|
8 SERİ NOLU TAŞIT ALIM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİNİN YASAYA AYKIRI OLMADIĞI
VE SATIŞ SIRASINDA ÖDENEN TAŞIT ALIM VERGİSİNİN SATIŞIN İPTAL EDİLMESİ
DURUMUNDA İADE EDİLEMEYECEĞİ HK.
Davacı tarafından Maliye Bakanlığı Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşlet-
meleri Müdürlüğünün düzenlediği açık artırmadan satın alınan taşıtın
sonradan geri verilmesi üzerine, teslim sırasında ödenen taşıt alım
vergisi ve ek taşıt alım vergisinin yasal faiziyle iadesi isteminin
reddine ilişkin İzmir Taşıtlar Vergi Dairesi Müdürlüğünün 15.5.1992
gün ve TAV-92/7.1.3/6276 sayılı işlemi ile bu işlemin dayanağı olan
8 seri nolu Taşıt Alım Vergisi Genel Tebliğinin 6.maddesinin; davalı
idarenin düzenlediği açık artırmadan 1983 model olarak satın alınan
aracın, teslim alındıktan sonra 1981 model olduğunun görüldüğü ve he-
men iade edilerek satışın iptal edildiği, bu durumda aracın teslim
alınması sırasında tahsil edilen verginin yasal faiziyle birlikte iade
edilmesi gerektiği, öte yandan idarenin hatası sonucu satış iptal e-
dildiğinden dayanaksız kalan vergilerin iade edilemeyeceğine ilişkin
hükmün hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptalleri istenilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19.maddesine göre; vergi, vergi kanun-
larının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmü-
lü ile doğar.
1318 sayılı Finansman Kanununun, taşıt alım vergisine ilişkin, olay
tarihinde yürürlükte bulunan 26.11.1980 gün ve 2346 sayılı Kanunla de-
ğişik 1.maddesinde, bu kanunun 4, 5 ve 6.maddelerinde yazılı taşıtla-
rın her ne şekilde olursa olsun iktisap edilmesi, yurt dışında iktisap
edilerek Türkiye'ye ithal edilmesi, vekaletname ile tasarruf hakkının
devrolunması, taşıt alım vergisine tabi tutulmuştur. Yani, kanunun bu
hükmüne göre, taşıt alım vergisinde vergiyi doğuran olay; taşıtın ik-
tisabı, ithali, tasarruf hakkının devri ile meydana gelmektedir. İkti-
sap ise; Medeni Kanunun 687.maddesinde; "menkulde mülkiyetin intikali
için teslim lazımdır..." şeklinde tanımlanmıştır.
Menkul bir mal olan taşıtın iktisap edilebilmesi için, önce taşıt alım
vergisine ait onaylı beyannamenin vergi dairesine verilmesi, verginin
ödenmesi ve sonra satışla ilgili faturanın düzenlenmesi ve en son ola-
rak taşıtın bir menkul olması nedeniyle, Medeni Kanunun 687.maddesi
hükmü uyarınca alıcısına teslim edilmesi gerekmektedir. İktisap işle-
mi, taşıtın teslimi ile tamamlanmış olur. Araç, alıcısına teslim edil-
mediği sürece taşıtın iktisap işlemi tekemmül etmiş, dolayısıyla ver-
giyi doğuran olay meydana gelmiş sayılamaz.
Dosyanın incelenmesinden Maliye Bakanlığı Tasfiye İşleri Döner Sermaye
İşletmeleri Müdürlüğünün 4.2.1992 tarihinde düzenlediği açık artırma-
dan 1983 model Honda marka Accord tipi olarak satın alınan aracın,
teslim alındıktan sonra, model yılının 1981 olduğunun görülmesi üzeri-
ne, 17.4.1992 tarihinde iadeedildiği ve satışın, satış şartnamesinin
17/2.maddesi hükmü gereğince iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, aracın davacıya 4.2.1992 tarihinde teslimi hukuki sonuç
doğurmuş, yani iktisap gerçekleşmiş ve vergiyi doğuran olay meydana
gelmiştir.
Satış işleminin sonradan iptal edilmesinin, vergiyi doğuran olayın,
dolayısı ile doğan verginin kaldırılması sonucunu yaratmayacağı açık-
tır.
Hal böyle olunca, ödenen verginin davacıya düzeltme ve şikayet yoluyla
geri verilmesi olanağı yoktur.
Öte yandan, 8 seri nolu Tebliğin davacı tarafından iptali istenilen 6.
maddesinde "taşıt alım vergisinin yukarıda belirtilen vergi dairele-
rince veya mal müdürlüklerince tahsil edilmesinden ve ithal, devir,
iktisap işlemlerinin tamamlanmasından sonra, her ne şekilde olursa ol-
sun ithal, devir ve iktisap işleminden vazgeçildiği veya işlemin fes-
hedildiği gerekçesiyle verginin iadesine kanunen imkan bulunmadığı"
belirtilmiştir. Bu maddeyle, kanunun vergiyi doğuran olayın gerçekleş-
mesinden önce verginin ödenmesini öngören düzenlemesi nedeniyle, tes-
limden sonra taşıt aracı alımından vazgeçilmesi halinde tahsil edilen
verginin iade edilemeyeceği öngörülürken, teslimden önce taşıt alımın-
dan vazgeçilmesi halinde iktisabın gerçekleşmediği gözönüne alınmış ve
tahsil edilen verginin iadesine ilişkin kurallar getirilmiştir.
Yasaların uygulanmasını göstermek için çıkartılan tebliğ, tüzük ve yö-
netmeliklerin dayandıkları yasalara aykırı düzenlemeler taşıyamayacak-
ları idare hukuku ilkelerindendir. 8 seri nolu Tebliğin dava konusu
edilen ve içeriği yukarıda açıklanan 6.maddesi hükmüise, her ne şekil-
de olursa olsun aracın iktisap edilmesi halinin taşıt alım vergisine
tabi olduğunu öngören 1318 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinin ne şe-
kilde uygulanacağını göstermeye yönelik olup, söz konusu kanun hüküm-
lerine aykırı hükümleri içermemektedir. Zira, 1318 sayılı Kanunun 1.
maddesinde, vergiyi doğuran olay taşıtın iktisabına bağlanmış, vergiyi
doğuran olayın meydana gelmesinden sonra taşıtın geri verilmesi halin-
de tahsil edilen verginin iade edileceğine ilişkin bir düzenleme, anı-
lan kanunda yer almamıştır.
Sonuç olarak, taşıt alım vergisini doğuran olay, teslim gerçekleştiği
zaman meydana gelmiş olduğundan, davacı hakkında tesis edilen işlemde
isabetsizlik bulunmadığı gibi, davalı Bakanlıkça çıkarılan ve iptali
istenilen genel tebliğin ilgili maddesinde de, 1318 sayılı Kanunun il-
gili hükümlerine bir aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine karar verildi.
(MT/NÇ)
|