|
ARACILIK NİTELİĞİNDEKİ HİZMETLERDEN YURT İÇİNDE YARARLANILDIĞI ANLAŞIL
DIĞI TAKDİRDE MADDEDE YAZILI DIŞALIM İSTİSNASINDAN YARARLANILAMAYACAĞI
HK.
Uyuşmazlık, yurt dışındaki yabancı firmaların Türkiye mümessili olarak
yapılan aracılık hizmetleri karşılığında alınan komisyonlar nedeniyle
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 12/2.maddesi hükmü uyarınca
vergi istisnası uygulanıp uygulanamayacağı hususunun tesbitine ilişkin
bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 4.maddesinde hizmet, "teslim
ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemler" şek-
linde tanımlanmış, kanunun 6.maddesinin (b) bendinde ise, işlemlerin
Türkiye'de yapılmasının, hizmetin Türkiye'de yapılmasını, değerlendi-
rilmesini veya hizmetten Türkiye'de faydalanılmasını (değerlendirme Ge
lir Vergisi Kanununun 7.maddesine göre tayin olunur) ifade edeceği hük
me bağlanmıştır.
Öte yandan aynı kanunun 11.maddesinin 1-a bendinde, ihracat teslimleri
ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile, yurt dışındaki müşteriler için
yapılan hizmetler ihracat istisnası kapsamında sayılmış 12.maddenin
yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetlere ilişkin şartları dü-
zenleyen (a) bendinde, hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapıl-
mış olması (b) bendinde, hizmetten yurt dışında faydalanılması koşulla
rına yer verilmiştir. Aynı maddenin 2.numaralı fıkrasında da, müşteri
tabirinin, ikametgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında olan
alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına
müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade edeceği belirtilmiş bu-
lunmaktadır.
Katma Değer Vergisi Kanununun yukarda açıklanan hükümleriyle getirilen
genel kurala göre, hizmetin Türkiye'de yapılması, değerlendirilmesi ve
ya hizmetten Türkiye'de faydalanılması hallerinde vergi yükümlülüğü
meydana gelmekte, ihracat teslimlerine ilişkin hizmetler ile, yurt dı-
şındaki bir müşteri için yapılan ve yurt dışında faydalanılma sonucu
doğuran hizmetlerin varlığı halinde ise vergi istisnası söz konusu ola
bilmektedir.
Görüldüğü gibi, Kanunun 12.maddesiyle getirilen istisna hükmü düzenle-
nirken sadece hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması
ile yetinilmemiş, hizmetten yurt dışında faydalanılması koşuluna yer
verilmiştir.
Vergi yükümlülüğü yönünden hizmetten Türkiye'de faydalanılma halini ön
gören genel kural gözönünde tutulduğunda, 12.maddenin (b) bendi hükmüy
le münhasıran yurt dışında faydalanılmayı içeren daha özel bir koşulun
arandığı anlaşılmaktadır.
Buna göre, yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmakla beraber şa
yet hizmetten yurt dışında yararlanılmamış ise maddede öngörülen koşul
lar gerçekleşmiş sayılmayacaktır.
Yinelemek gerekirse, yurt dışındaki bir müşteri için yapılan hizmetten
müşteri yurt içinde yararlanabileceği gibi, hizmetten müşterinin doğru
dan doğruya yurt dışında yararlanması hali de söz konusudur.
Yukarıda değinildiği gibi birinci halde vergi yükümlülüğü doğmakta,
ikinci halde ise (b) bendiyle öngörülen koşul gerçekleşmiş olmaktadır.
Hizmetin yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olması şartını geti-
ren (a) bendi hükmü yanısıra bu şekilde bir düzenlemeye gidilmesindeki
amacın, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yurt dışındaki müşterilere
tamamen yurt dışında fayda sağlama şeklinde verilen temsilcilik mümes-
sillik, müşavirlik, mühendislik gibi hizmetlere yönelik bulunduğu sonu
cuna varılmaktadır.
Şu hale göre, yurt dışındaki bir müşteri için yapılacak hizmetten yurt
dışındaki faydalanılma koşulunun gerçekleşip gerçekleşmediği hususunun
tayin ve tesbiti söz konusu istisna hükmünün uygulanması bakımından
önem arzetmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirketin yurt dışındaki müşteriler
için yaptığı aracılık mahiyetindeki hizmetlerden yurt içinde faydala-
nıldığı ve bu haliyle kanunun 12.maddesi için 2-b bendiyle öngörülen
koşulun gerçekleşmediği anlaşılmakla, yükümlünün sözü edilen madde hük
mü uyarınca ihracat istisnasından yararlandırılması görüşüne dayalı
vergi mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Kaldı ki; Dairemizce ara kararıyla getirtilerek incelenen ihtilaflı dö
nem faturalarından, davaya konu dönemde yapılan mümessillik hizmetleri
dolayısıyla %12 oranında katma değer vergisinin de tahsil edildiği an-
laşıldığından 3065 sayılı Kanunun 8.maddesinin 3297 sayılı Kanunla de-
ğişik 2.fıkrası uyarınca tahsil edilen bu verginin ödenmesi zorunlu-
dur.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüne, Vergi Mahkemesi kararı
nın bozulmasına, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49.madde-
sinin 2.fıkrası uyarınca davanın reddine, tarhiyatın onanmasına karar
verildi.
(DAN-DER; SAYI:80)
BŞ/YÖ
|