|
YURT DIŞINDAKİ FİRMALARIN TÜRKİYE'YE YAPACAĞI İHRACATA MÜMESSİLLİK NE-
DENİYLE ELDE EDİLEN KOMİSYON ÜCRETİNİN, KATMA DEĞER VERGİSİ UYGULAMA-
SINDA HİZMET İHRACI İSTİSNASINDAN YARARLANDIRILAMAYACAĞI HK.
Yabancı ülkelerde bulunan firmalara mümessillik yapan ve 1988 yılı ba-
şına değin 3065 sayılı Yasanın 11/1-a maddesinde yazılı istisnadan ya-
rarlanan yükümlü, 31.12.1987 günlü ve 19681 sayılı Resmi Gazetede ya-
yımlanan 26 seri sayılı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde yapılan
açıklamalar karşısında 1988 yılı başından itibaren ihtirazi beyanname
vermiş ancak, belirttiği çekince kabul edilmemiştir.
3065 sayılı Yasanın 11/1-a maddesindeki istisnadan yararlandırılmaması
sonucunda hatalı vergilendirme yapıldığını ileri sürerek düzeltme ve
şikayet yollarını izlemiştir. Düzeltme başvurusuna yanıt alamamış, şi-
kayet başvurusuna ise "... gerekli incelemenin yapıldığı, sonuçtan bil
gi verileceği..." yanıtını almış, yasadan dolayı kurulmuş sayılan işle
me karşı Danıştay'da dava açılmıştır.
Davayı inceleyen Danıştay Yedinci Daire Kararında; yurtdışındaki firma
ların mümessili olarak yapılan aracılık hizmeti karşılığı alınan komis
yonların ihracat istisnası kapsamında olup olmadığının hukuksal bir so
run oluşturduğu, Vergi Usul Kanununun 116.maddesi ve devamındaki kural
larda öngörülen vergilendirme ve hesap hatalarına girmediği gerekçesiy
le davayı reddetmiştir.
Katma Değer Vergisi Kanununun "Mal ve Hizmet İhracı" başlığını taşıyan
11.maddesinin (1) işaretli fıkrasının (a) bendinde, ihracat teslimleri
ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için
yapılan hizmetlerin vergiden ayrık tutulması kabul edilmiştir. Kanun,
12.maddesinde de "İhracat teslimi" ve "yurt dışındaki müşteriler için
yapılan hizmetler"de aranması gereken nitelikleri belirtmiştir. Madde-
nin (2) işaretli fıkrasında; yurt dışındaki müşteri anlatımının, ika-
metgahı, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan alıcılar
ile yurt içinde olan firmanın, bu firmadan bağımsız faaliyet gösteren
şubelerini kapsayacağı, bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için ya
pılmış sayılması için ayrıca hizmetten yurt dışında faydalanılması ko-
şulunun aranacağı kurala bağlanmıştır.
Katma Değer Vergisi Kanununun, mal ve hizmet ihracında tanıdığı istis-
na ile ilgili bu düzenlemelerden, Türkiye'den yapılacak ihracatın ve
bu amaç doğrultusundaki hizmet ihracının istisna kapsamına girdiği so-
nucuna ulaşılmaktadır.
Yurt dışındaki firmaların Türkiye'de yapacakları ihracat mümessillik
yaptığı anlaşılan temyiz edenin elde ettiği komisyon ücretinin hizmet
ihracı istisnasından yararlandırılamayacağı yolundaki işleme karşı açı
lan davanın reddinde sonucu itibariyle yasaya aykırılık görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin reddine karar verildi.
KARŞI OY:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 11.maddesinin 1/a bendinde
"ihracat teslimleri ile bu teslimlere ilişkin hizmetler"in ve "yurt dı
şındaki müşteriler için yapılan hizmetler"in vergiden müstesna olduğu-
nu belirtmiştir. Kanun "hizmet ihracatı"nda, hizmetin mal ihracına
ilişkin olması şartını öngörmemiştir. Sözü edilen hükme göre, bu şart
sadece ihracat teslimlerinde söz konusu olabilecektir. Kanunun 12.mad-
desinin 2 numaralı bendinde "hizmet ihracatı"nın şartları, "Hizmetler
yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır" ve "Hizmetten yurt
dışında faydalanılmalıdır." denilmek suretiyle sayılmıştır.
Davacı, yurt dışındaki müşterisine, mallarını Türkiye'de alıcılara sat
mak suretiyle Türkiye'ye ihraç için, onun mümessili sıfatıyla "hizmet"
vermiş ve karşılığında elde ettiği mümessillik ücretini döviz olarak
yurda getirip bozdurmuştur. Mümessillik hizmetinin "yurt dışındaki müş
teri için yapılmış" olduğundan kuşku duyulamaz. Davacının hizmetinden,
mümessili olduğu ihracatçının yurt dışında faydalandığı da açıktır. Ka
nunun hizmet ihracatı için öngördüğü şartlar tamam olduğundan, davacı-
nın söz konusu hizmet geliri nedeniyle katma değer vergisi istisnasın-
dan yararlanması gerekir.
Diğer taraftan 11.maddenin 2 numaralı paragrafında, bu istisnanın uygu
lanmasına ilişkin "usul ve esaslar"ı tespit konusunda tanınan yetki-
nin, Maliye Bakanlığına Kanunda öngörülen istisna şartalarını değiştir
me, ağırlaştırma veya hafifletme konusunda imkan tanıdığı söylenemez.
Anayasa'nın 73.maddesi karşısında, böyle bir yetkinin Kanunla idareye
verilmesi esasen söz konusu olamaz. Maliye Bakanlığının kanunu anlayı-
şını ve görüşünü ifade eden 26 seri sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu
Genel Tebliğinde yer alan açıklamalar nedeniyle, davacının kanunda ön-
görülen istisnadan yararlanamayacağını söylemek de mümkün değildir.
Vergiden müstesna bulunan işlemin vergilendirilmesi, 213 sayılı Vergi
Usul Kanununun 118.maddesinin 3 numaralı bendinde tarif edilen "Mevzu-
da hata" halini teşkil etmektedir. Buna rağmen, davanın reddine karar
verilmesinde isabet yoktur.
Bu nedenle Daire kararının bozulması gerektiği görüşüyle karara karşı-
yız.
(DAN-DER; SAYI:90) ŞT/ES
|