|
HAM KURŞUN VE KURŞUN HURDALARINA UYGULANMAKTA OLAN KANUNİ GÜMRÜK ORA-
NININ 31.12.1980 TARİHİNE KADAR % 1 E İNDİRİLMESİ HK.
Davanın konusu; ham kurşun ve kurşun hurdalarına uygulanmakta olan ka-
nuni gümrük vergi oranını % 1'e indiren 8/435 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararının yürürlüğe giriş kısmının ve anılan kararda öngörülen indi-
rimden, davacı şirketin yararlanmasına olanak bulunmadığı yolundaki
Gümrük ve Tekel Bakanlığı işleminin iptali istemine ilişkindir.
18.3.1980 günlü Resmi Gazetede yayımlanan 8/435 sayılı kararname; Ba-
kanlar Kuruluna, Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin mali ve koruyucu et-
kisini memleket ekonomisine en uygun nitelikte tutmak maksadiyle .....
kararnamelerle, Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde gösterilen vergi nispet
ve hadlerinde ve tarifedeki notlarda gerekli değiştirmeleri yapmaya ve
bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usulleri ve şartları tesbite
yetki veren 474 sayılı kanunun 2.maddesine dayanılarak çıkarılmış olup
metninde yürürlüğe gireceği tarih hakkında her hangi bir kayıt ihtiva
etmemektedir.
Esasen, 474 sayılı kanuna göre yapılacak değişiklikler ve alınacak ka-
rarların yayın tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği hususu, 1615 sa-
yılı Gümrük Kanununun 4.maddesinin 2.fıkrasında hükme bağlanmıştır.
Bu durumda, dava konusu kararnamenin Resmi Gazetede yayımlandığı,
18.3.1980 gününden itibaren yürürlüğe girmesi yasa hükmü gereğidir.
Hal böyle olunca, söz konusu kararnamenin yürürlüğe giriş kısmının ip-
tali talebi, bu hususu düzenleyen yasa hükmünün iptali talebine müncer
olmaktadır ki, bu da Danıştay'ın yasayla çizilmiş bulunan görev saha-
sının dışında kalmaktadır.
Öteyandan, davacı; 25 Ocak 1980 günlü Resmi Gazetede yayımlanan 8/171
sayılı kararnamede, kararnamenin neşri tarihine kadar gümrüklere gel-
miş, beyannameleri tescil edilmiş, fakat fiilen ithalat işlemleri ta-
mamlanmamış gazete kağıtlarının da muafiyetten istifade ettirilmesinin
kabul edildiğini, dava konusu kararnamenin ise, gümrüğe gelmiş, tes-
cili yapılmış fakat fiili ithali yapılmamış malları kapsamına almadı-
ğını, böylece eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini ve kararnamenin, da-
yanağı olan 474 sayılı kanunun 2.maddesi ile güdülen amacı gerçekleş-
tirmekten uzak kaldığını ileri sürerek açtığı bu davada, yargı kara-
rıyla kararnamenin kendi ithalatını da kapsamına almasını sağlayacak
bir sonuç istihsal etmek istemekte ise de; böyle bir istem "idari ey-
lem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemiyeceği" yolundaki idare
hukuku temel ilkesine ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun
2.maddesinin 2.numaralı bendinde yer alan hükme aykırı düştüğü gibi,
kararnamenin iptali yolunda verilecek bir karar sonucu, dava konusu
kararname fiilen ve hukuken uygulanamaz hale geleceğinden davacıya bu
davadan beklediği sonucu da sağlamayacaktır.
Bu nedenle, davanın 8/435 sayılı kararnameye yönelik kısmında yasal i-
sabet bulunmamaktadır.
İşleme gelince;
1615 sayılı Gümrük Kanununun Tahakkukun Tebliği ve İtiraz Süresi baş-
lığını taşıyan 79.maddesinde; "Muayene memurları, yaptıkları tahakkuk-
ları mükellefe veya temsilcisine veya gümrük komisyoncusuna bildirerek
beyanname ve sair tahakkuk kağıtları üzerinde imza alırlar. Bu suretle
tahakkuka bilgi edinmekten, beyanname ve tahakkuk kağıdını imzalamak-
tan çekinenlere yazılı tebligat yapılır. İtiraz, ancak bu fıkrada ya-
zılı imza veya yazılı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde ya-
pılabilir.
Bu süre içinde itiraza uğramayan vergiler ile itirazları olmadığını
beyanname ve sair tahakkuku kağıdı üzerinde yazı ile beyan edenlerin
Vergileri Kanunun 87.maddesi hükmü saklı kalmak üzere itiraz yollarına
gitmek bakımından kesinleşmiş olur" hükmü yer almıştır. Ayrıca, idari
itiraz yolunu düzenleyen 84.maddenin son fıkrasında da, mükelleflere
79.madde gereğince yapılacak tebligatın, idari itiraz yolundaki itiraz
süreleri için başlangıç sayılacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin ithal ettiği ham kurşunların
26.2.1980 gününde 9020 ve 9022 sayılı beyannamelerle tescil edildiği
ve beyanname üzerine tahakkuk ettirilen vergiler için şirket komisyon-
cusunun imzasının 4.3.1980 gününde alınması suretiyle tahakkukun teb-
liği edildiği, şirketin ise 1.4.1980 gününde 5405 ve 5406 sayılı di-
lekçelerle Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğüne itirazda bulunduğu anlaşıl-
maktadır.
Davacı, 18 Mart 1980 tarihinde kararnamenin yayımlanmasından sonra 15
gün içinde, yani Gümrük Kanununda yazılı süresi içinde itirazda bulu-
nulduğunu ileri sürmekte ise de, 1615 sayılı Yasanın 79.maddesinde,
kararnamelerle, gümrük giriş tarife cetvelinde gösterilen vergi nispet
ve hadlerinde ve tarifedeki notlarda yapılacak değişiklikler üzerine,
gümrük vergisi tahakkuklarına karşı 15 gün içinde itirazda bulunula-
bileceği yolunda bir hükme yer verilmediği gibi, itirazın ancak bu
fıkrada yazılı imza veya yazılı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün i-
çinde yapılabileceği tahdidi olarak belirtilmiştir.
Bu durumda, yasada belirtilen 15 günlük itiraz süresinin geçirilmesi
nedeniyle itiraz yollarına gitmek bakımından kesinleşmiş olan gümrük
vergilerine karşı mükellefin yaptığı idari itirazın Gümrükler Genel
Müdürlüğünce reddedilmiş olmasında sonucu itibariyle yasaya aykırılık
bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi.
(DAN-DER, SAYI:48-49) BŞ/ÖB
|