|
ÜCRET KARŞILIĞI ÖĞRENCİ YURDU İŞLETİLMESİ NEDENİYLE ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARDAN
ÖZKAYNAKLARI DIŞINDA GELİR SAĞLADIĞI ANLAŞILAN DAVACI VAKFIN DEVAMLI-
LIK ARZEDEN BU FAALİYETİNİN İKTİSADİ İŞLETME SAYILMASI VE ELDE ETTİĞİ
GELİRİN KURUMLAR VERGİSİNE TABİ TUTULMASI GEREKTİĞİ HK.
Davacı vakfın hesap ve işlemlerinin incelenmesi sonucu düzenlenen ver-
gi inceleme raporuna dayanılarak adına 1994 dönemi için re'sen salınan
kurumlar, ekonomik denge vergileri ve fon payı ile bu vergilere ve fon
payına ve geçici kurumlar vergisine bağlı olarak kesilen kaçakçılık
cezalarına karşı açılan davayı; 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun
1.maddesinin (D) bendi ile 4. ve 5.maddeleri hükümleri birlikte ince-
lendiğinde, dernek ve vakıflara ait veya bağlı olup, faaliyetleri de-
vamlı olan iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine tabi oldukları so-
nucuna ulaşıldığı, dosyanın incelenmesinden, davacı vakfın kendi tüzel
kişiliği bünyesinde bulunan 4 adet öğrenci yurdunu işlettiği, öğrenci
yurtlarının ücretli olduğu, ücretlerin tahsilinde bağış makbuzu kesil-
diği, bazı öğrencilerden ücret alınmadığı, sözü edilen yurtlarda per-
sonel çalıştırıldığı, öte yandan vakfa ait gayrimenkullerden kira ge-
liri elde edildiği, bu kira geliri ile ilgili olarak kapsamlı bir def-
terin tutulduğu, kira kontratlarının 1 yıllık yapıldığı, kira artış o-
ranının %80-100 olduğu ve bu işin takibi için personel çalıştırıldığı-
nın tespit edilmesi üzerine öğrenci yurdu işletmeciliği ile gayrimen-
kul kiralama faaliyetleri nedeniyle vakfa ait iktisadi bir işletmenin
mevcut olduğundan söz edilerek dava konusu cezalı tarhiyatın yapıldı-
ğının anlaşıldığı, davacı vakfın vergi yükümlülüğünün faaliyetinin
niteliği itibariyle ticari işletme olup olmadığına göre belirlenmesi
gerektiği, Türk Ticaret Kanununun 12.maddesinde gayrimenkullerin kira-
ya verilmesi ve öğrenci yurdu işletilmesi faaliyetlerinin ticarethane
olarak sayılmadığı, hernekadar bu faaliyetler için takip defterleri
tutulmakta ise de, faaliyetin daha düzenli yürütülmesi için yapılan bu
uygulamanın, işlerin hacim ve öneminin ticari muhasebeyi gerektirdiği
ve ona ticari bir müessese şekli verdiği yolunda değerlendirilemeyece-
ği açık olup, davacı vakfın sözü edilen faaliyetlerinin Türk Ticaret
Kanununun ticari işletme ile ilgili hükümleri uyarınca ticari işletme
ve dolayısıyla iktisadi işletme olarak kabul edilemeyeceği, bu durumda
bir iktisadi işletmeye sahip olmadan ve vakıf senedinde belirlenen a-
maçlarını gerçekleştirmek için yaptığı faaliyetler sebebiyle kurumlar
vergisine tabi tutulmasına olanak bulunmayan davacı vakıf adına yapı-
lan cezalı tarhiyatta yasal isabet bulunmadığı gerekçesiyle kabul ede-
rek dava konusu cezalı tarhiyatı kaldıran ... Vergi Mahkemesinin ...
gün ve ... sayılı kararının; davacı vakfın yapmış olduğu yurt işletme-
ciliği ve gayrimenkul kiralama faaliyetlerinin ticari kazanç hükümleri
içinde değerlendirilmesi gerektiğinden, davacı vakıf adına yapılan ce-
zalı tarhiyatta kanuna aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması
istemidir.
Temyize konu ... Vergi Mahkemesi kararının gayrimenkullerin ki-
raya verilmesi faaliyeti nedeniyle bulunan matrah farkına ilişkin hü-
küm fıkrası aynı gerekçe ve nedenlerle Dairemizce de uygun görülmüş-
tür.
Kararın yurt işletmesi faaliyeti nedeniyle bulunan matrah far-
kına ilişkin hüküm fıkrasına gelince;
5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 2362 sayılı kanunla de-
ğişen 1. maddesinin (D) bendinde, dernek ve vakıflara ait iktisadi iş-
letmelerin kurumlar vergisine tabi olduğu hükmü yer almıştır.
Aynı Kanunun 5. maddesinde, vakıflara ait veya bağlı olup, 4.
maddede yazılı şartları haiz bulunan işletmeler ile aynı mahiyetteki
yabancı işletmelerin vakıfların iktisadi işletmeleri olduğu belirtil-
mek suretiyle vakıflara ait veya bağlı olan iktisadi işletmelerin ver-
gilendirilmesi için gerekli olan koşulların neler olduğu, Kanunun ik-
tisadi kamu müesseselerinin vergilendirilmesi için gerekli koşulları
düzenleyen 4.maddesine atıf yapılmak suretiyle belirlenmiş bulunmakta-
dır. Atıfta bulunulan 4.maddede bu koşullar; iktisadi işletmenin vakfa
ait veya bağlı olması, faaliyetinde devamlılık bulunması, faaliyetin
ticari, sınai ve zirai nitelikte olması, sermaye şirketi ve kooperatif
statüsünde bulunmaması şeklinde belirtilmiştir. Maddenin 2. fıkrasında
da, bu işletmelerin kazanç gayesi gütmemeleri, faaliyetin kanunla tev-
di edilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması,
müstakil muhasebeleri ve kendilerine tahsis edilmiş sermayelerinin ve-
ya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerine tesir etmeyeceği a-
çıklanmıştır.
Belirtilen kanun hükümlerinin birlikte incelenmesinden anlaşı-
lacağı üzere, vakıflara ait ya da bağlı olan sermaye şirketi ve koope-
ratif statüsünde bulunmayan iktisadi işletmelerin kurumlar vergisine
tabi tutulabilmesi için, bu işletmelerin faaliyetlerinin sürekli olma-
sı ve faaliyetlerinin ticari, sınai ve zirai nitelik taşıması gerek-
mektedir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı vakfın, mülkiyeti vakfa ait
binaların bir kısmında İl Milli Eğitim Müdürlüğünden "yurt ve pansiyon
işletme izin belgesi" alarak öğrenci yurdu işletmeciliği faaliyetinde
bulunduğu, bu faaliyet karşılığında bağış adı altında öğrencilerden
ücret aldığı, vakıf gelirlerine intikal ettirilen ve yurtlardan elde
edilen bu geliri, "Şartlı Bağış Gelirleri Hesabı" adı altında bilanço
esasına göre tuttuğu defterlerinde muhasebeleştirdiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ücret karşılığında öğrenci yurdu işleten ve bu faa-
liyeti nedeniyle üçüncü kişilerden özkaynakları dışında gelir sağladı-
ğı anlaşılan davacı vakfın devamlılık arzeden bu faaliyetinin iktisadi
işletme sayılması ve bu nedenle elde ettiği gelirin kurumlar vergisine
tabi tutulması gerektiğinden aksi yolda verilen mahkeme kararında ya-
sal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kısmen kabulü ile ...
Vergi Mahkemesinin ... gün ve ... sayılı kararının yurt işletmesi faa-
liyeti nedeniyle bulunan matrah farkına ilişkin hüküm fıkrasının, da-
vacının matraha yönelik iddiaları da dikkate alınmak suretiyle yeniden
bir karar verilmek üzere bozulmasına karar verildi.
YÖ/ES
(DAN-DER; SAYI:103)
|