Danıştay Üçüncü Daire 

1) Mükellefin halı satışıyla ilgili hasılatına ait matrah farkı saptanabilmesi için, onun ticari hesabına ödeme yapmış olan kişiler nezdinde karşıt inceleme yapmak ve ticari ilişkinin gerçek mahiyetini saptamak gerekir. 2) Mükellefin gerçek halı alış miktar ve tutarının saptanabilmesi için kaydi envanter yoluyla emtia dengesi hesabı yapılması gerekir. Olayda, yükümlünün bir kısım halı satışıyla ilgili hasılatım kayıt dışı bıraktığının banka ticari mevduat hesaplarının incelenmesi suretiyle saptandığı, yükümlü adına iş Bankası ve Akbank ............ Şubelerinde ticari mevduat hesabı bulunduğu, ancak iş Bankası Şubesinden gönderilen bilgi yazısında hesaba ödeme yapan kişilere ilişkin bilgilerin açık olmaması nedeniyle yalnızca Akbank Şubesindeki ticari mevduata ait bilgilerin incelemede done olarak kullanıldığı ve adı geçen Bankada işlem gören ticari mevduat hesabıyla yükümlü tarafından düzenlenen faturaların karşılaştırılması suretiyle, ticari mevduat hesabına ödeme yapan şahıslardan isimlerine fatura düzenlenmemiş olanların saptanması sonucu hesaplanan 64.435.839. liranın kayıt dışı hasılata ilişkin matrah farkı olarak kabul edildiği, ticari mevduat hesabına ödeme yapan iki şahsa ait ödemelerin ise, halı satışı ile ilgili olmayıp araba satışına ait bir ödemeden kaynaklandığı yolundaki yükümlü beyanı kabul edilerek matrah farkının hesabında dikkate alınmadığı, öte yandan yükümlünün halı alışı nedeni ile düzenlediği gider pusulalarında yazılı isim ve adresler itibariyle yapılan karşıt inceleme sonucunda gider pusulalarında yer alan halı miktarları ve bedelleri ile halı dokuyup satan üreticilerin verdiği ifadelerin birbirine uymadığı, bu durumda yükümlünün mal alışma ilişkin olarak düzenlediği gider pusulalarının gerçeği yansıtmadığı sonucuna varıldığı inceleme raporunun tetkikinden anlaşılmakta olup, bu haliyle uyuşmazlık, ticari mevduat hesabına yapılan ödemelere tekabül eden ve karşılığında fatura düzenlenmemiş olan meblağların halı satışı ile ilgili olup olmadığının çözümüne ilişkin bulunmaktadır. . . : Yükümlünün toptan halı satışı yaptığı gerçek ve tüzel kişilerin gelir ve kurumlar vergisi mükellefi oldukları ilgili dönem defter kayıtları örneklerinden anlaşılmaktadır. Yükümlüden malı toptan alıp üçüncü kişilere de toptan veya perakende olarak satan bu firmaların müşterilerinden aldığı çek ve senetleri mal alışları sırasında yükümlüye ciro etmeleri ticari hayatın gereği olup, bu suretle ticari banka hesabına ödeme yapan kişi ve kuruluşların yükümlü tarafından tamamen bilinememesi veya hatırlanamaması tabii olduğu kadar, banka . ticari hesabında ödemesi görülen bu kişi ve kuruluşların hepsine halı satıldığının kabulüne de olanak yoktur. Bu yolla matrah farkı saptanabilmesi ticari hesaba ödeme yapmış olan kişiler nezdinde karşıt inceleme yapılmasına ve ticari ilişkinin gerçek mahiyetinin saptanmasına bağlıdır. Bu takdirde de, yükümlünün diğer banka nezdindeki ticari hesabinin da incelenmesi gerekmektedir. Öte yandan, ifadelerine başvurulan 21 halı dokuyucusundan 3'ü dışındakiler gider pusulalarındaki imzaların kendilerine ait olduğunu kabul edip, içeriği hakkında farklı beyanlarda bulunmakta iseler de, söz konuşu gider pusulaları muhteviyatı halıyı dokuyup sattığım kabul etmeleri halinde mali yönden maruz kalabilecekleri bir takibattan kurtulmak amacıyla beyanda bulunmuş olmaları ihtimali nedeniyle yükümlünün halı alış miktarı ve tutarlarım olduğundan fazla gösterdiğinin söylenebilmesi için kaydı envanter yoluyla emtia dengesi hesabinin yapılması gerekirken bu yolda da herhangi bir incelemenin yapılmadığı görülmektedir. Bu durumda, bütün bu incelemeler yapılmaksızın, tüm belge ve kayıtların halı satışıyla ilgili olduğunun kabulü ile yetersiz verilerden hareketle gerçek kazancın tesbiti yapılamayınca bu defa aynı ilçede aynı işi yaptığı belirtilen bir yükümlünün sonuç hesaplarından yararlanılmak suretiyle kıyas ve oranlama ile bulunan matrah farkı üzerinden yapılan cezalı tarhiyatın Mahkemece onanmasında isabet görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, oy birliğiyle karar verildi.