Danıştay Onüçüncü Daire 

Bina inşa ve satışı ile ilgili işlerde defter ve belgelerin incelemeye elverişli olmaması halinde, safi kar inşa edilen binanın gerçek veya tahmini satış bedeline belirli bir yüzde uygulanması sonucu saptanır. Bina inşa ve daire daire satışı işiyle uğraşan yükümlünün 1971 takvim yılı işlemlerinin incelenmesi sonucunda düzenlenen raporla, binanın 28.11.1970 gününde bitmesine karşın, bu tarihten sonrası için 1970 yılında 165.848 liralık 1971 yılında 204.538 liralık gider belgesi sağlanması suretiyle karın azaltıldığı saptanarak re'sen takdire başvurulan olayda matrah takdir etmeyen takdir komisyonu kararma yönelik itirazı kabul ederek yapılan inşaatın 1025 m2 olduğu Mimarlar Odası Bursa Temsilciliğinin dosyaya ekli 26.2.1976 gün ve B5 sayılı yazısıyla, yapı kullanma izin kağıdındaki tüm maddelerin incelenmesi sonucunda 1 m'ye düşen maliyet bedelinin 525 lira olarak saptandığının bildirildiği, bu durumda 60.000 lira arsa bedeli de dahil olmak üzere binanın tüm maliyetinin 598.125 lira olduğu gerekçesiyle satıştan elde edilen 705.000 liralık hasılat ile maliyet bedeli arasındaki 106.875 liranın safi kar olarak takdirine, bunun 74.074 lirası beyan edildiğinden beyana göre farkın 32.790 lira olarak belirlenmesine karar veren itiraz Komisyonu kararım bozarak, gerek inceleme raporunda gerek itiraz Komisyonu kararında olayda re'sen takdir nedeni olup olmadığı üzerinde durulmadığı, yükümlünün bina inşaatı ile ilgili giderlerinin belgelere dayalı olduğunun anlaşıldığı, her ne kadar bu belgelerin bir kısminin inşaatın bitiminden sonraki tarihleri taşıdığı saptanmış ise de, malın tesliminden veya işin yapılmasından sonra fatura alınması haline de ticaret aleminde sık sık raslandığı, bu durum re'sen takdir için yeterli bir neden olamıyacağından yükümlünün beyan ettiği geliri uygun gören takdir Komisyonu karannın yerinde görüldüğü gerekçesiyle matrah takdirine yer olmadığına hükmeden Temyiz Komisyonu karannın; yükümlünün inşaatım 28.11.1970 gününde bitirmiş ve yapı kullanma izni almış olmasına karşın, 1971 yılı için de ayrıca 204.536 liralık gider faturası sağlayarak bina maliyetin! arttırmayı ve dolayısıyle elde olunacak karı düşürmeyi amaçladığı, bu durumda defter ve belgelerinin ihticaca salih olmaması nedeniyle re'sen takdire gidilmesinin yasalara uygun olduğu, kayıtlara geçirilen giderlerin doğruluğunun kuşku uyandıracak nitelikte bulunduğu, bina inşaat maliyetinin defter kayıtlarına göre saptanmasına olanak bulunamaması halinde, Sosyal Sigortalar Kurumunca kabul edilen ve uygulanan birim maliyetten hareketle gerçek maliyetin bulunması gerektiği, bu kurumca belirtilen birim maliyetin 1970 yılında 403 lira, 1971 yılında 425 lira olmasına karşın, yükümlü lehine hareketle 425 liranın kabulü suretiyle tarhiyat yapıldığı, birim maliyet esasından hareketle toplam bina inşaat maliyetinin hesabında S.S.K.'nün titizlik gösterdiğinin ve objektif olduğunun kuşkusuz kabul edilebileceği, bu nedenle başka bir kurum ya da kuruluşun birim maliyet önerilerine saygınlık gösterilmemesi gerektiği ileri sürülerek bozulması istemine ilişkindir. Dosyada bulunan inceleme raporu ile yükümlünün inşaatım 28.11.1970 gününde bitirmiş ve yapı kullanma izni almış olmasına karşın, bu tarihten sonrası için 1970 yılında 165.848 liralık 1971 yılında ise 204.536 liralık gider belgesi sağlayarak bina maliyetini arttırmayı ve dolayisiyle elde olunacak karı düşürmeyi amaçladığı saptanmıştır. Sonradan sağlanmış belgelere saygınlık gösterilmesine olanak bulunmadığından, yükümlünün defter ve belgelerinin ihticaca salih olmadığı göz önünde tutulunca olayda re'sen takdir nedeni bulunduğunun kabulü gerekir. Bu nedenle, davanın kabulüyle; bina inşa ve satışı ile ilgili işlerde defter ve belgelerin ihticaca salih bulunmaması hallerinde safi karın hesaplanmasında, başvurulması gereken en uygun yolun, inşa edilen binanın gerçek veya tahmini satış bedellerinin ele alınması suretiyle bu miktar ciro üzerinden bina yapım sektöründe (% itibariyle) ortalama olarak sağlanacak kazancın bulunması olduğu yolundaki Dairemiz içtihadı ve inceleme elemanının önerişi de gözönüne alınarak 1971 yılında bu faaliyet dalındaki kar oranına göre yapılacak araştırma sonucunda yeniden bir karar verilmek üzere dava konusu Temyiz Komisyonu karannın bozulmasına oybirliğiyle karar verildi.