|
VERGİDEN MUAF TUTULAN YARDIM SANDIKLARININ ORTAKLARIN YİYECEK, GİYECEK
VE HER TÜRLÜ TÜKETİM V.S. İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK ÜZERE KURULAN DEVAM
LILIK ARZEDEN TİCARİ USÜL VE HÜKÜMLERE GÖRE FAALİYET GÖSTEREN YAN KURU
LUŞLARIN VERGİDEN MUAF TUTULAMAYACAĞI HK.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun 7410 sayılı Kanunla değişik 90.
maddesine göre kurulan ve tüzel kişiliği haiz bir kuruluş olan Polis
Bakım ve Yardım Sandığının, Kurumlar Vergisi Kanununun 7/5.maddesi hük
mü uyarınca kurumlar vergisinden muaf tutulması gerektiği Dairemiz ka-
rarlarıyla da kabul edilmiş bulunulmaktadır.
Bu dosyadaki kurumlar vergisiyle ilgili uyuşmazlık ise, bizatihi san-
dığın kurumlar vergisine tabi tutulup tutulamayacağı hususuna değil,
sandığa bağlı bir yan kuruluş olan Polis Pazarları (Polzar)ın sağladı-
ğı gelirin kurumlar vergisine tabi olup olmayacağına ilişkindir.
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1/C.maddesinde, iktisadi kamu
müesseselerinin kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu, 4.madde-
sinde de, Devlete, Özel İdarelere, Belediyelere ve diğer kamu idarele-
rine ve müesseselerine ait veya tabi olup faaliyetleri devamlı bulunan
ve birinci maddenin (A) ve (B) işaretli bentleri haricinde kalan tica-
ri, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu müesseseleri olduğu, bun
ların kazanç gayesi gütmelerinin, faaliyetin kanunla tevdi edilmiş gö-
revler arasında bulunmasının, tüzel kişiliklerinin olmamasının, müsta-
kil muhasebelerinin ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin veya
işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesis etmeyeceği hükme
bağlanmıştır.
3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanununun yukarıda anılan 90.maddesinde
"Emniyet Genel Müdürlüğü kadrosuna dahil maaşlı ve ücretli memurlardan
sandığa ortak olanlar tarafından temin edilmek üzere bir Polis-Bakım
ve Yardım Sandığı kurulur.
Bu sandık hükmi şahsiyeti haiz olup, ortaklarının hizmetleri esnasında
ve emekliliklerinde nizamnamesinde tespit edilen hususlarla birlikte
sandık idare binaları, talebe yurtları, dinlenme kampları ve ortakla-
rının mesken ihtiyaçlarını karşılamak üzere gayrimenkullere tasarruf
edebilir" denilmektedir.
Bu durumda Emniyet Genel Müdürlüğü'ne bağlı olan Polis Bakım ve Yardım
Sandığı, Kurumlar Vergisi Kanununun 4.maddesinde tarif edilen "iktisa-
di kamu müessesesi" niteliğindedir.
Polis Bakım ve Yardım Sandığı, ortaklarının ve Emniyet Teşkilatı men-
suplarının hizmetleri esnasında ve emekliliklerinde, kendilerinin ve
ailelerinin yiyecek, giyecek ve her türlü tüketim v.s.ihtiyaçlarını
karşılamak üzere Polis Pazarlarını (Polzar)ı işletmektedir ki, bu su-
retle sandığın bir yan kuruluşu olarak ortaya çıkan ve devamlılık arz-
eden Polzar'lar da ticari usullere ve hükümlere göre faaliyet göster-
mekte olup bir ticari işletmedir. Dolayısıyle bu ticari işletmeden sağ
lanan kazancın da kurumlar vergisine tabi tutulması gerekmektedir. Bu-
rada Polzar'ın tüzel kişiliğinin olmaması, sandığın kar gayesi gütmeme
si ve böyle bir ticari işletmenin faaliyette bulunmasının kendisine tü
zükle tevdi edilen görevler arasında olması Kurumlar Vergisi Kanununun
4.maddesi hükmüne göre mükellefiyeti etkilemeyecektir.
Bu bakımdan kurumlar vergisi beyannamesini yasal ve ek sürede vermeyen
davacı sandık adına re'sen takdir edilen matrah (ki Polzar'a ait kar-
zarar cetvelinde gözüken 1980 cari yılı karı olan ... lira) üzerinden
kurumlar vergisi alınmasında yasaya aykırılık görülmemiştir. Ancak ola
yın cereyan tarzı ve matraha ilişkin tespitlerin tamamen defter ve bel
geler üzerinden yapılmış olması gözönünde tutularak Vergi Usul Kanunu-
nun 344 ve 345.maddesi hükümleri karşısında davacı kuruma kast izafe
edilemeyeceği anlaşıldığından, kaçakçılık cezasının kusura çevrilmesi
gerekir. Bu itibarla Mahkeme kararının sandığın kurumlar vergisinden
muaf olduğu gerekçesiyle, Polis Pazarları (Polzar)ın elde ettiği ka-
zanç nedeniyle salınan kurumlar vergisini ve kaçakçılık cezasını ter-
kin eden hüküm fıkrasında isabet görülmemiştir.
Mahkeme kararının, Polis Bakım ve Yardım Sandığı ile Polis Pazarları'
nda çalışanlara aylık ücretlerinin dışında yiyecek ve giyecek yardımı
olarak nakden yapılan ödemeler dolayısıyle salınan gelir (stopaj) ver-
gisini aynen buna ilişkin kaçakçılık cezasını kusura çevirerek onayan
hüküm fıkrasının bozulması istemiyle yükümlü kurum tarafından ileri
sürülen iddialar ise, söz konusu hüküm fıkrasının dayandığı gerekçeler
karşısında yerinde ve hüküm fıkrasının bozulmasını sağlayacak durumda
görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, yükümlü sandığın temyiz isteminin reddine, Vergi
Dairesi Müdürlüğü'nün kaçakçılık cezalı kurumlar vergisine ait hüküm
fıkrasına ilişkin temyiz isteminin kısmen kabulüne, Vergi Mahkemesi ka
rarının kaçakçılık cezalı kurumlar vergisini terkin eden hüküm fıkrası
nın bozulmasına, kurumlar vergisinin aynen, kaçakçılık cezasının kusu-
ra çevrilmek suretiyle onanmasına karar verildi.
BŞ/YÖ
|