|
ARSA KARŞILIĞI KONUT VE İŞYERİ TESLİMLERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİNE
TABİ OLMADIĞI HK.
İnşaat müteahhitliği yapan yükümlünün 1988 takvim yılı işlemlerinin
incelenmesi sonucu düzenlenen inceleme raporuna istinaden 1988 Mayıs
dönemi için adına salınan kaçakçılık cezalı katma değer vergisini; yü-
kümlünün gerek Cebeci, gerekse Dışkapı'da yapmış olduğu inşaatın arsa-
sını para karşılığında almadığının, arsa bedeline karşılık olarak ta-
mamlanan inşaattan bir kısım daire ve iş yeri bölümlerini arsa sahip-
lerine verirken fatura düzenlemediğinin saptandığı, yükümlünün üçüncü
şahıslara satmış olduğu iş yerlerinin satış bedellerinin tespiti ama-
cıyla alıcılar ile görüşülmek istenildiği halde alıcıların bir kısmı-
nın yurt dışında, bir kısmının da başka şehirlerde olması nedeniyle
görüşülemediği, görüşme yapılan alıcıların ise faturada yazılı olan
bedelle alımda bulunduklarını beyan ettikleri, ancak beyan edilen tu-
tarların günün ekonomik gerçeklerine uymadığı görüşünden hareketle,
gerek arsa sahibine verilen, gerekse üçüncü şahıslara satılan iş yer-
leri ile ilgili iolarak takdir komisyonuna başvurulduğu, takdir komis-
yonunca 213 sayılı Kanunun 267.maddesinde yer alan emsal bedeli esas
alınarak takdir edilen bedellerin yükümlüye gösterilmesi üzerine, yü-
kümlünün beyanları doğrultusunda arsa sahiplerine iş yeri olarak ya-
pılan teslimler ile üçüncü şahıslara yapılan teslimler nedeniyle bulu-
nan matrah farkı üzerinden kaçakçılık cezalı olrak resen tarhiyat ya-
pılmış ise de, inceleme raporunda arsasahiplerine yapılan teslimler
nedeniyle tapu belgelerinin düzenlendiği belirtildiğinden, tapu kaydı
yolu ile verilen taşınmazlar için ayrıca fatura düzenlenmesine gerek
olmadığının Danıştay'ın yerleşik içtihadı olduğu, öte yandan gerek ar-
sa sahiplerine bırakılan ve yükümlü için arsa maliyetini oluşturan ta-
şınmaz maliyetleri ile üçüncü şahıslara satılan bedellerinin gerçeğe
uymadığı yolunda yapılmış bir tespit bulunmadığı gibi görüşme yapılan
alıcılardan hiç birisinin faturada yazılı bedelin üstünde para ödedik-
leri yönünde bir beyanlarının bulunmaması karşısında, gerek tapu kay-
dı, gerekse Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen bu belgelere itibar
edilmesinin zorunlu olduğu, inceleme elemanınca takdir komisyonu kara-
rının yükümlüye gösterilerek takdir edilen bedeller konusunda görüşü
alınmak istenmiş ve yükümlünün takdir edilen bedellerin bazılarını ka-
bul edebileceğini belirtmiş olmasının, olaya hukuki bir nitelik kazan-
dırmayacağı, zira olay teknik bir takdir işi olduğu gibi hangi taşın-
mazlara ait takdir edilen bedellerin neden kabul edilip, hangilerinin
niçin kabul edilmediğinin açıklanmadığı, diğer taraftan arsa teslimi
karşılığında daire alınması işlemi, arsa sahibi yönünden ticari bir
muamele olmayıp, arsanın değerlendirilmesi amacına yönelik bulunması
ve trampa niteliği taşımaması nedeniyle katma değer vergisine tabi ol-
madığının Danıştay Yedinci Dairesinin 28.5.1990 günlü ve 1990/1518 sa-
yılı kararı ile kabul edildiği, bu itibarla yapılan tarhiyatın kanun
ve sule aykırı olduğu gerekçesiyle terkin eden Ankara 1.Vergi Mahkeme-
sinin 4.11.1991 günlü ve 1991/1164 sayılı kararının bozulması istenil-
mektedir.
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, mahkeme kararının bozulma-
sını sağlayacak durumda bulunmadığından, temyiz isteminin reddine, ka-
rarın onanmasına karar verildi.
KARŞI OY:
3965 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 27.maddesinde, "... bedelin
emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu
ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde
de matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınır" hükmü yer
almaktadır. Olayda üçüncü kişilere yapılan satışlara ilişkin olarak
beyan edilen satış bedellerinin emsallerine nazaran ve ayrıca iktisa-
di, ticari ve teknik icaplara göre çok düşük bulunduğu, bu nedenle
takdire gidildiği, keza takdir komisyonunca saptanan bir kısım değer-
lerin bizzat yükümlü tarafından da kabul edildiği görülmektedir.
Bu durumda en azından yükümlü tarafından da kabul edilen değerler
üzerinden yapılan tarhiyatın onanması gerekirken tarhiyatın tümünün
terkininde isabet bulunmadığından, temyiz isteminin kısmen kabulü ile
mahkeme kararının bu yönden bozulması gerekeceği oyu ile karara ka-
tılmıyorum.
(MT/ES)
|