|
BANKALAR ARACILIĞI İLE SATIN ALINAN DEVLET TAHVİLLERİNİN VADE BİTİŞ
TARİHİNDEN ÖNCE BANKALAR ARACILIĞI İLE ELDEN ÇIKARILMASI SURETİLE SAĞ-
LANAN GELİR, DEĞER ARTIŞ YÖNÜNDEN KURUMLAR VERGİSİNDEN İSTİSNA EDİLMİŞ
İSE DE, ORTAKLAR YÖNÜNDEN KAR PAYINI İFADE EDECEĞİNDEN GELİR (STOPAJ)
VERGİSİNE TABİ OLACAĞI HK.
İstanbul Motor ve Piston Pim Sanayi A.Ş.nin 1988 takvim yılında banka-
lar vasıtasıyla satın aldığı Devlet Tahvillerini 1988 yılı içinde Ban-
kalar vasıtasıyla vade bitiminden önce elden çıkarmak suretiyle sağ-
landığı kazancı vergi tevkifatı yaparak muhtasar beyanname ile beyan
edip ödemesi üzerine ödediği verginin iadesi istemiyle yaptığı dü-
zeltme ve şikayet başvurusuna yasal süre içinde cevap verilmemek sure-
tiyle kurulan olumsuz işlemin, Kurumlar Vergisi matrahı dışında tutu-
lan uyuşmazlık konusu değer artış kazancının, aynı zamanda Gelir Ver-
gisi Kanununun geçici 27.maddesine göre 31.12.1993 tarihine kadar ver-
giden müstesna olduğu ileri sürülerek iptali istemine ilişkindir.
Uyuşmazlığın, Davacı Şirketin Bankalar aracılığıyla satın aldığı Dev-
let Tahvillerini, yine aynı yıl içerisinde vade bitimlerinden önce ban
ka aracılığıyla elden çıkarmak suretiyle sağladığı safi kazancın gelir
vergisi tevkifatına tabi tutulup tutulmayacağına ilişkin bulunmamakta-
dır.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8.maddesine 3332 sayılı kanun-
un 12.maddesiyle eklenen 17.bentle, Devlet tahvili, hazine bonusu ve
gelir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançla-
rın tamamının kurumlar vergisinden müstesna olduğu belirtilmiş, anılan
8.maddenin sonuna eklenen bir fıkra ile de bu maddenin 12 numaralı
bendi ile 17 numaralı bendinde yer alan Devlet tahvili, Hazine bonusu
ve gelir ortaklığı senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazanç-
lar hakkında Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 39.maddesi hükmünün uygu
lanmayacağı açıklanmıştır. Bu hükümlerden Devlet tahvili, Hazine bono-
su senetlerinin elden çıkarılmasından sağlanan kazançların kurumlar
vergisinden müstesna tutulduğu ve bu kazançların faiz niteliğinde olma
dığı, menkul kıymet ticaretinden sağlanan bir kazancın yani bir nevi
değer artışı kazancı sayıldığı anlaşılmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 3239 sayılı Kanunla değişik 94/1
maddesi 8.bendinde ise Kurumlar Vergisi Kanununun 3.maddesinin 11 ve
16 numaralı bentlerinde yazılı kurumlara, kurumlar vergisinden muaf ve
ya müstesna tutulan kazançlar üzerinden sermayeye iştirak nispetinde
hesaplanan kar payları hariç olmak üzere dağıtılsın veya dağıtılmasın
kurumlar vergisine tabi kurumların, Kurumlar Vergisi Kanununun 8.mad-
desinin 2, 3, 11 ve 16 numaralı bentleri dışında kalan kurumlar vergi-
sinden muaf veya müstesna kazanç ve iratlarından % 10 vergi kesintisi
yapılması öngörülmüştür.
Gelir Vergisi Kanununun 3393 sayılı Kanunun 11.maddesiyle 1.1.1987 ta-
rihinden itibaren geçerli olmak üzere eklenen geçici 27.maddede ise,
menkul kıymet sahiplerinin menkul kıymet alım-satımına yetkili olan
bankalar ve aracı kurumlar (Borsa Komisyoncuları Dahil) vasıtasıyla
menkul kıymetlerini elden çıkarmak suretiyle sağladıkları kazançların
31.12.1993 tarihine kadar gelir vergisinden müstesna olduğu, kendi nam
ve hesaplarına menkul kıymet alım-satımıyla devamlı olarak uğraşanla-
rın ise bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançların istisna kapsa-
mında olmadığı belirtilmiştir.
Kurumlar Vergisi Kanununun ve Gelir vergisi Kanununun yukarıda açıkla-
nan hükümlerinin birlikte incelenmesinden, Devlet tahvili, hazine bo-
nosu ve gelir ortaklığı senetlerinin Kurumlar Vergisi Kanununa tabi
kurumlar tarafından elden çıkarılması suretiyle sağlanan kazançların
bir tür değer artışı kazancı olarak kurumlar vergisinden istisna edil-
diği, ancak bu suretle elde edilen kazançlar aynı zamanla ilgili kuru-
mun ortakları açısından da kar payını ifade edeceğinden Gelir Vergisi
Kanununun 94.maddesi uyarınca gelir (stopaj) vergisine tabi tutulması
gerekeceği, 193 sayılı Kanunun Geçici 27.maddesi hükmünün, Devlet
tahvili, hazine bonusu ve gelir ortaklığı senetlerinin Gelir Vergisi
Kanuna tabi kişiler tarafından elden çıkarılması suretiyle sağlanan
kazançların gelir vergisinden istisna edilmesi durumunu düzenlediği
ve kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesi 17.bendi hükmünün kurumlar
vergisi mükellefleri için sağladığı olanağın gelir vergisi mükellefle-
ri içinde sağlanması amacına yönelik bulunduğu bu itibarla uyuşmazlık
konusu ile ilgili olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu bakımdan, Kurumlar Vergisi Kanununun 8.maddesinin 2, 3, 11 ve 16
numaralı bentleri dışında kalan davacı şirketin, söz konusu Devlet
tahvili ve Hazine bonolarını elden çıkarması sonucu elde ettiği kurum-
lar vergisinden müstesna tutulan kazancı üzerinden Gelir Vergisi Kanu-
nunun 94/8 maddesi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmek
tedir.
Bu nedenle davanın reddine karar verildi.
(DAN-DER, SAYI:87) CP/SE
|