YANDIĞI İÇİN DEFTER VE BELGELERİNİ İBRAZ EDEMEYEN YÜKÜMLÜNÜN VERGİLERİNİ İNDİRİM KONUSU YAPTIĞI ALIŞ BELGELERİNİ DÜZENLEYENLERDEN TEMİN EDEREK İNCELEME ELEMANINA VEYA MAHKEMEYE SUNMASI HALİNDE BU BELGELERDE GÖSTERİLEN VERGİLER İNDİRİLEBİLECEĞİNDEN TARHİYATIN TÜMÜYLE KALDIRILMASINDA YASAYA UYGUNLUK BULUNMADIĞI HK.

Temyiz Eden : ... Vergi Dairesi Müdürlüğü

Karşı Taraf : ... Anonim Şirketi

İstemin Özeti : Turizm, inşaat ve taahhüt faaliyetinde bulunan davacı şirketin 1990 yılına ilişkin defter ve belgelerinin bulunduğu aracın yanması nedeniyle zayi olduğu ileri sürülerek incelemeye ibraz edememesi üzerine ilgili dönem beyannamelerinde gösterdiği katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek 1990 yılının Aralık dönemi için davacı adına katma değer vergisi salınmıştır.

Tarhiyata karşı açılan davayı inceleyen ... Vergi Mahkemesi tarhiyatın kaldırılmasına karar vermiştir.

Vergi dairesi müdürlüğünün temyiz istemini inceleyen Danıştay Onbirinci Dairesi, 16.10.1995 günlü ve E:1995/2128, K:1995/2565 sayılı kararıyla; katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için 3065 sayılı Yasanın 29 ve 34 üncü maddeleri gereğince indirim konusu yapılacak verginin fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu belgelerin yasal defterlere kaydedilmiş olması gerektiği, defter ve belgelerin yandığı mahkeme kararıyla saptandığına göre, vergi matrahının tamamen veya kısmen maddi delillere dayanılarak saptanması olanağı ortadan kalktığından, olayda resen takdir nedeni bulunduğu, ancak, defter ve belgelerin yanmış olmasının ibraz ve ispat yükümlülüğünü tümüyle ortadan kaldırabilecek hukuki bir neden olarak düşünülemeyeceği, ticari icaplara göre, emtia satın aldığı kişi ve kuruluşları tanımak ve bilmek durumundaki bir alıcının, gerekli girişimleri yaparak emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat olanağına sahip bulunduğunun kabulü gerektiği, olayda da, yükümlü şirket tarafından inceleme safhasında tespit ve temin edilebilen gider belgelerinin incelemeye ibraz edildiği ve bu belgelerin geçerliliği inceleme elemanınca yapılan karşıt inceleme sonucunda saptanarak indirimlerinin kabul edildiği, yükümlünün ibraz edemediği ve dolayısıyla ispat edilemeyen katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek yapılan tarhiyatta yasaya aykırılık görülmediği gerekçesiyle mahkeme kararını bozmuştur.

Bozma kararına uymayan ... Vergi Mahkemesi ... günlü ve ... sayılı kararıyla; davacının 1990 yılına ilişkin defter ve belgelerinin tamamen yandığının mahkeme kararıyla sabit olduğu, şirketin faaliyetinin her türlü inşaat ve taahhüt işi olduğu, bu iş nedeniyle birçok kişiden mal alınmış ve iş yapılmış olmasının mümkün olduğu, bu kadar çeşitli ve geniş çapta iş yapan şirket yetkililerince alışveriş yapılan bütün kişilerin isim ve adreslerinin hatırlanarak belge temininin mümkün olmadığı, yangının kasten çıkarıldığı idarece kanıtlanamadığına göre mücbir sebeple defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilemediğinin kabulü gerektiği gerekçesiyle ilk
kararında direnmiştir.

Direnme kararı vergi dairesi müdürlüğü tarafından temyiz edilmiştir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi Ali ALPAN'ın Düşüncesi :

Temyiz isteminin kabulü ile ısrar kararının Danıştay Onbirinci Dairesi kararında yer alan gerekçelerle bozulması
gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Güngör GÖKSU'nun Düşüncesi :

1990 yılı defter ve belgelerinin yanması nedeniyle incelemeye ibraz edemeyen davacı şirketin ilgili döneme ait katma değer vergisi beyannamesinde indirim konusu yaptığı katma değer vergisinin kabul edilmeyerek adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisini terkin eden vergi mahkemesi kararının bozulmasına karar veren 11.Daire kararına uymayarak eski kararında ısrar eden Vergi Mahkemesi kararının bozulması istenilmektedir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29.maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri belirtilmiş, aynı kanunun indirimin belgelendirilmesine ilişkin 34.maddesinde de, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergilerinin, alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği hükme bağlanmıştır.

Sözü edilen maddelerde, katma değer vergilerinin indirim konusu yapılabilmesi için fatura ve benzeri vesikalarda gösterilmesi ve yasal defterlere işlenmiş olması şartına bağlandığından yükümlü tarafından da, defter ve belgelerinin yasada öngörülen şartlara uygun olduğunun kanıtlanması gerekir.

Defter ve belgelerin incelenmek üzere ...'ya getirilirken şirkete ait otonun yanması nedeniyle kullanılamaz halde
olması yasada öngörülen yükümlülükleri ortadan kaldırmayacağından yükümlü şirket tarafından mal ve hizmet satın alınan kişilerden bu alımların yapıldığına ilişkin belge temini yoluna gidilmesi gerekirken inceleme raporundan anlaşıldığı üzere ... lira gibi yüklü bir miktar tutan tevsik edilemiyen gider farkına ait alımların kimlerden yapıldığını bilmesi gereken yükümlü şirket temsilcilerinin bu alışlara ait fatura temini hususunda yeterli ölçüde girişimde bulunmadıkları gibi yanan defter ve belgelerde bu halleriyle incelemeye sunulmamıştır.

Bu nedenle Danıştay 11.Dairesince verilen bozma kararına uymayarak eski kararında ısrar eden Vergi Mahkemesi kararında isabet görülmediğinden vergi dairesi temyiz isteminin kabulü ile vergi mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Yükümlü kurumun 1990 yılına ilişkin defter ve belgelerinin, kurumun işyeri merkezine gönderilmek üzere bulunduğu araçta çıkan yangın sonucunda yanmış olduğu öne sürülerek incelemeye ibraz edilmemesi üzerine katma değer vergisi indirimleri kabul edilmeyerek adına resen salınan katma değer vergisine karşı açılan davayı kabul ederek tarhiyatı kaldıran vergi mahkemesi ısrar kararı temyiz edilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30 uncu maddesinde, "resen vergi tarhı" tanımlanmış, aynı maddenin 3 üncü bendinde, bu Kanuna göre tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara herhangi bir sebeple ibraz edilmemiş olması halinde maddi delillerin bulunmadığının kabul edileceği belirtilmiştir. Maddede, defter ve belgelerin hangi nedenle olursa olsun ibraz edilmemesi resen takdir sebebi sayılmıştır. Dönem defter ve belgelerini inceleme elemanına ibraz etmeyen yükümlü hakkında resen takdire başvurulmasında bu nedenle yasaya aykırılık bulunmamaktadır.

Uyuşmazlık, defter ve belgelerini yanmış olması nedeniyle incelemeye sunmayan yükümlünün, katma değer vergisi indirimlerinin hangi koşullarla kabul edilebileceği ile ilgilidir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34 üncü maddesinin 1 inci bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve bu vesikaların kanuni defterlere kaydedilmesi şartıyla indirilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Bu hükümler karşısında, katma değer vergisinin indirim konusu yapılabilmesi için indirilecek verginin, fatura veya benzeri belgeler ile gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmesi ve söz konusu belgelerin kanuni defterlere kaydedilmiş olması gerekmektedir. Öngörülen bu koşullarla, vergilendirmede belge düzeninin yerleştirilmesi amaçlanmıştır.

Dosyadaki belgelerin incelenmesinden; vergisi uyuşmazlığa konu olan yıla ilişkin defter ve belgelerin bulunduğu araçta çıkan yangın sonucunda yandığı, itfaiye yangın raporu ve Asliye Ticaret Mahkemesi kararıyla saptanmıştır. Türk Ticaret Kanununun 68 inci maddesinin son fıkrası uyarınca alınmış zayi belgesinin varlığı nedeniyle
yükümlüden defter ve belgelerini ibraz ederek alış belgelerini defterlerine kaydettiğini belgelemesi beklenemezse
de, böyle bir belgenin varlığı, indirim uygulama koşullarından ikincisi olan indirim konusu yapılan vergilerin alış belgelerinde ayrıca gösterilmiş olmasını kanıtlama yükünden kurtarmayacağından vergilerini indirim konusu yaptığı alış belgelerini, bu belgeleri düzenleyen kişi ve kuruluşlardan temin ederek inceleme elemanına veya mahkemeye sunması halinde, bu belgelerde gösterilen vergilerin indirim konusu yapılabileceğinin de kabulü gerekmektedir.
Defter ve belgelerin incelemeye ibraz edilmemesi halinde somut bir belgeye dayandırılmadan katma değer vergisi indiriminin kabul edilmesi, yazılı belge sisteminin amacına uygun düşmeyeceğinden, dava konusu tarhiyatın kaldırılmasında yasaya uygunluk bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile ... Vergi Mahkemesinin ... günlü ve ... sayılı kararının bozulmasına, 5.6.1998 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

X - K A R Ş I O Y

Temyiz dilekçesinde ileri sürülen sebepler, bozulması istenen mahkeme kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında yerinde ve ısrar kararının bozulmasını gerektirecek nitelikte değildir.
Bu nedenle, temyiz isteminin reddi gerektiği görüşüyle karara katılmıyoruz.

YÖ/ŞGK