Danıştay Üçüncü Daire

Müşteri adresi taşımayan faturanın hiç düzenlenmemiş, sayılacağı ve ilgilisine Vergi Usul Kanunu'nun 353/1. maddesine göre özel usulsüzlük cezası kesilir. İstemin Özeti: Elektrikli ev aletleri satıcılığı işi ile iştigal eden davacının 1989 yılında düzenlendiği satış faturalarında adres bulunmaması nedeniyle adına kesilen özel usulsüzlük cezasına karşı açılan davayı, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 353/1. maddesine göre ceza kesilebilmesi için, madde hükmünde sayılan belgelerin verilmemiş ve alınmamış olduğunun saptanması gerektiği, zira cezayı gerektiren fiilin tüm unsurları tamam olmadan failin cezalandırılamayacağı yolundaki genel ceza hukuku ilkesi karşısında varsayım ya da kıyas yoluyla ceza kesilmesinin mümkün olmadığı, olayda, davacının yapmış satışlar nedeniyle fatura vermediği tespit edilmediğinden anılan Kanun'un 227. maddesindeki hükümden hareketle bu belgenin verilmediğinden ve alınmadığından söz edilmesine olanak bulunmadığı, ortada yapılan satışlar nedeniyle tanzim edilerek verilmiş ve kayıtlara intikal ettirilmiş faturalar mevcutken, faturalar üzerinde sadece adres bulunmamasından kaynaklanan fiilin aynı Kanun'un 352. maddesine göre 2. Derece usulsüzlük cezası ile cezalandırılması gerektiği gerekçesiyle kabul ederek kesilen özel usulsüzlük cezasını kaldıran ............ Vergi Mahkemesinin 24.3'.1992 Gün ve 1992/214 Sayılı kararının bozulması istemidir. Karar: 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 230. maddesinde faturalara, faturanın düzenlenme tarihi, Seri ve Sıra Numarası, faturayı düzenleyenin adı, varsa ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası, müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarasının yazılacağı, aynı Kanun'un 227. maddesine 3505 Sayılı Kanun'un 3. maddesiyle eklenen fıkrada, bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanun'un Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde, bu belgelerin vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Aynı Kanun'un özel usulsüzlükler ve cezaları ile ilgili 253/1. maddesinde, 232, 234 ve 236. maddeler gereğince verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası ve müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzunu vermeyen ve almayanlardan her birine, her fatura gider pusulası, müstahsil makbuzu ve serbest meslek makbuzu için 10,000, 89014918 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de (25.000) liradan aşağı olmamak üzere bu vesikalarda yazılması gereken meblağın yüzde üçü nispetinde özel usulsüzlük cezasının kesileceği hükme bağlanmıştır. Olayda da, davacı tarafından düzenlenen faturalarda müşteri adresi bulunmadığı hususu 27.12.1990 tarihinde düzenlenen vergi inceleme raporu ile tespit edilmiş bulunduğundan, Vergi Mahkemesince olayın 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 252. maddesindeki 2. Derece usulsüzlük cezası ile cezalandırılması gerektiği gerekçesiyle özel usulsüzlük cezasının terkini yolunda karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile .............. Vergi Mahkemesinin 24.3.1992 Gün ve 1992/214 Sayılı kararının bozulmasına karar verildi.* * Karşı Oy: 213 Sayılı Vergi Usul Kanun'un fatura kullanma mecburiyetini düzenleyen 232. maddesinde, birinci ve ikinci tüccarlarla defter tutmak zorunda olan çiftçilerin kimlere fatura vermek zorunluluğunda oldukları kuralı getirilmiştir. Anılan yükümlülerin fatura vermek zorunda oldukları kişiler arasında nihai tüketici bulunmamaktadır. Nihai tüketiciye ancak belli miktarı aşan alışlar için veya nihai tüketicinin istemesi halinde fatura düzenlenmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Kaldı ki nihai tüketiciye fatura yerine perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi de verilebilir. Bu tür fişlerde de adres yazılma olanağı ve gereği yoktur. Öte yandan, faturada bulunması zorunlu bilgilerin esas amacı, bu faturaların karşıt incelemeye elverişli olmalarım sağlamaktır. Karşıt inceleme ise ancak ve sadece defter tutmak zorunda olan ve olmayan tüccar ve esnaf nezdinde gerçekleştirilebilir. (VUK 253254), nihai tüketici nezdinde ise bu mümkün değildir. Zira, nihai tüketicinin muhafaza ve ibraz ödevi yoktur. Muhafaza ve ibraz ödevi bulunmayan kimselere perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihaz fişi yerine fatura verilmesi halinde de alıcının adresinin bulunmasına gerek yoktur. Olayda, yükümlünün dava dilekçesinde, alıcıların nihai tüketici elması nedeniyle adresin yazılmasına gereksinim duyulmadığı belirtilmiş; alıcıların nihai tüketici olmadığı yolunda davalı idarece herhangi bir ipucu ortaya konulmamıştır. O halde bu tür faturaların hiç düzenlenmemiş sayılarak Özel usulsüzlük cezası kesilmesi yasalara aykırı olmaktadır. öte yandan, hiç düzenlenmediği kabul edilse bile, burada düzenlenmeyen belge, 'Fatura'dır. Fatura düzenlenmemesi halinde ise kesilecek usulsüzlük cezası belge basma maktu ceza olmayıp, fatura tutarları bilindiğine göre, bu tutarların %3'ü elması gerekir. inceleme elemanınca, aksine bir açıklama getirilmeden belge basma ceza önerildiği görülmektedir. 353. maddenin 1. bendinde ifade edilen maktu tutar, %3 oranı uygulanması halinde o tarihteki yasa kuralı ularınca belirlenen asgari tutardan aşağı otursa uygulanabilecek bir meblağı ifade etmektedir. inceleme raporuna ekli tutanaktaki faturaların pek çoğuna %3 oranı uygulandığı takdirde ortaya çıkacak ceza da mevcut ceza kesilmesi için yeterli açıklığı ifade edememektedir. Bu nedenlerle temyize konu karar sonucu itibariyle yerinde olduğundan, vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin reddi gerekirken aksi yönde verilen çoğunluk kararma katılmıyoruz.