|
KANUNİ VE İŞ MERKEZLERİ TÜRKİYE DIŞINDA BULUNAN YABANCI HAVA YOLU İŞ-
LETMELERİNDEN KİRALANAN UÇAKLAR İÇİN YABANCI KURUMLARA ÖDENEN KİRALAR-
DAN, KURUMLAR VERGİSİ KESİNTİSİ YAPILMASI GEREKECEĞİ HK.
Kanuni ve iş merkezleri Türkiye dışında bulunan yabancı hava yolu iş-
letmelerinden kiraladığı uçaklarla yolcu taşımacılığı yapan ... Anonim
Ortaklığınca, yabancı kurumlara ödenen kira paralarından kurumlar ver-
gisi kesintisi yapılmaması gerektiği belirtilerek verilen beyanname
üzerinden tahakkuk ettirilen vergileri kaldıran vergi mahkemesi kararı
temyiz edilmiştir.
Vergilendirmenin, Kurumlar Vergisi Kanununun 24.maddesinden doğduğu ko
nusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Anılan bu madde-
nin (A) işaretli fıkrasında, dar mükellefiyete tabi kurumların, gayri-
menkul sermaye iradı niteliğindeki kazançlarının kurumlar vergisine ta
bi olduğu belirtilmiş,B işaretli fıkrasında ise, dar mükellef durumun-
da bulunan kurumlara (A) fıkrasında yazılı kazanç ve iratları sağlıyan
ların, bu kazanç ve iratlardan kurumlar vergisi tevkif etmeye mecbur
oldukları kurala bağlanmıştır. Kurumlar Vergisi Kanununun 24.maddesiy-
le vergilendirilmesi amaçlanan kazanç ve iratların, dar mükellefiyete
tabi kurumlara ait olduğunda kuşku bulunmamaktadır. Kanun yapıcı madde
nin (B) işaretli fıkrasıyla söz konusu kurumlara (A) fıkrasındaki ka-
zançları sağlayanları sorumlu kılmak suretiyle vergilendirmeye kolay-
lık getirmek istemiştir. Bu nedenle, vergiden muaf bulunan kurumlar
dahi, 24.maddede yazılı kazanç ve iratları dar mükellef kurumlara sağ-
ladıklarında aynı sorumlulukla karşı karşıya kalacaklardır. Vergi Usul
Kanununun 8.maddesinin 2.fıkrasında açıklandığı üzere, vergi sorumlulu
ğu, sorumlunun kazancını vergilendirme sonucunu doğurmadığı, sadece
verginin ödenmesi bakımından vergi dairesine karşı sorumluyu muhatap
kıldığından, asıl mükellefe yapılan ödeme veya onun adına yapılan ta-
hakkuktan, ödenmesi gereken vergiyi tevkif ederek ilgili vergi dairesi
ne beyanname ile bildirerek ödemekten ibaret olan bu ilişkinin, kendi
kazancı vergiden müstesna ya da vergiden muaf tutulmuş olan vergi so-
rumlusunun muafiyetini ihlal ettiğinden, söz edilemez.
Uyuşmazlığa yol açan olay da, 6623 sayılı THY Anonim Ortaklığı Kuruluş
Kanununun 19.maddesinde ortaklığın, her türlü satım ve kiralamalarının
damga resmi dahil gümrük resminden ve bilumum diğer vergi ve resimler-
den muaf olduğu yolundaki kuralı nedeniyle, dar mükellef kurumlardan
kiralanan uçaklardan ödenen kira paralarından vergi tevkifatı yapılma-
sının muafiyetin ihlali sonucunu doğuracağı ileri sürülerek dava açıl-
mıştır. Yukarıda açıklandığı üzere bu muafiyetin Kurumlar Vergisi Kanu
nunun 24.maddesinde yazılı sorumluluğa etkisi olmadığı gibi davaya da-
yanak yapılan 6623 sayılı Kanunun, Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Kuru-
luş, Görev ve Yetkilerinin düzenlenmesi ile ilgili 2680 sayılı Yetki
Kanunu uyarınca hazırlanan ve 22.10.1983 günlü Resmi Gazete'de yayımla
narak yürürlüğe konulan 2929 sayılı kanunla değiştirilerek kabul edi-
len 60 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, daha sonra da Devlet Havacılık
Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü Kuruluşu Hakkında 116 sayılı
ve son olarak Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında 233 sayılı Kanun Hük
münde Kararnamelerle önce değiştirilmiş, sonra yürürlükten kaldırılmış
tır.
Nitekim, 28.10.1983 gününde yayınlanarak yürürlüğe konulan 116 sayılı
Kanun Hükmünde Kararnamenin 14.maddesinde muafiyetlerin yeniden düzen-
lenmesi sırasında, 6623 sayılı Kanunun 19.maddesindeki kapsam daraltıl
mış ve uçak kiralama işlemlerinin gümrük vergisi ve gümrüklerde alınan
vergi, resim ve harçlarla sınırlı olarak vergi dışı tutulması kabul
edilmiştir.
Vergiyi doğuran olayın meydana gelen tarihte yürürlükte bulunan kural,
116 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14.maddesi olduğundan, 6623 sa-
yılı Kanunun 19.maddesine dayanılarak ve vergi muafiyetinin, vergi so-
rumluluğunu etkileyeceği görüşüyle tarhiyatın kaldırılması yolundaki
vergi mahkemesi kararında yasaya uygunluk görülmemiştir.
Bu nedenlerle Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, ihtirazi kayıtla
verilen beyanname üzerinden tahakkuk ettirilen vergilerin onanmasına
karar verildi.
(DAN-DER; SAYI:68-69)
BŞ/YÖ
|