|
ORTALAMA KAR HADDİ CETVELLERİNİN GEÇ İLAN EDİLMESİ, ORANLARIN GEÇERLİ
OLDUĞU VERGİLENDİRME DÖNEMLERİ İÇİN UYGULANMASINA ENGEL TEŞKİL ETMEYECEĞİ HK.
Ayakkabı ticareti yapan yükümlünün 1991 yılına ilişkin olarak beyan et
tiği gayrisafi kazancın ortalama kar haddi esasına göre bulunan gayri-
safi kazançtan düşük olması nedeniyle adına ikmalen salınan gelir ver-
gisine karşı açılan davayı; yükümlünün 1991 yılında tabi olduğu ortala
ma kar haddinin 30 Nisan 1992 tarihli resmi gazetede yayımlanan ortala
ma kar haddi cetveli ile belirlendiği, vergi kanunlarının ve bunlara
bağlı hükümlerin geriye yürümezliği ilkesine göre yükümlüye uygulanma-
sının mümkün olmadığı gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatı terkin eden
Vergi Mahkemesi kararının bozulması istemidir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 111.maddesinde, kısmen veya tama-
men perakende satış yapan ticaret erbabı ile imalatçıların gösterdikle
ri gayrisafi kazançların, Vergi Usul Kanununa göre tesbit olunan orta-
lama kar hadlerinin perakende satıyan emtianın maliyet bedeline uygu-
lanması suretiyle bulunacak miktarlara göre düşük olduğu, takdirde, be
yan edilen gayrisafi kazanç yerine, bu suretle bulunan miktarların ik-
malen vergi tarhına esas alınacağı hükmü yer almaktadır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 42.maddesine göre tesbit edilen, aynı
yasanın 43.maddesine göre ilan edilerek kesinleşen ortalama kar hadle-
rinin üç yıl süre ile uygulanacağı, yasanın 44.maddesinde belirtilmiş-
tir.
Anılan madde hükümlerine göre, Merkez Komisyonunca kesin miktarı tayin
edilerek kesinleşen ortalaka kar hadlerine ait cetvellerin Maliye ve
Gümrük Bakanlığınca mahallerine tebliğ edilmeleri üzerine, Vergi Daire
leri tarafından, Bakanlıktan gelen bu cetvellerin bir ay süre ile, dai
relerin uygun bir yerine asılmak suretiyle ilan edileceği ve bu cetvel
lerin ayrıca Resmi Gazete ile ilan edilerek yürürlüğe gireceği öngörül
müştür.
Ortalama kar hadleri, yürürlükte bulunduğu yıllar için yükümlülerin be
yan etmesi gereken asgari kazanç oranlarını tesbit etmekte olup, beyan
sırasında dikkate alınacak bir ölçü olmadığından, yükümlülerin sapta-
nan bu oranlar üstünde kazanç beyan etmeleri mümkündür. Esas olan, yü-
kümlülerin hasılat ve gider farkını teşkil edecek olan gerçek gelirle-
ri üzerinden vergilendirilmesidir. Ortalama kar haddi esası ile gerçek
gelirin beyan edilip edilmediğinin kontrolünün sağlanması ve ortalama
kar haddi esasına göre vergileme ile de, beyan edilecek gelirin gerçe-
ğe en yakın biçimde kavranılması amaçlanmıştır.
Bu nedenle yükümlü tarafından beyan edilen kazancın, ortalama kar had-
dine göre hesaplanan miktardan düşük bulunması halinde, yükümlülere bu
farkı izah etme imkanı tanınmakta, haklı nedenlere dayanan izahlar dü-
şüklük nedeni olarak kabul edilmektedir. öte yandan mükellefler, ilgi-
li dönemde tutmuş oldukları defter kayıtlarına göre kazançlarını beyan
etmek durumunda olduklarından, beyandan sonra uygulanacak ortalama kar
hadlerine ait cetvellerin geç ilan edilmiş olması, ekonomik duruma ve
piyasanın şartlarına göre tayin edilen oranların geçerli olduğu vergi-
lendirme dönemleri için uygulanmasına engel teşkil etmemektedir.
30.4.1992 tarih ve 21214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren ve 1991 yılını da kapsayan ortalama kar hadleri cetvelinde gös-
terilen oranlar esas alınarak bulunan matrah farkı üzerinden yapılan
tarhiyatın, cetvelin beyan dönemi geçtikten sonra yayınlandığı gerek-
çesiyle terkininde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile Zonguldak Vergi Mah-
kemesinin 17.11.1992 gün ve 1992/691 sayılı kararının bozulmasına ka-
rar verildi.
(DAN-DER; SAYI:90) ŞT/ES
|