Danıştay Dördüncü Daire

Kendi nam ve hesabına inşaat ve onarım işi yapanlar hakkında, Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesi uygulanmaz. İstemin Özeti; İnşaat müteahhitliği yapan davacı adına ihtirazi kayıtla verdiği 1991 yılı gelir, vergisi beyannamesi üzerinden hayat standardı esasına göre gelir vergisi ve geçici vergi taahhuk ettirilmiştir. ........ Vergi Mahkemesi 22.7.1992 Günlü ve E: 1992/42, K: 1992/136 Sayılı kararıyla,Gelir Vergisi Kanununun 42. ve 44. maddeleri birlikte incelendiğinde, inşaat ve onarma işlerinin geçici ve kesin kabul usulune tabi olanlarla sınırlı olmadığının görüleceği, davacının, arsa sahiplerine kat karşılığı daire yaparak birden fazla yıla sirayet eden inşaat işiyle uğraştığı, ihtilaflı yılda inşaatın bitmemesi nedeniyle gelir vergisi beyannamesinde matrah beyan etmemesinin yasaya aykırı olmadığı gerekçesiyle hayat standardı esasına göre yapılan tarhiyatı kaldırmıştır. Vergi Dairesi Müdürlüğü, özel inşaat işiyle uğraşanların Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesinden yararlanmasının mümkün olmadığım ileri sürerek mahkeme kararının bozulmasını istemektedir. Karar: Uyuşmazlık, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 'Birden fazla takvim yılma sirayet eden inşaat ve onarma işleri' başlıklı 42. maddesinin, kendi nam ve hesabına inşaat ve onarma işi yapanlara da uygulanıp uygulanmayacağının belirlenmesine ilişkindir. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun sözü edilen 42. maddesi, birden fazla takvim yılma sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kazancın tesbit esaslarım özel şekilde düzenlenmiş, diğer faaliyetlerinin aksine kazancın yıllık olarak değil işin sonunda tesbit edileceğini açıklamıştır. Kanun sonraki maddelerinde, konuyla ilgili diğer özellikleri belirtmiştir. Bu arada Kanunun 43. maddesinde, müşterek genel giderlerin ve amortismanların, çeşitli işler nedeniyle dağıtılması konusu düzenlenirken, tahsil olunan 'istihkak bedellerinin' bir ölçü olarak kullanıldığı görülmektedir. Kanunun 94. maddesinde de 42. madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen 'istihkak bedellerinden' söz edilmektedir. Bu düzenlemeler 42. maddede öngörülen rejimin uygulanmasında inşaat ve onarım işinin başkası hesabına, bir taahhüt uyarınca yapılması gereğini ortaya koymaktadır. Zira istihkak bedeli ödemesi, bir taahhüte bağlı olarak yapılan inşaat ve onarım işlerinde söz konusu olabilir. Bir kimsenin satmak üzere kendi nam ve hesabına yaptığ özel inşaattan dolayı alıcıdan tahsil ettiği bedel, istihkak bedeli değil, ancak satış bedeli olarak isimlendirilir ve 42. madde kapsamında düşünülemez. Satışın arsa payı üzerinden yapılıp inşaatın alıcı ile aktedilen inşaat sözleşmesine göre tasarlanması da bu sonucu değiştirmez. Özel inşaatlar hangi şartlarla yürütülürse yürütülsün fiilen yapılan iş inşa edilen dairelerin satışından ibarettir. Bu tür inşaatların herhangi bir kıymet imali ve satışından farklı bulunmadığından, kazanç tespitinin yıllık olarak ve maliyetle satış bedeli karşılaştırılmak suretiyle yapılması gerekir. İnşaatın bağımsız bölümleri muhtelif yıllarda satıldığında, satılan kısımla ilgili kazancın, satışın yapıldığı yılda tespiti ve beyanı gerekecektir. Bu durumda, kendi nam ve hesabına inşaat yapıp sattığı hususunda tereddüt bulunmayan davacının, yıllara yaygın inşaat ve onarım işi yaptığı kabul edilmeyeceğinden hakkında 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2772 Sayılı Kanunun 15. maddesiyle eklenen mükerrer 116. maddenin 6. fıkrası hükmünün uygulanmasına olanak bulunmadığından hayat standardı esasına göre belirlenen matrah üzerinden yapılan tarhiyatta yasaya aykırılık görülmemiştir. Bu nedenle ............... Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.