|
YÜKÜMLÜ ŞİRKETE AYNI SERMAYE OLARAK KONULUP AKTİFLERİ ARASINA GİRMİŞ
OLMAKLA BİRLİKTE ŞİRKET ADINA TAPUYA TESCİL ETTİRİLMEMİŞ BULUNAN ARSA-
LARIN SATIŞININ KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ OLACAĞI HK.
Mobilya imalatı ve taahhüt işi ile uğraşan yükümlü şirketin bir kısım
mal alımlarını sahte faturalarla belgelendirerek haksiz yere indirim
yaptığı, ayrıca Bilkent Üniversitesine satmış olduğu arsa için fatura
düzenleyip katma değer vergisi hesaplamadığı ve bazı hakediş tutarla-
rına ait faturaları onay tarihlerinden sonra düzenleyerek vergi zıyaı-
na neden olduğu ileri sürülerek 1990 yılı Haziran, Ağustos, Eylül, E-
kim, Aralık dönemleri için adına kaçakçılık cezalı katma değer vergi-
si salınmıştır. Ankara 5.Vergi Mahkemesi 24.12.1993 günlü 1993/1976
sayılı kararıyla, tahakkuk eden istihkaklara ilişkin faturaların onay
tarihinden sonra düzenlendiği, dolayısıyla ödenecek vergilerde zaman
itibarıyla kaymalarolduğundan 1990 yılı katma değer vergisi tabloları-
nın yeniden düzenlenmesi sonucunda Ekim döneminde iadesi gereken 100.
491.301 liralık katma değer vergisi Haziren dönemi için tarhı gereken
vergiye tekabül ettiği ve Haziran döneminde ödenmesi gereken verginin
istihkak faturalarının geç düzenlenmesinden kaynaklandığı, bu durumda
yıl olarak bir vergi zıyaı yok ise de, Haziran dönemine ait verginin
süresinde ödenmemesi nedeniyle vergi kaybı bulunduğu, bu şekli ile
kasten vergi zıyaına neden olduğu da kabul edilemeyeceğinden fark ver-
giye kusur cezası uygulanması gerektiği, Bilkent Üniversitesine arsa
satışı nedeniyle yapılan tarhiyata gelince, dosyada mevcut Ankara As-
liye 2.Ticaret Mahkemesince yaptırılan bilirkişi raporunun incelenme-
sinden 75890/1 sayılı imar planı değişikliği ile söz konusu arsaların
ada ve parsellerinin ortadan kalktığının anlaşıldığı, bu durumda mev-
cut olmayan bir gayrimenkulün satışından söz edilemeyeceğinden yapılan
tarhiyatta isabet görülmediği, öte yandan indirim konusu yapılan fatu-
raları düzenleyen Tolga Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş.'nin incelenmek
üzere defter ve belgelerini ibraz etmediği ve şirket yetkilisi tara-
fından da inceleme elemanına bilgi verilmediği, Cömert Boya Ltd. Şti.
nin ortaklarından Metin Cömert ile Ersin Cömert'in 1989 ve 1990 yıl-
larında sahte fatura düzenlediklerini beyan ettiklerinden bu faturalar
sahte kabul edilmek suretiyle tarhiyat yapılmış ise de, Cömert Boya
Ltd.Şti.'nin ortaklarının yükümlü şirkete sahte fatura düzenledikleri
yolunda ifadeleri bulunmadığı, ayrıca inceleme elemanınca söz konusu
şirketler nezdinde kaydi envanter yapılmak suretiyle kesin sonuca ulaş
mak mümkün iken bu yola başvurulmadan, hiçbir somut tespit yapılmadan
varsayımla faturaların sahte olduğunun kabul edilemeyeceği gerekçele-
riyle, istihkaklara ilişkin faturaların geç düzenlenmesi nedeniyle ya-
pılan tarhiyatı 100.491.301. liraya indirerek bu kısma isabet eden ka-
çakçılık cezasını kusura çevirmek suretiyle değişiklikle onamış, diğer
kısımlara ilişkin cezalı tarhiyatı ise terkin etmiştir. Vergi dairesi
müdürlüğü tarafından, vergi inceleme raporuna istinaden yapılan cezalı
tarhiyatın aynen onanması gerektiği ileri sürülerek mahkeme kararının
bozulması istenilmektedir.
İstihkaklara ilişkin faturaların onay tarihinden sonra düzenlenmesi
nedeniyle yapılan cezalı tarhiyatı değişiklikle onayan vergi mahkemesi
kararına yönelik ileri sürülen iddialar kararın bu kısmının bozulması-
nı sağlayacak nitelikte görülmemiştir.
Mahkeme kararının, tarhiyatı terkin eden diğer kısımlarına gelince;
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun, vergi indirimi başlıklı 29.
maddesinin 1.fıkrasında, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlem-
ler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine
hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan tes-
lim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri
vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri hükme
bağlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3.maddesinin (B) bendinde ifade edil-
diği üzere, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin
muamelelerin gerçek mahiyeti esastır. Bu kuralın bir gereği olarak yü-
kümlülerin Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda sözü edilen 29.mad-
desi hükmünden yararlanabilmelerinin ön şartı, vergisi indirim konusu
yapılabilecek işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikaların gerçeği
yansıtması, yani mükelleflerin, kendilerine yapılan teslim ve hizmet-
ler dolayısıyla düzenlenen fatura ve benzeri belgeler üzerinde göste-
rilen katma değer vergilerini gerçekten ödemiş olmalarıdır.
Gerçekleşmemiş teslim ve hizmetler dolayısıyla bir katma değer vergisi
ödemesi ve bunun sonucu uolarak da bir vergi indirimi söz konusu edi-
lemeyeceğinden, vergi indirimine dayanak teşkil eden faturaların ger-
çeği yansıtıp yansıtmadığı hususlarının saptanması, uyuşmazlığın çözü-
mü bakımından önem arzetmektedir. Düzenlenen bir faturanın, gerçek dı-
şı (naylon) olup olmadığının saptanması ise, bu faturanın düzenlenme-
sine takaddüm eden alım satım kademelerindeki bütün işlemlerin ince-
lenmesine bağlıdır.
Yükümlü şirketin uyuşmazlık döneminde mal almış göründüğü Tolga Demir
Çelik San. ve Tic. A.Ş. ile Cömert Boya Ltd.Şti. hakkında düzenlenen
ve Dairemizin 23.11.1995 günlü ara kararı ile getirtilen inceleme ra-
porları ve ekindeki tutanakları ile diğer belgelerin incelenmesinden,
Tolga Demir Çelik San. ve Tic.A.Ş. ortaklarının vergi inceleme elema-
nınca alınan ifadelerinde şirkete yalnızca ortak sayısını tamamlayarak
şirket kuruluşunu gerçekleştirebilmek için ortak olduklarını, kuruluş-
ta herhangi bir ödemede bulunmadıklarını, şirketin bütün işlemlerinin
şirket ortağı ve yöneticisi İ.Kaya Savan tarafından yürütüldüğünü be-
yan ettikleri, İ.Kaya Savan ise, şirketin defter ve belgelerini ince-
lemeye ibraz etmediği gibi, görüşmeye davet edildiği halde bilgi ver-
mekten sürekli kaçtığı, şirketin tarh dosyasının incelenmesinden, be-
yannameleri ile düzenlediği faturalarda gösterilen adres ve telefon
numaralarının gerçeği yansıtmadığı, 1988 yılı dahil son dört yıldır
sürekli zarar gösterdiği, 1987-1992 yılları arasında ise ödenecek kat-
ma değer vergisi çıkmayıp sürekli devreden katma değer vergisi beyan
ettiğinin saptandığı; Cömert Boya Ltd.Şti. ortağı Metin Cömert ve Er-
dal Cömert'in 1989, 1990 ve 1991 yıllarında komisyon karşılığı fatura
düzenlediklerini beyan ederek bunların tarih ve seri numaralarını gös-
terir liste ibraz ettikleri, bu listede yükümlü şirketin indirim konu-
su yaptığı 28.12.1990 tarih ve 19623 seri nolu faturanın da yer aldığı
anlaşılmıştır.
Bütün bu inceleme ve tespitler karşısında indirime konu katma değer
vergisi ile ilgili faturaların gerçeği yansıtmadığı ve buna göre de
Kanunun öngördüğü anlamda mal teslimi ve katma değer vergisi ödemesi
yapılmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Öte yandan, 3965 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1.maddesinde,
ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu belir-
tilmiş bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, 27.10.1986 tarih ve 1 sayılı yönetim kurulu
kararı ile Bilkent Üniversitesince yükümlü şirkete ayni sermaye olarak
konulan toplam 2.708.755.000 lira bedelle aktife kayıtlı Çankaya İlçe-
si Beytepe Mevkiinde 16459 Ada 17 parseldeki arsa ile aynı yerdeki
16850 Ada 4 parseldeki arsayı 11.10.1990 tarih ve 31 sıra nolu yönetim
kurulu kararı ile Bilkent Üniversitesine 3.869.650.000 lira bedelle
sattığı, bu satışa ilişkin katma değer vergisi hesaplayıp beyan etme-
diği ileri sürülerek adına tarhiyat yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda yükümlü şirketin aktifleri arasına girmiş bulunan bir arsa-
nın satışının katma değer vergisine tabi olacağı açıktır.
Her ne kadar, yükümlü şirket uyuşmazlık konusu arsanın hiç bir zaman
kendileri adına tapuda tescil suretiyle geçmediğini, muhasebe kayıtla-
rında satış gibi gösterilen bu işlemin aslında Bilkent Üniversitesi a-
dına tapuda kayıtlı arsaların hukuki duruma uygun olarak muhasebe ka-
yıtlarının düzeltilmesi amacıyla yapıldığını, bu nedenle ortada bir
teslimden söz edilemeyeceğinden katma değer vergis doğmayacağını ileri
sürmekte ise de, Bilkent Üniversitesince yakamlü şirkete ayni sermaye
olarak konulan söz konusu arsaların yükümlü şirket lehine tapuda tes-
cili her zaman mümkün olduğundan, bu hakkın yükümlüce iradi olarak kul
lanılmaması gayrimenkullerin yükümlü şirketin mamelekine dahil olmadı-
ğını göstermeyeceği gibi, şirket aktifine kayıtlı bu arsaların satışı,
kiralanması veya sair surette değerlendirilmesine de engel teşkil et-
mez.
Nitekim, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun, 140/2.maddesinde, sermaye
olarak gayrimenkul mülkiyeti veya gayrimenkul üzerinde mevcut veya te-
sis edilecek ayni bir hakkın konulması taahhüdünü ihtiva eden şirket
mukavelesi hükümlerinin resmi şekil aranmaksızın geçerli olacağı açık-
lanmış, aynı Kanunun 143/2.maddesinde ise, mukavelede aksi kararlaş-
tırılmış olmadıkça, sermaye olarak konan malların mülkiyeti şirkete
ait ve hakların şirkete temlik edileceği hükme bağlanmıştır.
Bu nedenle, ayni sermaye olarak yükümlü şirkete intikal eden gayrimen-
kullerin Medeni Kanunun öngördüğü resmi şekle uygun olarak yükümlü
şirket adına tapuya tescil ettirilmemiş olması vergi kanunları açısın-
dan bu iktisaptan doğan yükümlülüklerin yerine getirilmesine engel ol-
mayacağından yükümlü şirketin aktifleri arasına girmiş bulunan arsa-
ların satışının Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1.maddesi hükmü uya-
rınca katma değer vergisine tabi olacağı sonucuna varılmaktadır.
Diğer taraftan, vergi mahkemesi, imar planı değişikliği ile söz konusu
arsaların ortadan kalktığı bu nedenle mevcut olmayan bir arsanın satı-
şından söz edilemeyeceği gerekçesiyle tarhiyatı terkin etmişse de, ar-
saların ada ve parsel numaralarının değişmiş olması bunların ortadan
kalktığı anlamını taşımayacağı gibi bu değişikliğin arsaların satışını
engellemeyeceği de açıktır.
Bütün bu tespit ve açıklamalar karşısında, muhteviyatı itibarıyla ya-
nıltıcı belge kullanmak suretiyle haksız katma değer vergisi indirimi
yaptığı saptanan ve ayrıca işletmenin aktifine kayıtlı arsaların satış
bedelini ilgili dönem matrahına ilave etmeyen yükümlü şirket adına be-
lirtilen nedenlerle yapılan tarhiyatın vergi mahkemesince onanması ge-
rekirken, yazılı gerekçe ile terkini yolunda verilen kararda isabet
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kısmen kabulüyle, Ankara 5.Vergi
Mahkemesinin 24.12.1993 gün ve 1993/1976 sayılı kararının, muhteviyatı
itibarıyla yanıltıcı belgeler ile arsa satışlarına ilişkin hüküm fık-
rasının bozulmasına, diğer kısımların onanmasına karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:92) (MT/ES)
|