|
İADE ALACAĞININ DİĞER BORÇLARINA MAHSUBUNU İSTEYEN YÜKÜMLÜNÜN GEREKLİ
BELGELERİ KENDİSİNİN İBRAZ ETMESİ GEREKTİĞİ HK.
Yükümlü şirketten 1990 yılının çeşitli dönemlerine ilişkin katma değer
vergisi borçlarının tahsili amacıyla tebliğ olunan 18.2.1991 gün ve
91/3352 ödeme emrini; 25 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğin-
de, uluslararası kara taşımacılığı yapan yükümlülerin, istisna kapsa-
mı- na giren taşıma faaliyetlerinin tevsiki için, kara manifestosu ye-
rine TIR karnesi düzenlemeleri halinde bu karnenin yeterli olacağının
belirtildiği, 36 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de,
teminat ve inceleme raporu aranmaksızın taşımacılık istisnası nedeniy-
le yapılacak iade tutarının 10.000.000.-lira olarak belirlendiği, bu
iadenin yapılabilmesi için, TIR karnesinin birinci sayfasının ve Tür-
kiye sınır kapılarında giriş veya çıkışlarında bu kapı gümrüklerine
bırakılan nüshasının dip koçanının noterce tasdikli birer fotokopisi-
nin ilgili dönem beyannamesine eklenmesi gerektiğinin hükme bağlandı-
ğı, olayda ilgili dönem beyannamelerine TIR karnelerinin birer nüsha-
sının eklendiği, idarece, karnelerin bazılarında son çıkış gümrük ka-
şesinin, bazılarında noter tasdiğinin bulunmadığı, kaşelerin okunama-
dığının öne sürüldüğü, sözü edilen belgelerin yükümlüden istenilip
noksanlarının tamamlanması gerekirken, bu yola gidilmeden ödeme emri
düzenlenmesinde yasal isabet bulunmadığı, öte yandan mahsup veya iade-
si yapılan verginin sahte veya yanıltıcı belgelere dayandırıldığının
tespiti halinde idarece her zaman cezalı tarhiyat yapılabileceği ge-
rekçesiyle iptal eden İçel 1.Vergi Mahkemesinin 18.7.1991 gün ve
1991/331 sayılı kararının; yükümlünün verilen sürede istenilen bel-
geleri ibraz etmediği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, uluslararası taşımacılık istisnası nedeniyle iadeye
hak kazandığı katma değer vergilerinin, vergi borçlarına mahsubu iste-
minde bulunan yükümlünün istemi kabul edilmeyerek, söz konusu vergile-
rin tahsili amacıyla düzenlenen ödeme emrine ilişkin bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 14. maddesinde, tran-
sit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında yapılan taşımacılık işle-
rinde, Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek taşıma işlerinin vergi-
den müstesna olduğu hükme bağlanmış olup, Bakanlar Kurulunun sayılı
kararı ile transit ve Türkiye ile yabancı ülkeler arasında deniz, ha-
va, kara ve denizyolu ile yapılan yük ve yolcu taşıma işleri katma de-
ğer vergisi kapsamı dışında bırakılmıştır.
Anılan Kanunun 32.maddesinde; bu Kanunun 11,13,14,15. maddeleri
uyarınca vergiden istisna edilmiş bulunan işlemlerle ilgili fatura ve
benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisinin mükellefin ver-
giye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indi-
rileceği, vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan ver-
ginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen katma
değer vergisinin, Maliye ve Gümrük Bakanlığınca tesbit edilecek esas-
lara göre bu işlemleri yapanlara iade olunacağı öngörülmüştür.
Maliye ve Gümrük Bakanlığına verilen bu yetkiye dayanılarak çı-
karılan 24 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde uluslararası
taşımacılık yapan mükelleflerin, beyannamelerinde gösterdikleri taşı-
macılık istisnası nedeniyle kendilerine iadesi gereken miktarın bir
milyon liranın altında bulunması halinde, transit ve Türkiye ile ya-
bancı ülkeler arasında yük ve yolcu taşıdıklarına ilişkin kara mani-
festosunun noterden tasdikli bir örneğini beyannamelerine eklemeleri
gerektiği, 25 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de, nak-
liye faaliyetinde kara manifestosu düzenlenmeyip TIR karnesi düzenlen-
mesi halinde, bu faaliyetin TIR karnesi ile tevsik edilebileceği, 28
seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde ise ihracat istisnası
dışındaki işlemlerden doğacak katma değer vergisi iadelerinin kesin-
leşmiş olması şartıyla, bu mükelleflerin muaccel hale gelmiş katma de-
ğer vergisi ve diğer vergi borçlarına mahsup edilebileceği, inceleme
raporu aranmadan gerçekleştirilecek iade ve mahsup işlemlerinde, daha
önce çıkarılmış bulunan Katma Değer Vergisi Genel Tebliğlerinde öngö-
rülen belgelerin ibrazı kaydıyla iade ve mahsup işleminin yerine ge-
tirileceği, sözü edilen belgelerin ibraz edilmemesi halinde, iade ve
mahsup talebinin yerine getirilmeyeceği, ayrıca mahsup talebinin, bel-
gelerin ikmal edilip, vergi dairesine ibraz edildiği tarihte hüküm i-
fade edeceği açıklanmış, sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 36 seri no-
lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde de, taşımacılık istisnası ne-
deniyle inceleme raporu ve teminat aranılmadan yapılacak iadelerde sı-
nırın, bu tebliğin yayımı tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 10.-
000.000.- liraya çıkartıldığı, bu uygulamada 28 seri nolu Katma Değer
Vergisi Genel Tebliğinin 2.000.000.- liralık sınır dışındaki bütün hü-
kümlerinin aynen geçerli olacağı belirtilmiştir.
Açıklanan bu tebliğler karşısında katma değer vergisi iadesi a-
lacağının diğer vergi borçlarına mahsubunu isteyen yükümlünün bu iste-
minin ancak iadeye hak kazanılması halinde gerekli belgelerin ibrazı
koşuluyla ve belirlenen iade miktarıyla sınırlı olarak yerine getiri-
lebilmesi mümkün bulunmaktadır.
Olayda yükümlünün, iadeye ilişkin olarak 1990 yılı Mayıs ayına
ait 5.399.512.- lira, Haziran ayına ait 8.441.855.-lira, Temmuz ayına
ait 6.029.609.- lira katma değer vergisi alacağının Ağustos ayına ait
katma değer vergisi borcuna; Ekim ayına ait 6.011.027.-lira ile Eylül
ayına ait 2.973.902.- lira katma değer vergisi alacağının da, Kasım a-
yı katma değer vergisi borcuna mahsup edilmesi talebinde bulunduğu, i-
darece söz konusu (iade) alacakları için beyannamelere eklenen TIR
karnelerinin bir kısmında son çıkış gümrük kaşesini taşıyan nüshaların
noterce onaylı olmadığı, bazılarında ilk ve son çıkış gümrük kaşeleri-
nin bulunmadığı ya da okunamadığı, bir kısım TIR karnesinin de beyan-
nameye eklenmediğinin anlaşıldığı, sözü edilen isteklerin yerine geti-
rilebilmesi için yedi gün içinde eksikliklerin tamamlanması gerektiği-
nin bildirilmesine rağmen, gereğinin yapılmadığı, bu nedenle mahsup
talepleri kabul edilmeyerek söz konusu vergilerin ödeme emriyle iste-
nildiği anlaşılmaktadır.
5.6.1990 günü yürürlüğe giren 36 seri nolu Katma Değer Vergisi
Genel Tebliğiyle inceleme ve teminat aranılmadan gerekli belgeler be-
yannameye eklenmek suretiyle yapılacak iadelerde sınır, on milyon li-
raya çıkarılmış olup, yükümlünün iadesini istediği vergi tutarları da
dönemler itibarıyla on milyon liranın altında ise de, yükümlü tarafın-
dan beyannameye eklenen belgelerin yeterli olmadığı görülerek idarece
yükümlüye süre verilmesine rağmen, yükümlünün idarece bildirilen nok-
sanlıkları tamamlamadığı anlaşıldığından, yükümlünün mahsup istemleri
idarece kabul edilmeyerek ödeme emri düzenlenmesi yerinde iken, vergi
mahkemesinin idarece karne asıllarının getirtilip yeterli inceleme ya-
pılmadan ödeme emri düzenlenemeyeceği yolundaki gerekçesinde isabet
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kara-
rının bozulmasına karar verildi.
(MT/ES)
|