Danıştay Dördüncü Daire

İmalatçı firma île yapılan anlaşma uyarınca ödenen fiyat farkı, fiyata dahil bir ödeme olması nedeniyle tahakkuk tarihinde gider yazılabilecektir. Uyuşmazlık, ihracatla uğraşan yükümlü şirketin ihraç ettiği malları satın aldığı imalatçı firmalara yaptığı ve bu firmalar tarafından da gelir kaydedildiği çekişmesiz bulunan ödemelerin fiyat farkı olarak mı, yoksa ihracat nedeniyle hak kazanılan vergi iadesinin imalatçı firmalara ödenmesi olarak mı kabul edileceğinin tespitine ilişkindir. 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 13. maddesinde, safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş olup, bu hükümle atıfta bulunulan Gelir Vergisi Kanunu'nun ticari kazançla ilgili 38. maddesinde, bilanço esasında ticari kazancın tespitine ilişkin esaslar belirlendikten sonra 39. maddesinde ise, elde edilen hasılatın tahsil olunan paralarla tahakkuk eden alacakları, giderlerin de tediye olunan ve borçlanılan meblağları ifade edeceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükümlerden ticari kazancın tespitinde tahakkuk esasinin geçerli olduğu anlaşılmakta olup, Vergi Usul Kanunu'nun 106. maddesinde envanter çıkarmada, mevcutlar, alacaklar ve borçların işletmeye dahil iktisadi kıymetleri ifade edeceğine dair hüküm ile 192. maddedeki, bilançonun envanterde gösterilen kıymetlerin tasnifi ve karşılıklı olarak değerleri itibariyle tertiplenmiş hülasası olduğuna ilişkin hükümden de bu sonuca ulaşılmaktadır. Olayda, ihracatla uğraşan yükümlü şirketin ihraç ettiği malları salın aldığı imalatçı firmalarla düzenlediği ve dosyada örneği bulunan protokollerin incelenmesinden, satın alınan mallar ihracatçı tarafından teslim alındığında, imalatı firmanın cüz'i bir karla fatura düzenleyeceği, bilahare malın fiilen ihraç edildiği tarihteki kur'a göre teslim tarihindeki kur arasındaki farkın tamamı ile bu tarihteki kur'a göre hesaplanan vergi iadesi tutarı kadar bir miktarı en geç bir ay içerisinde ve her halükarda 31.12. tarihinde kapatılmak üzere, ön fiyata ilave olarak imalatçıya dekont edeceği hususunun ilgili taraflar arasında kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır. işte yükümlü şirketçe ihtilaflı dönemde imalatçı firmalara dekont edilen ve inceleme elemanınca da bu ödemelerin ihracat nedeniyle hak kazanılan vergi iadesi olduğu halde kayıtlara geçirilmediği belirtilerek matrah farkı kabul edilen sözkonusu ödemelerin gerçekte vergi iadesi olmayıp, şirket ile imalatçı firmalar arasındaki anlaşma uyarınca, malın teslim alındığı anda tespit edilen ön fiyatı ilave edilmek üzere ödenen fiyata dahil ödemeler olduğu açıklıkla görüldüğünden, bu nedenle sözkonusu ödemelerin şirketçe mal bedeli olarak tahakkuk ettiği tarihlerde masraf kaydedilmesinde isabetsizlik yoktur. Yapılan ihracat nedeniyle hak kazanılan ve Merkez Bankasınca tahakkuk ettirildiği anda şirket için bir gelir niteliği kazanan vergi iadelerinin ise tahakkuk tarihleri itibariyle gelir kaydedildiği açık olup, bu iadelerden kayıt dışı bırakılan miktar bulunduğu yönünde bir tespitte yoktur. Öyleyse, şirket tarafından imalatçı firmalara dekont edilen ödemeler ilgili yılda şirketçe elde edilmiş vergi iadesi olmayıp fiyat farkı olarak yapılan ödemeler olduğundan şirketçe bu yılda masraf yazılması yerinde olup, Vergi Mahkemesince tarhiyat bu nedenle kaldırılması gerekirken vergilendirme döneminde hata bulunduğu gerekçesiyle terkininde isabet bulunmamıştır. Açıklanan nedenlerle vergi dairesi temyiz isteminin reddine, ......... Vergi Mahkemesi kararının sonucu itibariyle onanmasına oybirliğiyle karar verilmiştir.