|
TÜRKİYE EMLAK KREDİ BANKASI İLE İNŞAAT MÜHENDİSLERİ ODASINDAN ALINAN
SOYUT BİLGİ VE VARSAYIMLARA DAYANILARAK MATRAH SAPTANAMAYACAĞI VE MÜ-
KELLEFİN DEFTER VE BELGELERİ İLE DİĞER KARİNE VE ÖLÇÜTLERİN DİKKATE
ALINMASI GEREKTİĞİ HK.
Uyuşmazlık; Adi ortaklık şeklinde % 50 hisse ile inşaat müteahhitliği
yapan mükellef adına, 1972 yılında başlayıp 1974 yılında bitirdiği bi-
na inşaatından dolayı takdir komisyonu kararına dayanılarak resen sa-
lınan gelir ve mali denge vergilerini terkin eden İtiraz Komisyonu ka-
rarının bozulması isteminden ibarettir.
Dava dosyasının incelenmesinden, adi ortaklık şeklinde inşaat işi ya-
pan mükellefin, inşaatı 1974 yılında biten binasındaki dairelerin sa-
tışından elde ettiği hasılatın tamamını defter kayıtlarına intikal et-
tirmediğinin maliyet hesabı yapılmak suretiyle saptanması üzerine Tak-
dir Komisyonunca, işin sahası, hacmi ve emsalleri ile piyasa şartları
gözönünde tutularak hissesi itibariyle 210.488 TL.sı olarak saptanan
dönem matrahı üzerinden ihtilaflı vergilerin salındığı ve bu vergilere
bağlı olarak kaçakcılık cezası kesildiği anlaşılmış bulunmaktadır.
Herne kadar, maliyetin yeniden hesaplanması sonucu matrah farkı saptan
ması üzerine resen takdire gidilmesi yerinde ise de; takdir sırasında
diğer karine ve ölçütler ile mükellefin geçerlilik arzeden defter ve
belgeleri gözönünde tutularak bina maliyetinde ve dolayısıyla dönem
matrahında bir farklılık olup olmadığı araştırıldıktan sonra matrahın
takdiri gerekirken, yalnızca Türkiye Emlak Kredi Bankası ile inşaat
Mühendisleri odasından alınan bilgilere ve soyut varsayımlara dayanı-
larak takdir olunan dönem matrahı üzerinden resen tarhiyat yapılmasın-
da isabet görülmemiştir.
Açıklanan bu nedenle, İtiraz Komisyonunun dava konusu kararının bozul-
masına ve tarhiyatın re'sen ve nihai olarak terkinine karar verildi.
AYRIŞIK OY:
213 sayılı kanunun 30.maddesinde; ilgilinin vergi matrahı, defter ka-
yıtları ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tamamen veya kıs
men tesbitine imkan bulunmayan hallerde hakkında takdir komisyonu ka-
rarına dayanılarak tarh işlemi yapılabileceği, açıklanmış ve maddenin
4.bendinde de; Defter kayıtları ve bunlarla ilgili belgelerin vergi
matrahının doğru ve kesin olarak tesbitine imkan vermiyecek derecede
noksan, usulsüz ve karışık olması dolayısıyla ihticaca salih bulunma-
masının tesbiti halinde, vergi matrahının tamamen veya kısmen doğru o-
larak tesbitinin mümkün olamıyacağı hal addedileceği hükme bağlanmış-
tır.
Bu kanun hükmüne dayanılarak ilgili hakkında takdir komisyonu kararıy-
la tarh işlemi yapılabilmesi için herşeyden önce, ilgilinin defter ka-
yıtlarıyla bu kayıtlarla ilgili belgelerinin noksan, usulsüz, karışık
olduğunun tesbiti veya defter kayıtlarıyla bu kayıtlarla ilgili belge-
lere dayanılarak vergi matrahının doğru ve tam olarak tesbitinin müm-
kün olmadığının saptanması gerekmektedir.
Olayda, ilgilinin defter kayıtlarıyla, bu kayıtlarla ilgili belgelerin
noksanlığı, usulsüzlüğü, karışıklığı tesbitli değildir. Mükellefin
faaliyet konusuyla ilgili bazı kamu kuruluşlarının bu faaliyet alanı
için gösterdiği ve kuruluşlarına ait maliyet hesaplarını ele alarak
mükellef hakkında yıllık faaliyetinde deftere geçirmemiş hasılatının
bulunduğu sonucuna gitmek mümkün değildir. Kanuni defter ve belgeleri-
ni usulüne uygun, noksansız, düzgün tutmuş ve vergi matrahı bu defter
ve belgelere göre tam ve doğru hesaplanan mükelleflerin 30.maddenin 4.
bendi hükmüne dayanılarak takdir komisyonuna sevkleri mümkün değildir.
Mükellefin faaliyet alanıyla ilgili bazı kamu kuruluşlarının, bu faali
yet alanı için gösterdikleri, inşaat maliyet birim fiatlarının, gayri-
menkullerin yer, nitelik ve satış piyasası durumlarına göre metrekare
satış birim fiatlarının, takdir komisyonuna sevk sebebinin bulunması
halinde, takdir komisyonlarınca yıllık kazancın saptanmasında mukayese
bakımından ele alınması mümkündür. Ancak, usulüne uygun kanuni defter-
leri tutmuş ve belgelerini saklamış, Vergi matrahının doğru ve tam ola
rak tesbitine imkan verecek nitelikte kayıtları ve bu kayıtlarla ilgi-
li belgeleri noksansız ve düzgün bir şekilde tutmuş bulunan mükellef-
ler hakkında, mükelleflerin faaliyet alanıyla ilgili bazı kamu kuruluş
larının gösterdikleri hesapları ele alarak bu hesapları kanuni ölçü
kabul ederek, defterleri ve belgeleri ihticaca salih olmadığı sonucuna
ulaşmak hiçbir surette mümkün değildir.
Hal böyle olunca, mükellef için takdire sevk sebebi bulunmadığı, tak-
dir komisyonu kararına dayanılarak salınan hakkındaki tarh işleminin
kanuna uygun olmadığı, sebebiyle dava konusu komisyon kararının bozul-
ması gerekeceği oyu ile çoğunluk kararına gerekçe bakımından katılmı-
yorum.
(MS/EK)
|