Danıştay Üçüncü Daire 

Ekmek imalinde, imalat sırasında gerçekleşen firelerle satış bayatlama firesinin ve işçilere bedelsiz verilen ekmek miktarının, matrah takdiri sırasında dikkate alınması gerekir. İstemin Özeti: Fırıncılık işi ile uğraşan yükümlünün 1993 takvim yılı defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu tespit edilen matrah farkı üzerinden adına re'sen salınan gelir vergisi ile bu vergiye bağlı olarak kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı, dosyanın incelenmesinden, 50 kg.lık bir çuval undan 64 kg. ekmek elde edilebileceğinden hareketle matrah farkının hesaplandığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın çözümünün 75 randımanlı 50 kg. bir çuval undan kaç tane ekmek elde edilebileceğinin belirlenmesine bağlı olduğu, fırınlardaki fire ve randıman oranlarının işletmenin teknik özellikleri ve yöresel iklim koşulları gözönünde bulundurularak mesleki kuruluşlarca belirlendiği, dava dilekçesine ekli ........... Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği yazısında belirtilen randıman oranı ile .....:.... .. Belediye Encümeninin 26.9.1995 gün ve 974 sayılı kararında belirtilen randıman oranları birbirini tutmadığından .................. Ticaret Odası Yönetim Kurulunun 2.3.1978 gün 16/1.69 sayılı kararında belirtilen 75 randımanlı 71,5 kg. kabul edilen bir çuval undan 8394 kg. ekmek elde edilebileceğine ilişkin randıman oranının esas alınması gerektiği, buna göre 50 kg.lık bir çuval undan 65 kg. ekmek elde edilebileceği, uyuşmazlık döneminde imalata verilen un miktarı taraflar arasında çekişmesiz olduğundan ve bir ekmeğin ağırlığı da 0,300 kg. olduğundan 65 kilogram ekmeğin (65/0,300)=216 ekmeğe tekabül ettiği gözönüne alındığında inceleme elemanınca bir torba undan 213 tane ekmek elde edilebileceğinden hareketle matrah farkı saptanması ve bunun üzerinden re'sen tarhiyat yapılmasında yasalara aykırılık bulunmadığı, davacı tarafından bakkallara verilen % 15 gametler düzenlenen faturalarda gösterilmiş olacağından ayrıca imalat miktarından düşülmesinin yerinde olmayacağı, ancak matrah farkının defter ve belgeler üzennde yapılan randıman hesaplaması sonucunda bulunması nedeniyle mükellefin vergi kaçırma kastıyla hareket etmediği kanısına varıldığından kesilen kaçakçılık cezasının kusur cezasına çevrilmesi gerektiği gerekçesiyle kısmen kabul ederek gelir vergisini tasdik eden, kaçakçılık cezasın) kusura çeviren Vergi Mahkemesinin kararının; Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından, kesilen kaçakçılık cezasında kanuna aykırılık bulunmadığı, yükümlü tarafından ise, randıman oranları konusunda yetkili merciin belediye encümeni olduğu ve randıman hesaplaması esnasında % 6 firenin, girdilerin ve bakkallara verilen % 15 gametlerin dikkate alınmadığı ileri sürülerek bozulması istemleridir. Karar: Fırın işleterek ekmek imal eden yükümlünün 1993 takvim yılı defter ve belgelerinin incelenmesi sonucu 3.550 torba unun imalata verildiği, 50 kg.lık bir torba undan 64 kilogram ekmek imal edilebileceği, bir ekmeğin 300 gr. ve birim satış fiyatının 1.800 lira olduğu verilerinden hareketle yapılan hesaplama sonucunda 176.621 adet ekmeğin belgesiz satıldığının kabulü ile belirlenen 299.922.453 lira hasılat farkına dönem sonuna devreden 300 torba unun maliyet bedeli olan 29.000.000 liranın ilavesiyle beyan dışı bırakılan matrah farkının 328.922.453 lira olarak tespit edildiği anlaşılmıştır. Yükümlünün ekmek imalatında; üretim aşamasında % 3, üretim sonrasında ise işçilere ücretsiz verilen ekmek ile yanık ve bayat firesi de % 3 olmak üzere toplam % 6'lık fire oluştuğu yolundaki iddiası mahkemece araştırılması gerekirken, imalat ve satış aşamalarında gerçekleşen fire miktarı araştırılmadan salınan verginin onanması yolunda verilen mahkeme kararında yasal isabet görülmemiştir. Diğer taraftan, yükümlünün fırıncılık uğraşım sürdürdüğü yer olması nedeniyle olaya daha uygun olan .............. Belediye Encümeninin 26.9.1995 gün ve 974 sayılı kararında tespit edilen randıman oranı yerine 1978 tarihli ................ Ticaret Odası Yönetim Kurulu kararma itibar edilmesinde de hukuka uygunluk bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, Vergi Dairesi temyiz isteminin reddine, yükümlü temyiz isteminin kabulü ile yükümlü temyiz dilekçesinde '200 torba undan dolayı salınacak verginin tasdikine' ilişkin istemi de dikkate alınarak yeniden karar verilmek üzere Vergi Mahkemesinin kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.