Danıştay Dördüncü Daire

Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde öngörülen istisnaların bir kısmı ana kurumun faaliyetlerine, diğer bir kısmı ise hissedarların statülerine göre belirlenmekte olup; kurumlar vergisinin mükellefi ana kurum olduğundan, vergi matrahının öncelikle ana kurumun faaliyetlerine ve bunlar için öngörülen istisnalara göre belirlenmesi, ancak bundan sonra ortakların özel statüleri dolayısıyla tanınan istisnaların uygulanması gerekmektedir. 1986 yılı kurumlar vergisi beyannamesini ihtirazi kayıtla veren yükümlü şirketin bu talebi kabul edilmeyerek beyan edilen matrah üzerinden tahakkuk ettirilen kurumlar vergisini,; Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesindeki istisnalar ile şirket ortaklarının maddede belirtilen özel statüleri dikkate alınmak suretiyle verilen kurumlar vergisi beyannamesindeki beyan edilen vergiye tabi matrahın kanuna uygun olup olmadığı ve ilgili yılda kurumlar vergisine tabi matrah teşekkül edip etmediği, ediyorsa vergiye tabi kurumlar vergisi matrahının nelerden ibaret olduğu hususlarının tespiti bakımından bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verildiği, bilirkişi raporunun mahkemece değerlendirilmesi sonucu, raporda yer alan hususların benimsendiği, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde öngörülen istisnalar bir bölümü doğrudan doğruya kazancı elde eden kurumun faaliyet ve durumuna bağlı olarak öngörülen istisnalar, diğer bir bölümü ise bu kurumun ortağı olan kişilerin durumuna bağlı olarak öngörülen istisnalardır. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8/9. maddesinde öngörülen yatırım indirimi istisnasının doğrudan doğruya ana kurum faaliyetleri için öngörülen istisnalar, aynı maddenin 8/11 ve 8/16. maddelerinde öngörülen Vakıf ve Oyak istisnalarının ana kurumun hissedarlarının statülerine göre belirlenen istisnalar, olduğu, kurumlar vergisinin mükellefi ana kurum olduğuna göre, vergi matrahının öncelikle ana kurum faaliyetlerine ve bunlar için öngörülen istisnalara göre belirlenmesi, ancak bunlardan sonra ortakların özel statüleri gereğince öngörülen istisnaların uygulanması gerektiği, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8/11 ve 8/16. maddelerinde öngörülen istisna uygulamasında, Vakıflar ve Oyak'a ödenecek net kardan hareketle istisna tutarının belirlenmesi şeklinde Maliye Bakanlığı görüşünün kanuna uygun bulunduğu, zira Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8/11 ve 8/16. maddelerin getirdiği hükümlerinde bu hususu belirttiği, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinin 11 ve 16. bentlerinde öngörülen sermaye iştirak nisbetinde ödenecek miktarlar ve iştirak edilen kurumda yetkili organın kar dağıtımı kararı alınması yolundaki ifadeler, mezkur bentler kapsamına giren kurum hissedarlarının vergiden istisna edilebilmesinin asıl şartım oluşturduğu, diğer bir ifade ile 11 ve 16. bentlerde belirtilen istisna haklarının kullanılabilmesi karın dağıtılması şartının mevcudiyeti halinde mümkün bulunduğu, olayda 1986 yılı kazancının dağıtımı ortaklar kurulunda karara bağlanmakla istisnadan faydalanma şartının tahakkuk ettiği, kurumlar vergisinden istisna edilecek kazanç kısminin, vakıfların sermaye oranı ile Oyak sermaye oranının yansı şeklinde belirleyen yüzde ile çarpımı sonucu oluşan tutar olarak kabul etmek gerekeceği, nitekim, yasa hükmünün bu şekilde de yorumlanabileceğinin bilirkişi kurulunca da kabul edildiği gibi, fiilen dağıtıma tabi tutulmayan ihtiyatlar ile kanunen kabul edilmeyen giderlerden Vakıflar ve Oyak sermaye payına isabet eden tutarların istisnalardan yararlanmasını engelleyici açık bir hüküm bulunmadığı, bu sebeple Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinin 11 ve 16. bentlerindeki öngörülen kurumlar vergisinden istisna edilen kazanç kısminin tespitinde, Vakıfların sermaye oranı ve Oyak sermaye oranının yansı şeklinde belirlenen yüzde ile çarpımı sonucu oluşan miktar olduğunun ortaya çıktığı, böylelikle bilirkişi kurulunca Maliye Bakanlığı Muktezasında belirtilen görüş ve hesaplamaya göre bulunup beyan edilen kurumlar vergisi matrahının kanun uygun olduğu belirtilmekle beraber Vakıflar ve Oyak istisnalarının hesaplanmasının yükümlü kurum iddiası paralelinde kabul edilerek yapılan hesaplama sonucu tespit edilen ve mahkemece de uygun bulunan 203.617.645 liranın dönem vergisi matrahı olarak kabul ed ilmesi suretiyle değişiklikle onayan ......Vergi Mahkemesi kararının; Yükümlü kurumca yatırım indiriminin özelliği itibariyle gelecek yıllara devredebildiği, diğer istisnaların bu özelliği taşımadığı, bu nedenle diğer istisnalar yatırım indiriminden önce geldiği, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde yer alan istisnalar için herhangi bir sıralama yapılmadığı, kazanç türüne bağlı istisnalar ile ortaklara taşıma istisnaların aynı madde ve başlık altında toplanarak istisnaların bir bütün olarak alındığı, Kanuna uygun yöntem izlediklerim, bu şekildeki hesaplama sonucu matrah kalmayacağı iddialarıyla bozularak tarhiyatın terkini, Vergi Dairesince ise ihtirazi kayıtla beyan edilen Kurumlar Vergisi Matrahı ve beyan edilen matrah üzerinden yapılan tarhiyatın yerinde olduğu iddiasıyla aynen onanması gerektiği iddiasıyla bozulması isteminin reddine oybirliğiyle karar verildi.