|
İHRACAT İSTİSNASI NEDENİYLE İADE EDİLEN KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
YAPILACAK VERGİ İNCELEMESİ İÇİN İSTENİLEN DEFTER VE BELGELERİN İBRAZ
EDİLMEMESİ HALİNDE, İADE EDİLEN VERGİNİN KAÇAKÇILIK CEZALI OLARAK GERİ
İSTENİLMESİNDE İSABETSİZLİK BULUNMADIĞI HK.
Yükümlüye ihracat istisnası nedeniyle Nisan, Mayıs, Haziran 1985 döne-
mi için düzeltme fişine istinaden katma değer vergisi iadesi yapıldık-
tan sonra yükümlünün bu döneme ait defter ve belgelerini inceleme ele-
manına ibraz etmemesi üzerine inceleme raporuna dayanılarak salınan
kaçakçılık cezalı katma değer vergisi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun
30.maddesinde "Re'sen vergi tarhının, vergi matrahının tamamen veya
kısmen, defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak
tespitine imkan bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından
takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzen-
lenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kıs-
mı üzerinden vergi tarh olunmasıdır," şeklinde tanımlandığı, "inceleme
raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı resen
takdir olunmuş sayılır" hükmünün de eklendiği, aynı maddenin 3.fıkra-
sında defter ve belgelerin incelemeye yetkili olanlara ibraz edilmeme-
sinin re'sen tarh sebebi olarak kabul edildiği; olayda, inceleme ele-
manınca yükümlüye defter ve belgelerini ibrazı için yapılan çağrıda,
defter ve belgelerin ibraz edilmemesi halinde Vergi Usul Kanununun yu-
karıda anılan 30.maddesine göre, resen matrah takdir edileceği belir-
tilmediği gibi, inceleme raporunda da, herhangi bir veri ve döneye gö-
re matrah tespiti ve takdiri yapılmadığı, sadece mükellefe iade edilen
katma değer vergisinin tahsilinin önerildiği, defter ve belgelerini
ibraz etmeyen yükümlüler için tarh zaman aşımı içinde her zaman takdi-
re gidilebileceğinden, ihbarname ile ödenen katma değer vergisinin re-
sen, kaçakçılık cezalı olarak geri istenmesinde anılan kanun hükümle-
rine uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle kaldıran Ankara 3.Vergi Mahke-
mesinin 23.12.1987 günlü ve 1987/1041 sayılı kararının, katma değer
vergisine özgü bir durum olan ihracat istisnası nedeniyle iade edilen
katma değer vergisi için matrah takdirinde bulunulmasına gerek olmadı-
ğı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği'nin 77.maddesinin olay tarihinde
yürürlükte olan ikinci fıkrasında, Katma Değer Vergisi Kanununa göre
ihracat istisnası uygulanması nedeniyle ihracatçılara yapılacak iade-
lerde, hak sahibince, doğacak vergi iadesinin kendisinin veya ihraç
edilen mal ve hizmeti üretenlerin katma değer vergisine mahsubu talep
edildiği takdirde, mahsup işlemi için inceleme raporu aranmayacağı be-
lirtilmiş, iade ve mahsubun şekli de 409 (M) seri nolu Muhasebat Genel
Müdürlüğü Genel Tebliğinde açıklanmıştır.
Gerek ihracatçılar, gerekse ihraç edilmek şartıyla ihracatçılara mal
teslim eden imalatçılar hakkında ihracat istisnası nedeniyle "hak ka-
zandıkları" iadeler dolayısıyla talep halinde herhangi bir şarta bağlı
kalmaksızın iade işleminin yapılması sözü edilen yönetmelik hükmünün
bir gereğidir.
Ancak bu hüküm vergi iadesine dayanak teşkil eden olay ve muamelelerin
incelenmesine engel değildir. Vergi inceleme elemanınca zamanaşımı sü-
resi içersinde hen zaman yükümlü defter ve belgeleri incelenerek iade-
ye hak kazanan yükümlünün durumunun gerçeği yansıtıp yansıtmadığı in-
celenebilir. Yükümlüler bu çerçevede yapılan bir vergi incelemesinde,
defter ve belgelerini Vergi Usul Kanununun 257.maddesi gereğince yet-
kili makam ve memurlara, ibraz ve incelemeye arz etmek zorundadırlar.
Diğer taraftan aynı kanunun 30.maddesinin 3.fıkrasında da defter ve
belgelerin inceleme yapmaya yetkili olanlara ibraz edilmemesi re'sen
tarh sebebi olarak kabul edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden yükümlüye Nisan, Mayıs, Haziran 1985 dönemine
ilişkin vermiş olduğu beyannamesine istinaden ihracat istisnası dola-
yısıyla 435.500 liralık katma değer vergisi iadesinde bulunulduğu, yü-
kümlünün beyannamesinin gerçekleri yansıtıp yansıtmadığının belirlene-
bilmesi için inceleme elemanınca yükümlüden defter ve belgelerinin is-
tenildiği yükümlü, defter ve belgelerini incelemeye ibraz etmediğin-
den, yükümlü adına kaçakçılık cezalı tarhiyat yapıldığı anlaşılmakta-
dır. Bu durumda yukarda açıklanan kanun ve yönetmelik hükümleri gere-
ğince yapılan tarhiyat yerinde olduğundan, tarhiyatın mahkemece terki-
ninde isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle mahkeme kararının bo-
zulmasına karar verildi.
(MT/NÇ)
|