanunun "Kamu idare ve müesseselerine teb-
liğ" başlıklı 98.maddesinde, "kamu idare ve müesseselerine yapılacak
tebliğin, bu idare ve müesseselerin en büyük amirlerine veya bunların
muavinlerine veya en büyük amirin yetkili kılacağı memurlara yapılaca-
ğı hüküm altına alınmış olup, bu madde hükmü çerçevesinde de olay ir-
delendiğinde; kuruluş kanunundaki genel mantıktan hareketle ilde genel
müdür adına işlem yapabilen il müdürünün tebligat evrakını genel mü-
dürlük adına tebellüğ ettiğinin de kabulü bir gerçek olup, il müdürlü-
ğı adına yapılan tebligatın genel müdürlük adına yapılan bir tebligat
olduğunun kabul edilmek suretiyle tebliğ tarihinin tebligat evrakının
il müdürlüğünce tebellüğ edildiği tarih olarak kabul edilmesi gereke-
ceği doğaldır.
Bu nedenle, genel müdürlükçe uzlaşmaya gidilirken ve uzlaşma başvuru
tarihi hesaplanırken ıttıla tarihinin esas alınması anılan kanun hük-
müne de aykırı olduğundan il müdürlüğüne yapılan tarihin esas alınması
gerekmektedir.
Bu durumda, 213 sayılı Kanunun "uzlaşma talebi" başlıklı Ek 4.madde-
sinde yer alan, "uzlaşmatalebi mükellef veya cezaya muhatap olanlar
için vergi ve ceza ihbarnamesinin tebliği tarihinden itibaren otuz gün
içinde yapılır" hükmü gereğince, il müdürlüğünün genel müdürlüğün ilde
onun adına faaliyetlerini takip eden bir birim olması nedeniyle anılan
birime tebligat evrakının 11.1.1994 tarihinde tebliğ edildiği anlaşıl-
dığından bu tarih yerine Genel Müdürlükçe olaya muttali olunduğu ileri
sürülen tarih esas alınmak suretiyle ve bu nedenle de otuz günden son-
raki bir tarihte uzlaşmaya gidildiğinden uzlaşma isteminin süreden red
dedilmesinde isabetsizlik yoktur.
Bu durumda, mahkemece, genel müdürlüğün olaydan bilgi sahibi edildiği
tarih esas alınarak uzlaşmaya otuz günlük süre içinde gidildiğinin ka-
bulü suretiyle il uzlaşma komisyonunun uzlaşma istemini süreden redde-
den kararının iptali yönünde verilen kararda isabet bulunmadığı açık-
tır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesinin
1994/111 sayılı kararının bozulmasına karar verildi.
(MT/ES)
(DAN-DER; SAYI:90)
|