|
KAMU KURUMLARINA KARŞI ÜSTLENİLEN İNŞAAT TAAHHÜT İŞLERİNDE KATMA DEĞER
VERGİSİNİ DOĞURAN OLAYIN, HAKEDİŞ RAPORLARININ TAHAKKUKA BAĞLANMASIYLA
MEYDANA GELECEĞİ HK.
İnşaat taahhüt işiyle uğraşan yükümlü şirketin Devlet Su İşleri Genel
Müdürlüğüne karşı üstlendiği inşaatların bir kısmının teslimine iliş-
kin istihkakların, hakediş raporlarının onaylandığı dönemde değil, ta-
hakkuk edip ödendiği dönemde beyan edilmesi nedeniyle Ocak 1998 dönemi
için adına resen kaçakçılık cezalı katma değer vergisi salınmıştır.
Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen Ankara 2.Vergi Mahkeme-
si ... günlü, ... sayılı kararıyla; hakediş raporlarından birinin, ...
İşleri Genel Müdürlüğü tarafından ... tarihinde onaylandığı, tahakkuk
müzekkeresi ve verile emrinin ... tarihinde düzenlendiği, ödemenin ise
...'de yapıldığı, diğer hakediş raporunun ise 29.1.1988 tarihinde o-
naylandığı, ... tarihli iki adet tahakkuk müzekkeresi ve verile emrine
bağlandığı, katma değer vergisi dahil hakediş tutarının ise ... tari-
hinden başlayıp ... tarihine kadar altı taksitle ödendiğinin anlaşıl-
dığı, yapılan inşaat işinin kısım kısım teslim edildiği, teslimin,
hakediş raporlarının işveren tarafından incelenip içeriğinin kabulü i-
le tamamlandığı, vergiyi doğuran olayın işin kabulü ile meydana geldi-
ği, hakediş raporu içeriğinin aynen veya kısmen kabulü mümkün olduğun-
dan, teslimin işverenin kabulünü müteahhide bildirmesi ile tamamlana-
cağı, hakediş raporları Ocak ayında onaylandığı halde, tahakkuk müzek-
keresi ve verile emirleri Şubat ayında düzenlendiğinden, kabul edilen
hakediş tutarlarının bu belgelerle kesinleştiği, dolayısıyla vergiyi
doğuran olay Şubat ayında meydana geldiğinden, davacının beyanında dö-
nem hatası yapıldığı görüşüyle uygulanan tarhiyatta yasaya uygunluk
bulunmadığı gerekçesiyle tarhiyatı kaldırmıştır.
Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay
Yedinci Dairesi, ... günlü, ... sayılı kararıyla; taraflarca imzalanan
ve onaylanan hakediş raporunda değişiklik olsa da teslim karşılığı be-
delin bu raporda yer aldığı ve bu suretle vergi matrahının oluştuğu,
hakediş raporunun işi yapan açısından işin teslimini, ihale makamı a-
çısından ise işin teslim alındığını gösteren ve içereği her iki taraf-
ça kabul edilerek onaylanan bir belge olduğu,bu nedenle işi teslim a-
lan taraf olarak ihale makamınca hakediş raporunun onaylandığı tarihin
işin teslim tarihi, dolayısıyla katma değer vergisinin doğduğu tarih
olduğu, hakediş raporunun onaylandığı dönemde beyan edilmeyen hakediş
tutarı esas alınarak katma değer vergisi salınmasında isabetsizlik bu-
lunmadığı, olayın niteliği itibarıyla kesilmesi gereken cezanın mahke-
mece ayrıca değerlendirileceği gerekçesiyle mahkeme kararını bozmuş,
yükümlü kurumun karar düzeltme istemini reddetmiştir.
Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi, ... günlü, ... sa-
yılı kararıyla; mal teslimi veya hizmet ifası nedeniyle katma değer
vergisi tarh edilebilmesi için teslim edilen malın veya yapılan hizmet
bedelinin, tutar olarak belirli olması ve ilgili yasal belgelerde söz
konusu bedelin kesin tutarının gösterilmesi gerektiği, yapılan inşaat
işi ihale mevzuatına tabi olduğundan kısım kısım gerçekleşen imalatın
teslim tarihinin açıkça belirlenebilmesi için ihale mevzuatının dikka-
te alınması gerektiği, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 8 inci mad-
desiyle Bakanlar Kuruluna verilen yetkiye dayanarak hazırlanan Bayın-
dırlık İşleri Genel Şartnamesinin 39, 40 ve 41 inci maddelerinin ince-
lenmesi sonucunda hakediş raporunun işi yapan açısından işin teslimi,
ihale makamı açısından da işin teslim alındığını gösteren bir belge
sayılmasının mümkün olmadığının anlaşılacağı, ihtilaflı dönemde henüz
tahakkuk işlemini tekemmül ettirmeye yetkili kamu görevlilerince ta-
hakkuk müzekkereleri imzalanmadığı ve bu nedenle geçici hakediş rapor-
larının; teslim edilen ihzarat malzemesini ve inşaatın bedelini, sade-
ce yapılacak avans niteliğindeki ödemeye esas olmak üzere gösteren bir
belge olduğundan, bu raporlarda belirtilen tutarların, davacı şirketçe
katma değer vergisi matrahına dahil edilmemesinde mevzuata aykırılık
bulunmadığı gerekçesiyle ilk kararında direnmiştir.
Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edil-
miş, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin (c)
bendi ve 1 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği uyarınca malın
teslimi ve hizmet ifası hallerinde vergiyi doğuran olayın malın tesli-
mi ve hizmetin yapılması, malın tesliminden veya hizmetin yapılmasın-
dan önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde bu belge-
lerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri bel-
gelerin düzenlenmesi anında meydana geldiği, buna göre taahhüt işleri
dolayısıyla hakediş belgelerinin düzenlenip ihale makamınca onaylandı-
ğı sırada katma değer vergisinin doğduğu, kaçakçılık cezalı tarhiyatta
hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek kararın bozulması isten-
miştir.
Yıllara yaygın inşaat taahhüt işinde kısım kısım iş teslimi ya-
pan yükümlü şirketin katma değer vergisi beyannamelerinin hakedişlerin
onay tarihine göre değil, verile emri ile tahakkukun yapıldığı tarihe
göre verilmesinde hukuka aykırılık bulunmayarak aksi görüşle uygulanan
tarhiyatın kaldırılması yolundaki ısrar kararı, vergi dairesi müdürlü-
ğünce temyiz edilmiştir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin
(c) işaretli bendinde, kısım kısım mal teslimi ve hizmet yapılmasının
mutad olduğu veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde vergiyi doğu-
ran olayın, her bir kısmın teslimi veya her bir kısım hizmetin yapıl-
ması ile meydana geleceği kabul edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre ihale usulüyle yapılan
işlerde, müteahhidin yaptığı işlerden doğan alacakları, yapılan iş
gözönüne alınarak hesaplanmakta ve kesin ödeme niteliğinde olmamak ü-
zere belirli aralıklarla düzenlenen geçici hakediş raporlarına dayanı-
larak ödenmekte, daha sonra 2886 sayılı Yasanın 91 inci maddesi uya-
rınca Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan Muayene ve Kabul İşlemleri-
ne Ait Yönetmelik hükümlerine göre geçici ve kesin kabulü yapılmakta-
dır.
Hakediş raporları, esas olarak yapılan işin karşılığının iş ya-
pıldıkça müteahhide ödenmesi amacıyla düzenlenen belgeler olup, aynı
zamanda işin belli bir kısmının yapıldığını da göstermektedir.
2886 sayılı Yasanın 8 inci maddesinin, tip şartnamelerin genel
ve ortak esaslarını belirlemeye yetkili kıldığı Bakanlar Kurulunun,
84/8520 sayılı kararıyla yürürlüğe konulan Bayındırlık İşleri Genel
Şartnamesinin 39 uncu maddesinde; geçici hakediş raporlarının hangi e-
saslara göre düzenleneceği belirlenmiş ve hazırlandıktan sonra müteah-
hit ile işveren idare tarafından imzalanan geçici hakediş raporunda
tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar yetkili makamlar tarafından düzeltme
yapılabileceği belirtilmiş, yapılan iş için ne kadar ödeme yapılacağı,
dolayısıyla da teslim edilen mal veya hizmetin bedeli ancak, ita ami-
rince tahakkukun yapılması, verile emrinin düzenlenmesi ile belli ol-
maktadır.
Bu durumda hakediş raporunun taraflarca imzalanıp onaylanmasın-
dan sonra ita amirince tahakkukun yapıldığı tarihin, yapılan işin mik-
tarının ortaya çıktığı ve idarece işin belli bir kısmının teslim alın-
dığı, aynı zamanda vergiyi doğuran olayın meydana geldiği tarih oldu-
ğunun kabulü gerekmektedir.
Olayda da hakediş raporları Ocak ayında onaylandığı halde ta-
hakkuk müzekkeresi ile verile emirleri Şubat ayında düzenlenmiş oldu-
ğundan katma değer vergisinin Şubat döneminde beyan edilerek ödenme-
sinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu nedenle temyiz isteminin reddine, karar verildi. (MT/ES)
|