Danıştay Yedinci Daire
Salt mahsup işleminin vergi dairesine ait bir görev olduğu, yükümlülerin bu işlemi beyanname üzerinde kendiliğinden yapamayacakları gerekçesiyle kusur cezalı olarak tarhiyat yapılmasında isabet bulunmamaktadır. Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği'nin 77. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan ikinci fıkrasında ihracat istisnası uygulaması nedeniyle ihracatçılara veya ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara mal teslim eden imalatçılara yapılması gereken iadelerde; hak sahiplerince kendilerinin mal veya hizmet satın aldıkları mükelleflerin katma değer vergisi veya diğer vergi borçlarına mahsubu talep edildiği takdirde inceleme raporu ve teminat aranılmaksızın mahsup işlemi yapılacağı belirtilmiş, iade ve mahsubun şekli de (uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan) 413 (M) Seri No'lu Muhasebat Genel Tebliği'nde açıklanmıştır. Gerek ihracatçılar, gerekse ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara mal teslim eden imalatçılar hakkında ihracat istisnası nedeniyle 'hak kazandıkları' iadeler dolayısıyla talep halinde herhangi bir şarta bağlı olmaksızın mahsup işleminin yapılması sözü edilen yönetmelik hükmünün bir gereğidir. ihtilaf, Ağustos 1985 döneminden itibaren verilen katma değer vergisi beyannamelerinde, ihraç edilen mallara isabet eden katma değer vergilerinin beyanname üzerinde indirime tabi tutulduğu, Vergi Dairesi'nce yapılması gereken bu işlemden dolayı eksik tahakkuka sebebiyet verildiğinden bahisle Eylül 1985 dönemi için ikmalen kusur cezalı katma değer vergisi salınmasından doğmuş bulunmaktadır. Olayda, yükümlü şirketin 25.09.1985 tarihinde verilen Ağustos 1985 beyannamesinde bu döneme ve önceki döneme ait vergi indirim miktarı ile Temmuz 1985'te ihraç kaydıyla .....' A.Ş.'ne satılma ve bu şirketçe aynı dönemde ihraç edilen mallara ait olup Temmuz 1985 beyannamesi eki 23.08.1985 tarihli dilekçe ile yükümlü şirketin katma değer vergisi borcundan mahsubu istenen 3.649.876 liranın da indirim konusu yapıldığı, bu nedenle Eylül 1985 dönemine devredilmesi gereken 5.101.813 lira katma değer vergisine Temmuz 1985'te mahsubu istenen 3.649.876liranın da ilavesiyle 8.751.689 lira devir gösterildiği anlaşılmakta, yani bir önceki dönemde ihracının gerçekleştiği konusunda hiç bir tereddüt ve ihtilaf bulunmayan, 16.09.1985 tarihli düzeltme fişiyle iadesi yapılan miktar, Eylül 1985 dönemine indirilemeyen katma değer vergisi olarak devredilmiş bulunmaktadır. Öte yandan yine yükümlünün Eylül 1985 dönemi beyannamesin! de bu defa Ağustos 1985'te .....A.Ş.ye ihraç kaydıyla sattığı mallar nedeniyle adı geçen şirketin ihracatı gerçekleştirip iadeye hak kazanarak süresinde verdiği ilgili dönem beyannamesi eki dilekçe ile yükümlü şirketin katma değer vergisi borcundan mahsubunu istediği 2.648.431 lira katma değer vergisini de (ki bu miktar da 2.10.1985'te düzeltme fişiyle iade edilmiştir.) indirimlere dahil etmek suretiyle verdiği ve bu miktar önceki dönemden devreden 8.751.689 lira ile toplandığında 11.400.120 lira eniği, bu tutarın Eylül 4985 dönemi indirimi olarak beyannamede yer almaşı dolayısıyla Ekim 1985'e 6.156.456 lira devir kaldığı Eylül'de indirimlerden sonra ödenecek katma değer vergisi kalmadığı görülmektedir. Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim 1985 dönemlerinde ..... A.Ş. aracılığıyla ihracı gerçekleştirilerek süresinde ilgili dönem beyannamelerinde beyan olunan ve aynı tarihlerde verilen dilekçelerle mahsuplar] talep edilen katma değer vergilerinin toplam 17.676.281 lira olup, Vergi Dairesi'nce bu miktarın 141.856 liralık bölümü Eylül 1985 ve 12.621.905 lirası da Ekim 1985 için olmak üzere ikmal tarhiyatı konusu yapılmış, 4.912.524 liralık bölümü ise yükümlünün 25.11.1985 günlü dilekçesi üzerine Vergi Dairesi'nce tahakkuk fişi üzerinde tasrih edilmek ve ödeme esasında nazara alınarak mahsuba tabi tutulmak suretiyle tahsilat yapılmış ve bu miktar (diğer dönemlere ilişkin aynı yanlışlıktan kaynaklandığı halde) yükümlüden aranmamıştır. Zaten yükümlü şirketin beyannamede hesaplanan katma değer vergisinden indirdiği söz konusu miktarları her defasında Vergi Dairesi'ne dilekçe ile bildirdiği, nitekim Vergi Dairesi'nin de tahakkuk (işlemde ilgili dönemlerdeki mahsupların Vergi Dairesi Müdürlüğü'nden geleceğin'! belirttiği açıktır. Bu durumda tahakkuku yapmak, Vergi Dairesi'ne ait bir görev olup, her türlü done verildiğine göre eksik tahakkuka yükümlünün sebep olduğundan söz edilemeyeceği gibi, mahsuba tabi tutulacağı yükümlü tarafından dilekçe ile ayrıca belirtilen ve Vergi Dairesi'nce de tahakkuk fişinde açıkça gösterilen miktarın beyannamenin 'önceki dönemlere ait vergi indirimi' adlı 26 nolu sütunda indirime tabi tutulması biçiminde gerçekleşen şekil hatasının, ihracatın gerçekleştiği ve ihracatçı firmanın mahsup ve iadeye hak kazandığı konusunda kuşku bulunmadığı, sonradan' tamamı gerçekleşen mahsup işlemlerinin istem üzerine yapılmasının zorunlu bulunduğu (bir kısminin da olay tarihinde yapıldığı) hukuki gerçeği karsısında, doğmamış bir vergi borcunun salt mahsup işleminin Vergi Dairesi'ne ait bir görev olduğu, yükümlülerin bu işlemi beyanname üzerinde kendiliğinden yapamayacakları savı ile ve kusur cezalı olarak istenmesi mümkün değildir. Açıklanan duruma nazaran, Vergi Mahkemesi'nce cezalı tarhiyatın kaldırılması gerekirken, yazılı gerekçe ile verilen kararda hukuki isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kabulüne, mahkeme kararının bozulmasına oybirliği ile karar verildi.