|
İHRACATTA VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN, MALIN GÜMRÜK HATTINDAN GEÇMESİ İLE
OLUŞACAĞI HK.
Tarım ürünleri ihracatıyla uğraşan davacı şirket adına 1984 yılı işlem
lerinin incelenmesi sonucu ikmalen gelir (stopaj) vergisi salınmış, ka
çakçılık cezası kesilmiştir. Vergi Mahkemesi cezalı tarhiyatın kaldı-
rılmasına karar vermiştir. Vergi Dairesi Müdürlüğünce yapılan temyiz
başvurusu sonucunda Danıştay Dördüncü Dairesi 17.9.1990 günlü ve
E:1989/778, K:1990/2280 sayılı kararıyla; davacı şirkete ait, düzenle-
me tarihi 1984 olan 11 adet fatura bedelinin 1984 yılı defterlerine ha
sılat kaydedilmesi gerektiği halde 1985 yılı defterlerine hasılat ya-
zıldığı ileri sürülerek tarhiyat yapıldığının anlaşıldığı, 11 adet güm
rük çıkış beyannamesinin hepsinin 21.12.1984-31.12.1984 tarihleri ara-
sında gümrük idaresince tescillerinin yapıldığı, aynı tarihler arasın-
da da düzenledikleri, bu faturaların bir teklifi içeren proforma fatu-
ra mahiyetinde olmayıp kat'i satış faturaları olduğu, ayrıca faturalar
da yazılı malların beyan edilmekle kalmayıp, ihracının da gerçekleşti-
ği, Vergi Usul Kanuna göre faturanın düzenlenmesiyle satıcı ile müşte-
ri arasında borç alacak ilişkisinin doğduğu, ihracatta teslimin malın
Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçmesi ve çıkış işlemlerinin hu-
dut gümrüğü tarafından onaylanması kaydıyla gümrük çıkış beyannemesi-
nin iç gümrük idaresince tescil ve ikmal edildiği tarihde gerçekleşmiş
olduğu, olayda karayolu taşıma araçlarına yükleme ve çıkış işlemleri
daha sonraki tarihlerde yapılmış olmasına rağmen, bu işlemlerin 1984
yılında onaylandığı hususunda uyuşmazlık bulunmadığı, çıkış beyanname-
lerinin gümrük idaresince tescil ve ikmal edildiği tarihlerin fiili
ihraç tarihleri ve şirketin alacağının da bu tarihlerde tahakkuk etti-
ği bu nedenle 11 adet faturada yazılı bedellerin 1984 yılı hasılatı
olarak kaydedilmesi ve kaçakçılık cezasının yazılı bedellerin 1984 yı-
lı hasılatı olarak kaydedilmesi ve kaçakçılık cezasının kusur cezasına
çevrilmesi gerektiği gerekçesiyle mahkeme kararının bozulmasına karar
vermiştir.
Karar düzeltme istemi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54.
maddesinin 1/c bendi uyarınca yerinde görüldüğünden Dairemezin 17.9.
1990 günlü ve E:1989/778, K:1990/2280 sayılı kararının kaldırılmasına
karar verilerek temyiz istemi yeniden incelendi.
İhracata ilişkin mevzuat hükümlerine göre ihracatta teslim, eğer karar
yolu taşıma araçları ile yapılan bir ihracat teslimi söz konusu ise,
malın Türkiye Cumhuriyeti gümrük hattından geçtiği ve çıkış işlemleri-
nin hudut gümrüğü tarafından onaylandığı anda gerçekleşmektedir.
Öte yandan 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 3/B maddesi ile vergilendir
mede vergiyi doğuran olay ve olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiye-
tinin esas olduğu ilkesi getirilmiştir. İhracatda vergiyi doğuran olay
malın gümrük hattından geçmesi ile oluşmakta, malın teslimi bu suretle
gerçekleşmektedir.
İhracatda gümrük işlemlerinin yürütülebilmesi için ihracı öngörülen
malların faturalarının gümrük idaresince istenmesi zorunlu görüldüğün-
den, davacı şirket tarafından 11 adet gümrük çıkış beyannamesinin tes-
cilleri 1984 yılı Aralık ayında yaptırılmış, gümrük çıkış beyannamele-
ri ile iharç edileceği beyan edilen mallara ilişkin faturalar da yine
bu tarihde düzenlenmiştir. Ancak daha sonra kesin ihraç işlemlerinin
gerçekleşmesi üzerine ilk faturalar iptal edilerek ihraç edilen mal
miktarı kadar yeniden fatura düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtildiği gibi ihracatta teslimden söz edebilmek için ma-
lın Türkiye Cumhuriyeti sınırından geçmesi gerekmektedir. Olayda da da
vacı şirket kesin ihraç işlemlerini 1985 yılı Ocak ayında tamamlamış-
tır. Dolayısıyla davacı şirket açısından gelirin miktar ve mahiyet iti
bariyle kesinleşmesi, yani tahakkuku 1985 yılında gerçekleşmiştir.
Bu nedenle davacı şirketin uyuşmazlık konusu 11 adet fatura bedelini
defterlerine 1985 yılı hasılatı olarak kaydetmesinde yasalara aykırı-
lık bulunmadığından, Vergi Dairesi Müdürlüğü temyiz isteminin reddine
karar verildi.
(DAN-DER, SAYI:87)
BŞ/SE
|