|
KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN; İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE VERGİ DOĞURAN
OLAYIN HAKEDİŞ RAPORUNUN DÜZENLENDİĞİ TARİHTE DEĞİL, ONAYLANDIĞI TA-
RİHTE MEYDANA GELDİĞİNİN KABUL EDİLECEĞİ HK.
İnşaat taahhüt işi yapan Kurum Aralık 1986 dönemine ilişkin Katma De-
ğer Vergisi beyannamesinde bu dönemde aldığı hakedişlerden Kasım 1986
ayı ile ilgili olanlara yüzde 10, Aralık 1986 ayı ile ilgili olanlara
yüzde 12 oranını uygulayarak beyanda bulunmuş, Vergi Dairesi Müdürlüğü
ise 86/11217 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 1.12.1986 gününden iti-
baren Katma Değer Vergisi oranınının yüzde 12 olarak belirlenmiş olma-
sı nedeniyle matrahın tamamına yüzde 12 oranını uygulayarak tahakkuk
yapmıştır.
Kurum tarafından, tahakkuk ettirilen verginin fazla hesaplandığı ileri
sürülerek kaldırılması istemiyle açılan davada Ankara 7. Vergi Mahkeme
si K:1987/771 sayılı kararıyla; yükümlü tarafından uyuşmazlık konusu
dönemde sadece kamu kurumlarına inşaat taahhüt işi yapıldığı, bu işler
nedeniyle işlerin yapım süresine göre ihaleyi yapan idare ile ödemeyi
yapan saymanlık tarafından taakkuk ettirilip ödenen Katma Değer Vergi-
si ile yükümlü tarafından Vergi Dairesine ödenen miktar arasında fark-
lılık bulunmadığı, bu konudaki hesaplamanın 2 Seri No'lu Katma Değer
Vergisi Genel Tebliğine uygun olduğu, Katma Değer Vergisinin üçüncü
kişilere yansıtılan bir vergi olduğu da dikkate alındığında, uyuşmaz-
lık konusu dönem için beyan edilen tüm teslim ve hizmetlerin 1.12.1986
gününden itibaren geçerli olan yüzde 12 oranı esas alınarak vergilen-
dirilmesinde yasaya uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle davayı kabul
ederek fazla tahakkuk ettirilen vergiyi kaldırmıştır.
Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından yapılan temyiz başvurusunu incele-
yen Danıştay Yedinci Dairesi K:1992/5041 sayılı Kararıyla; yükümlü
tarafından ise başlama gününden Katma Değer Vergisi oranının artırıl-
dığı 1.12.1986 gününe kadar geçen süreye ilişkin hakedişler üzerinden
yüzde 10, sonraki hakedişler üzerinden yüzde 12 oranı esas alınarak
hesaplanan Katma Değer Vergisinin beyan edilmesine karşın, idarece
yapılan işe ilişkin hakediş raporlarının 1.12.1986 gününden sonra
onaylandığı saptandığından teslim günlerinde yürürlükte olan yüzde 12
oranına göre ek tarhiyat yapıldığı, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi
Kanununun 10 uncu maddesinde bu vergi açısından vergiyi doğuran olayın
mal teslimi ve hizmetin yapılması olarak tanımlandığı, ihale usulüne
göre yapılan işlerde işi yapanın hakediş raporu ile işi yaptığını ve
teslim alınmasını teklif ettiği, ihale makamının ise hakediş raporunu
inceleyip doğruluğunu onayladıktan sonra işi teslim aldığı, bu nedenle
ihale makamının hakediş raporunu onayladığı günün işin teslim tarihi,
Katma Değer Vergisi açısından da vergiyi doğuran dolayın meydana gel-
diği tarih olduğu, hakediş raporları 1.12.1986 gününden sonra onay-
landığından bu tarihten başlayarak geçerli olan yüzde 12 oranı uygula-
narak yapılan tarhiyatın oranması gerekirken terkin edilmesinde yasaya
uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle vergi mahkemesi kararını bozmuştur.
Bozma kararına uymayan Ankara 6. Vergi Mahkemesi 18.1.1993 günlü
1993/41 sayılı kararıyla, davanın kabulü yolundaki ilk kararında di-
renmiştir.
Direnme kararı Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, yıllara yaygın inşaat taahhüt işinde kısım kısım iş
teslimi yapan müteahhidin hakedişlerine hangi tarihte yürürlükte bulu-
nan vergi oranının uygulanması gerektiğinden kaynaklanmaktadır.
3065 sayılı Yasanın 10 uncu maddesinin (c) işaretli bendinde, kısım
kısım mal teslimi ve hizmet yapılmasının mutad olduğu veya bu husus-
larda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım
hizmetin yapılması anında vergiyi doğuran olayın meydana geleceği be-
lirtilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre ihale usulüyle yapılan işlerde,
müteahhidin yaptığı işlerden doğan alacakları, yapılan iş gözönüne
alınarak hesaplanmakta ve kesim ödeme niteliğinde olmamak üzere be-
lirli aralıklarla düzenlenen geçici hakediş raporları ile ödenmekte,
daha sonra ise 2886 sayılı Yasanın 91 inci maddesi uyarınca Bakanlar
Kurulunca yürürlüğe konulan Muayene ve Kabul İşlemlerine Ait Yönet-
melik hükümlerine göre yapım ve hizmet işlerinin geçici ve kesin ka-
bulü yapılmaktadır.
Hakediş raporları esas olarak yapılan işin karşılığının iş yapıldıkça
müteahhide ödenmesi amacıyla düzenlenen belgeler olmasına karşın, ay-
nı zamanda işin belli bir kısmının yapıldığını da gösteren belgelerdir
Hazırlandıktan sonra taraflarca imzalanan hakediş raporlarında yetkili
makamlar tarafından düzeltmeler yapılabildiğinden, yapılan iş için ne
kadar ödeme yapılacağı, dolayısıyla da yapılan işin miktarı ancak hak-
ediş raporunun yetkili makamlar tarafından onaylanması ile belirgin-
leşmektedir. Bu nedenle, hakediş raporunun onaylandığı tarih, yapılan
işin miktarının ortaya çıktığı ve idarece işin belli bir kısmının tes-
lim alındığı, ayı zamanda da vergiyi doğuran olayın meydana geldiği
tarihtir.
Yükümlü Kurumun yaptığı işlere ilişkin hakediş raporları Katma Değer
Vergisi oranının yüzde 12 olarak belirlendiği dönemde onaylandığından,
vergilendirmede vergiyi doğuran olayın meydana geldiği bu tarihte yü-
rürlükte olan vergi oranlarının esas alınmasında yaaya aykırılık bulun
mamaktadır.
3065 sayılı Yasanın Geçici 2 nci maddesine dayanılarak yayımlanan 2 Se
ri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile yapılan düzenleme ise
1.1.1985 tarihinde yürürlüğe giren Katma Değer Vergisine geçiş dönemin
de yapılacak uygulamayı gösterdiğinden, bu tebliğdeki düzenlemenin kı-
yas yoluyla sonraki dönemlerde uygulanmasına olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Vergi Dairesi Müdürlüğünün temyiz isteminin kabu
lü ile Vergi Mahkemesi direnme kararının bozulmasına karar verildi.
KARŞI OY:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19 uncu maddesinde, vergi alacağının
vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durum
un tekemmülü ile doğacağı belirtilmiş, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi
Kanununun 10 uncu maddesinin c bendinde, "Kısım kısım mal teslimi veya
hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan haller-
de, her bir kısmın teslimi ve bir kısım hizmetin yapılması" anında
"vergiyi doğuran olay"ın meydana geleceği ifade edilmiştir.
Davacının, inşaat taahhüt işi nedeniyle "teslim ettiği" mal ve hizmet-
lerden Kasım 1986 ayında yaptığı işlerin, %10 oranında katma değer
vergisine tabi olması, vergiyi doğuran olay tarihinde yürürlükte bu-
lunan kural gereğidir. Katma Değer Vergisi Kanununun yukarıda sözü
edilen 10 uncu maddesinin açıklığı karşısında, işin belli bir kısmı-
nın yapıldığını gösteren hakediş raporları düzenlenmek ve bedel tayin
edilmekle, işin bu bölümü hakkında "teslim" şartının gerçekleştiğinin
kabulü gerekir. Hakediş raporlarının yetkili makamlarca incelenip
onaylanacak olması, bu "teslim" gerçeğini bertaraf edemez. Nitekim
Katma Değer Vergisi Kanununun geçici 2 nci maddesinde, intikal dönemi
için vergilemenin bu esasa göre yapılması öngörülmüş, 2 Seri No'lu
Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile Mayile Bakanlığı da konuyu aynı
esaslar dairesinde açıklayıp belirtmiştir.
Bu nedenlerle mahkemenin ısrar kararı hukuka uygun bulunduğundan tem-
yiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara karşıyız.
(DAN-DER; SAYI:90)
CP/SE
|