|
2547 SAYILI YÜKSEK ÖĞRETİM KANUNU'NA GÖRE KURUMLARCA ÜNİVERSİTELERE
YAPILACAK BAĞIŞIN MALİ BİLANÇO KARARINA GÖRE YAPILABİLECEĞİ, İÇİNDE
KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLERİN DE BULUNDUĞU TİCARİ BİLANÇO KARININ
ESAS ALINMASININ YERİNDE OLMADIĞI HK.
1996 yılı işlemlerinin incelenmesi sonucu, Bilkent üniversitesine ti-
cari bilanço karından daha fazla yapılan bağış eleştirilerek düzenle-
nen rapora göre davacı şirket adına ikmalen kurumlar vergisi salınmış,
fon payı hesaplanmış, ağır kusur cezası kesilmiştir. ... Vergi Mahke-
mesi ... günlü ve ... sayılı kararıyla; 2547 sayılı Yüksek Öğretim Ka-
nunu'nun 56/b maddesinde, gelir veya kurumlar vergisi mükellefleri ta-
rafından üniversitelere ve yüksek teknoloji enstitülerine makbuz kar-
şılığında yapılacak maddi bağışların Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanun-
ları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerden ve
kurum kazancından indirileceğinin öngörüldüğü, olayda bağışın bu madde
hükmü uyarınca yapıldığı, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun konuyla ilgili
14/6 ncı maddesi ve maddenin uygulanmasına ilişkin olarak çıkarılan 34
seri nolu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği kapsamında yapılan bağışlarla
bir ilgisinin bulunmadığı, ancak her iki maddede, bağışların o yılın
kurum kazancından hangi oranda indirim konusu yapılacağının belirtil-
memiş olması bakımından benzerlik gösterdiği ve bağışın bir gider de-
ğil indirim unsuru olduğu dikkate alındığında indirim konusu yapılacak
bağış ve yardım miktarının belirlenmesinde kurum kazancının esas alın-
ması gerektiği dolayısıyla yapılacak bağış miktarının kurum kazancını
aşan kısmının indirime konu edilerek o suretle o yıl kurum zararı be-
yan edilmesinin veya mevcut zararın azaltılmasının mümkün olmadığı,
yapılan bağışın kurum kazancını aşan kısmının indirim konusu yapıla-
cağının kabulü halinde beyan edilen kurum zararının geçmiş yıl zararı
olarak izleyen beş yıl içinde elde edilen kurum kazançlarından indiri-
leceğinin kabulü gerektiği, davacının bu şekilde oluşan zararı indirim
konusu yapmamış olmasının bu hakkı kullanmayacağı anlamına gelmeyece-
ği, bağışta bulunulan kurumla, bağışta bulunan kurumun aynı ticari or-
ganizasyon içinde yer aldığı ve aralarında organik bağ bulunduğu, bu
durumda kazancı yüksek meblağlara varan kuruluşun bağış nedeniyle za-
rar beyanına imkan tanınması halinde gelecek dönemler için elde edece-
ği kazançla ödeyeceği vergi arasında denge, kamu aleyine bozulacağın-
dan vergide eşitlik ve adalet ilkesi ile bağdaşmayacağından ve kurumun
ticari karından daha fazlasını bağışlamasının ticari ve teknik icapla-
ra uymayacağından salınan kurumlar vergisi ile buna bağlı olarak kesi-
len ağır kusur cezasında yasaya aykırılık bulunmadığı, 3824 sayılı Ka-
nunun 19 uncu maddesinde mükelleflerin beyannameleri üzerinden hesap-
layacakları fon payını ödeyecekleri öngörüldüğünden, ikmalen yapılacak
tarhiyatlarda ayrıca fon payı hesaplanmasının mümkün bulunmadığı ge-
rekçesiyle kurumlar vergisi ile ağır kusur cezasına yönelik davanın
reddine,fon payının kaldırılmasına karar vermiştir. Davalı İdare he-
saplanan fon payının yerinde olduğunu, davacı şirket 2457 sayılı Kanu-
nun 56/b maddesinde bağış miktarına kısıtlama getirilmediğini, bağışın
indirileceği matrahın tarif edildiğini, bunun da ticari bilanço karı
değil, kurum matrahı olması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulma-
sını istemektedirler.
Davacı şirket adına ikmalen salınan kurumlar vergisi ile kesi-
len ağır kusur cezasına yönelik davayı reddeden, fon payını kaldıran
mahkeme kararı taraflarca temyiz edilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin 1996 yılında ticari
bilanço karından daha fazla bir miktarı üniversiteye bağışlaması sonu-
cu ortaya çıkan ve beyanına konu olan zarardan kanunen kabul edilmeyen
giderlerini indirmesi eleştirilerek bu miktar gider kadar tespit edi-
len matrah üzerinden kurumlar vergisi salınmış, ağır kusur cezası ke-
silmiş ve fon payı hesaplanmıştır.
Vergi Dairesi Müdürlüğü tarafından fon payına ilişkin olarak i-
leri sürülen iddialar yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak durum-
da görülmemiştir.
Uyuşmazlık, 2547 sayılı Kanuna göre, üniversitelere yapılacak
bağışların, ticari bilanço karından mı, yoksa mali bilanço karından
mı indirileceği hususuna ilişkindir.
2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 56/b maddesinde, üniversi-
teler ve yüksek teknoloji enstitülerinin genel bütçeye dahil kamu ku-
rum ve kuruluşlarına tanınan mali muafiyetlerden, istisnalardan ve di-
ğer mali kolaylıklardan aynen yararlanacakları, gelir veya kurumlar
vergisi mükellefleri tarafından üniversitelere ve yüksek teknoloji
enstitülerine makbuz karşılığında yapılacak nakdi bağışların Gelir ve
Kurumlar Vergisi Kanunları hükümlerine göre yıllık beyanname ile bil-
dirilecek gelirlerden ve kurum kazancından indirileceği öngörülmüştür.
Anılan hükme göre bağış nedeniyle yapılacak indirime, üzerinden kurum-
lar vergisi hesaplanan kurum kazancının esas alınması gerekir. Bağı-
şın, kurum kazancını aşan kısmının indirime konu olmayacağı açıktır.
Kurum kazancı ise Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 13, 14 ve 15 inci madde-
lerine göre bir hesap dönemine ait bilançonun net aktif tutarından,
bilançoda yer alan borçların düşülmesi sonucu bulunan farka işletme-
den çekilen değerlerin eklenmesi, işletmeye eklenmiş değerlerin düşül-
mesi, kanunen kabul edilen ve edilmeyen indirimlerin dikkate alınması
ve vergiden müstesna kazanç ve iratların düşülmesi sonucu ortaya çıkan
ve üzerinden kurumlar vergisi hesaplanan miktardır. Mali bilanço karı-
na göre üzerinden kurumlar vergisi hesaplanan kurum kazancı içinde ka-
nunen kabul edilmeyen giderlerde yer almaktadır. 2547 sayılı Kanunda,
yapılacak bağışın, kurumun, Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca üzerinden
kurumlar vergisinin hesaplandığı kurum kazancından indirilmesi öngö-
rülmüştür. Bu durumda üniversitelere yapılacak bağışın, tespitinde ma-
li bilanço karına göre üzerinden kurumlar vergisi hesaplanan kurum ka-
zancının esas alınması gerekeceğinden inceleme raporunda tespit edilen
matrah üzerinden yapılan tarhiyatın kaldırılması istemiyle açılan da-
vayı,yapılacak bağış tutarının,içinde kanunen kabul edilmeyen giderle-
rin yer aldığı kurum kazancından indirilmesinin ticari ve teknik icap-
lara uymadığı gerekçesiyle reddeden mahkeme kararında isabet görülme-
miştir.
Bu nedenle ... Vergi Mahkemesi'nin ... günlü ve ... sayılı ka-
rarının bozulmasına karar verildi.
(YK/ES)
(DAN-DER; SAYI:103)
|