|
ADİ ORTAKLIĞA AİT FABRİKA BİNASI VE TESİSLERİNİN ÜZERİNDE KURULU BULUN
DUĞU ARSANIN ENVANTERE ALINMASI GEREKMEDİĞİ GİBİ, SATILDIĞI TAKDİRDE
TİCARİ FAALİYET ÇERÇEVESİNDE YAPILAN TESLİM SAYILMAYACAĞI VE KATMA DE-
ĞER VERGİSİNE TABİ OLMAYACAĞI HK.
Adi ortaklığa ait fabrika binası ve tesislerinin üzerinde kurulu bulun
duğu arsanın tapuda ortaklardan biri adına kayıtlı olduğu ve envantere
alınmadığı halde, söz konusu taşınmazın satışı sırasında satış bedeli
üzerinden katma değer vergisinin ödenmediğinden bahisle yükümlü ortak-
lık adına tahakkuk eden katma değer vergisi ve kesilen kaçakçılık ceza
sının kaldırılması istemiyle açılan davayı; arsa üzerine yapılan fabri
ka binasının bulunduğu arsanın tapu senediyle 249.000.000 lira bedelle
Zafer Bak'tan bu arsanın üzerinde kurulu bulunan fabrika binası ve te-
sislerinin 184.800.000 lira satış bedeli ile Rafet Kıstır'dan Liman İş
letmeleri A.Ş. tarafından satın alındığı Zafer Bak ve Rafet Kıstır'ın
"Foça Demir Çelik Sanayi ve Ticaret Firmasının" ortaklarından bulundu-
ğu arsa için ödenen 240.000.000 lira üzerinden katma değer vergisinin
ödenmediği, bina ve tesisler için ödenen 45.000.000 liralık katma de-
ğer vergisinin indirimler düşüldükten sonra kalan 36.659.496 liranın
Liman İşletmeleri A.Ş.tarafından vergi dairesine ödendiğinin anlaşıldı
ğı, Foça Demir Çelik Sanayi ve Ticaret firmasının Zafer Bak-Rafet Kıs-
tır Adi Ortaklığına ait bir işletme olduğu, sözkonusu fabrikanın satı-
şı dolayısıyla fabrika binasına ait arsanın da ticari kazancın hesap-
lanmasında nazara alınarak gelir vergisine tabi tutulması gerektiği
iddiasıyla her iki ortak adına hisseleri oranında yapılan cezalı tarhi
yata ilişkin olarak açılan davanın mahkemelerince 1989/526,527 sayılı
kararlarla reddedildiği, böylece, EM.Rafet Kıstır ve Zafer Bak'ın arsa
satışından dolayı ticari kazançlarının olduğunun kabul edildiği, 3065
sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinde, ticari faaliyet çer
çevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi ol-
duğunun belirtildiği, 25 sayılı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinin
"c" maddesinde ise, işletme bazında değerlendirilen adi ortaklıklarda
katma değer vergisi beyannamesinin ortaklık adına düzenlenerek ve or-
taklardan birisi tarafından imzalanmak suretiyle ilgili vergi dairesi-
ne verileceği, ortakların verginin ödenmesi bakımından müteselsil so-
rumluluk taşımaları nedeniyle, işlemlerde kolaylık sağlanması açısın-
dan adi ortaklık adına düzenlenecek beyannameye ortakların adı, soya-
dı, adresleri ve bağlı bulundukları vergi dairelerini gösterir bir lis
tenin eklenmesi gerektiğinin açıklandığı, bu durumda Foça Demir Çelik
Sanayi ve Ticaret İşletmesinin Zafer Bak-M.Rafet Kıstır adi ortaklığı-
na ait fabrika binası ve tesislerin bulunduğu arsanın tapuda Zafer Bak
adına kayıtlı bulunması dolayısıyla envantere alınması zorunlu olduğun
dan satış bedeli üzerinden ödenmeyen katma değer vergisinin kaçakçılık
cezalı olarak istenilmesinde yasal isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiy
le reddeden Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemidir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.fıkrasında,
ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi işlemlerden
olduğu belirtilmiş, maddenin söz bölümünde de, ticari, sınai, zirai
faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı kapsamı ve niteli
ğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre, Gelir Vergisi Kanununda
açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mev-
zuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği hükme bağlanmış bulun-
maktadır.
Gelir Vergisi Kanununda ise, ticari amaç dışında gayrimenkul satışları
nın gelir vergisine tabi olduğuna dair bir hükme yer verilmemiştir.
Olayda, ortaklardan biri adına tapuda kaydı bulunan ve adi ortaklık
adına envanterde kayıtlı bulunmayan arsanın, üzerinde kurulu fabrika
binası demirbaşlarıyla birlikte satıldığı, fabrika binası ve demirbaş-
lara ait katma değer vergisi beyannamesinin verilerek vergisinin öden-
diği, ancak arsa için beyanda bulunulmadığı gibi vergisinin de ödenme-
diği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, satışa konu arsa ortaklardan birisi adına tapuda kayıtlı
olduğu ve işletmenin aktifine alınmadığı, dolayısı ile amortismana ta-
bi tutulmadığı halde, envantere alınması gerektiği ileri sürülerek, ka
çakçılık cezalı katma değer vergisi tarhiyatını onayan mahkeme kararın
da yasal isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulüyle İzmir 1.Vergi Mahkeme-
sinin 13.11.1989 gün ve 1989/529 sayılı kararının bozulmasına karar
verildi.
AZLIK OYU:
Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinin 1.fıkrasında ticari, sınai
faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetlerin katma değer vergisine tabi olacağı hükme bağlanmış olup,
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80.maddesinin (7) fıkrasının son pa-
ragrafında, faaliyetine devam eden ticari bir işletmenin kısmen veya
tamamen satılmasından veya ticari işletmeye dahil amortismana tabi ik-
tisadi kıymetlerle birinci fıkrada yazılı hakların elden çıkarılmasın-
dan doğan kazançlar ticari kazanç sayılarak bunlara ticari kazanç hak-
kındaki hükümlerin uygulanacağı belirtilmiş bulunmaktadır. Vergi Usul
Kanununun 187.maddesinin 1.fıkrasında ise, fabrika, ambar, atelye, dük
kan, mağaza ve arazinin işletmede kısmen veya tamamen kullanılması ha-
linde değerlerinin tamamı üzerinden envantere alınacağı hükme bağlan-
mıştır.
Öte yandan, Katma Değer Vergisi Kanununun vergiyi doğuran olay başlık-
lı 10.maddesinin (f) fıkrasında, amortismana tabi menkul ve gayrimen-
kul mallların işletmede kullanılmak üzere imal veya inşaa edilmesi ha-
linde, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre, bu kıymetlerin aktife alın-
ması veya kullanılmaya başlanması anında vergiyi doğuran olayın meyda-
na geleceği belirtilmiştir.
Bu durumda, adi ortaklığa ait fabrika binası ve tesislerinin üzerinde
kurulu bulunduğu arsanın birlikte satışının katma değer vergisine tabi
olacağı açık olup, bu arsanın tapuda ortaklardan biri adına kayıtlı bu
lunması ve fiili kullanmaya rağmen yasaya aykırı biçimde envantere
alınmamış olması katma değer vergisine tabi olmasını engellemeyecek-
tir.
Kaldı ki; uyuşmazlık konusu arsanın satışından dolayı yapılan cezalı
gelir vergisi tarhiyatı Danıştay Üçüncü Dairesinin 11.11.1992 gün ve
1992/3345,3346 sayılı kararları ile onanmakla ticari kazanç kabul edil
miş bulunmaktadır.
Açıklanan nedenlerle mahkeme kararının açıklanan ek gerekçe ile onan-
ması gerektiği görüşünde olduğundan Dairemiz bozma kararına katılmı-
yorum.
BŞ/SE
|