|
PINARBAŞI VE KÖYLERİNE HİZMET GÖTÜRME BİRLİĞİNİN ODUN SATIŞ İŞLEMİ,
TİCARİ KAZANÇ ELDE ETMEK AMACINA YÖNELİK OLDUĞUNDAN TAHSİL EDİLEN KAT-
MA DEĞER VERGİSİNİN BEYAN EDİLMESİ GEREKTİĞİ HK.
Odun satışları nedeniyle 1989 yılı hesapları incelenen Pınarbaşı ve
köylerine Hizmet Götürme Birliğinin, satın aldığı odunları satışı esna
sında katma değer vergisi tahsil ederek vergi dairesine yatırması ge-
rektiğinden bahisle inceleme raporuna istinaden tarh edilen kaçakçılık
cezalı katma değer vergisinin terkini istemiyle açılan davayı; 5442 sa
yılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1.maddesinde, kurumlar vergisine tabi
kurumların belirtildiği, 7.maddesinde, kurumlar vergisindeki muafiyet
ve istisna hükümlerine yer verildiği, anılan maddenin 3,4 ve 5.bentle-
rinde ise kamu idare ve müesseleri tarafından işletilen bazı müessese-
lerin kurumlar vergisinden muaf tutulduğunun hükme bağlandığı, diğer
taraftan 3065 sayılı kanunun 17.maddesinin 1.fıkrasında, kültür ve eği
tim amacı taşıyan istisnaların, 2.fıkrasında ise sosyal amaç taşıyan
istisnaların düzenlendiği, dosyanın incelenmesinden, yükümlü Birliğin
442 sayılı Köy Kanununun 47 ve 48.maddeleri, 1580 sayılı Belediye Kanu
nunun 133 ve 148.maddeleri ile 5442 sayılı İl İdaresi Kanununun 56.mad
desi hükümlerine istinaden Kayseri Valiliğinin onayı alınarak 3.7.1973
tarihinde kurulduğu, Birliğin amacının, üye köylere mevzuatla verilen
hizmetlerin yerine getirilmesinde yardımcı olmak veya gerektiğinde hiz
metleri bizzat yapmak, bir veya birden fazla köy veya köy halkının ya-
rarına olabilecek sosyal, sağlık, sportif kültürel, zirai, sınai, tica
ri, turistik, yol, su, elektrik, asayiş ve benzeri hizmetleri Devletin
İl Özel İdaresinin Mali ve teknik yardımı ile ve gönüllü halk katılım-
larına dayalı olarak dengeli ve koordineli bir şekilde gerçekleştirmek
olarak birlik tüzüğünün 3.maddesinde gösterildiği, Birliğin amacını
gerçekleştirebilmek için her türlü ticari ve benzeri faaliyetlerde bu-
lunabileceğinin kararlaştırıldığı, Birliğin sosyal amaçlı hizmetleri
gerçekleştirebilmek için vilayet ile Orman Bölge Müdürlüğü arasında ya
pılan protokole uygun olarak odun temin ve tevzii faaliyetinde bulundu
ğunun anlaşıldığı, olayda, Birliğin Sosyal amaçlı hizmetlerle ilgili
olarak yapılan faaliyetlerinde katma değer vergisinden istisna olacağı
sonucuna varıldığı, kaldıki Kurumlar Vergisi Kanununun 4.maddesinde dü
zenlenen hükümden hareketle tarhiyat yapıldığı, ancak Birliğin temin
ettiği parayı amacı dışında kullandığına dair herhangi bir tesbit ya-
pılmadığından cezalı tarhiyatın yasal olmadığı gerekçesiyle kabul ede-
rek cezalı tarhiyatı terkin eden Kayseri Vergi Mahkemesinin 14.4.1993
gün ve k:1993/524 sayılı kararının; Kurumlar Vergisi Kanununun 4.madde
sinde yer alan iktisadi Kamu Müesseseleri hüviyetinde olur. Pınarbaşı
ve Köylerine Hizmet Götürme Birliğinin yaptığı odun alım ve satımı fa-
aliyetinin Kurumlar Vergisine tabi olduğu, ayrıca 3065 sayılı Kanunu-
nun 1.maddesinde belirtilen Katma Değer Vergisine tabi bir işlem söz
konusu olduğundan yapılan cezalı tarhiyatın yasal olduğu ve onanması
gerektiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.bendinde, Tür
kiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çer-
çevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi ol-
duğu belirtilmiş anılan Kanununun 17.maddesinin 2.bendinde ise, Sosyal
amaç taşıyan istisnalar açıklanmış bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; İl makamı ile Adana Orman Bölge Müdürlüğü
arasında yapılan protokola istinaden Birliğe satışı yapılmak üzere
odun tahsis edildiği, tahsis edilen odunun, satış fiyatının katma de-
ğer vergisi dahil olarak birlik yönetim kurulu tarafından belirlendiği
ve katma değer vergisi dahil olarak satıldığı bu satışlar nedeniyle fa
tura düzenlemeyen ve elde ettiği kazancı beyan etmeyen Birlik adına in
celeme raporuna istinaden kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı, tarhi-
yatın terkini istemiyle açılan davanın ise, mahkemece, Birliğin bu fa-
aliyetinin sosyal amaçlı istisnalar kapsamında olduğu ve katma değer
vergisine tabi tutulmaması icabedeceği gerekçesiyle kabul edildiği an-
laşılmıştır.
Olayda, Yükümlü Birliğin Odun alıp satmak suretiyle kazanç sağladığı
hususu tartışmasız olduğundan, anılan faaliyetin sosyal amaç taşıyan
istisnalara dahil edilmesine olanak bulunmamaktadır.
Mahkemece, Birliğin elde ettiği gelirin, sosyal amaçla kullanıldığı ka
bul edilmiş ise de, katma değer vergisi, mal ve hizmetin teslim bedeli
üzerinden hesaplanarak tahsil edilen vergi olup, olayda da, odunun sa-
tış bedeli ile birlikte tahsil edilen katma değer vergisinin vergi dai
resine beyan edilerek ödenmesi gerekirken, ödenmemesi sebebiyle katma
değer vergisi tarh edilerek yükümlü birlikten istenmesinde yasaya aykı
rılık bulunmamaktadır.
Ancak, Birliğin defter ve belgeleri üzerinden yapılacak inceleme ile
vergi indirimi bulunup bulunmadığı hususu da gözönüne alınarak sonucu-
na göre karar verilmesi gerekmektedir.
Kaldıki, Yükümlü Birliğin bu faaliyeti, istisna kapsamında düşünülse
bile, 3065 sayılı yasanın 8.maddesinde katma değer vergisine tabi bir
işlemi olamyan yükümlülerin düzenledikleri fatura ve benzeri belgeler-
de katma değer vergisi göstermeleri halinde bu vergiyi ödemekle mükel-
lef olacakları hususu hiç bir yoruma gerek kalmayacak şekilde açıkça
belirtildiğinden, satış bedeli ile birlikte tahsil edilen verginin anı
lan madde hükmü uyarınca da yükümlüden istenilmesi gerektiğinden tarhi
yatı terkin eden mahkeme kararı bu nedenle de yerinde görülmemiştir.
Diğer taraftan, yükümlü birliğin defter ve belgelerinin incelenmesi ne
ticesinde fark matrah tesbit edilmesi halinde fark matrah, defter ve
belge üzerinden tespit edilmiş olacağından olaya kusur cezası uygulan-
ması hakkaniyete uygun düşecektir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Kayseri Vergi Mahkeme
si kararının bozulmasına karar verildi.
BŞ/ES
|