|
RESEN TAKDİR NEDENİ SAYILAN BİR EYLEM NEDENİYLE TAKDİRE BAŞVURULMADAN
ÖNCE, DOĞAN VERGİ KAYBINDAN DOLAYI UYGULANAN VERGİ CEZASINDA UZLAŞIL-
MIŞ OLMASI DÖNEM KAZANCININ TAKDİRİ İÇİN TAKDİR KOMİSYONUNA BAŞVURMAYI
ENGELLEMİYECEĞİ HK.
Gayrimenkul sermaye iradından dolayı, 1983 takvim yılına ilişkin gelir
vergisi beyannamesini vergi idaresinin istemi üzerine ve yasal ve ek
sürelerden sonra veren yükümlü adına resen takdir yoluyla uyugulanan
tarhiyatı; geç verilen beyannamede bildirilen matraha ait vergi üzerin
den hesaplanarak kesilen cezanın uzlaşılarak ödendiği, Danıştay İçti-
hatları Birleştirme Kurulu kararından dolayı yükümlü adına aynı neden-
le yeni bir tarhiyat uygulanayamacağı gerekçesiyle kaldıran Vergi Mah-
kemesi kararı temyiz edilmiştir.
Vergi beyannamelerinin yasal sürenin sonundan başlayarak onbeş gün geç
tiği halde verilmemiş olması, Vergi Usul Kanununun resen vergi tarhını
düzenleyen 30.maddesinin gereğidir. Olayda, beyannamenin bu süreden
sonra verildiği ve ilk tahakkukun beyan üzerinden yapıldığı tartışma-
sız olduğundan resen takdir nedeninin bulunduğu açıktır. Bununla bir-
likte, vergi idaresi tarafından bu sebeple takdire başvurmak yerine ta
hakkuk ettirilen vergi üzerinden ceza kesildiği ve yükümlünün bu ceza-
yı uzlaşarak ödediği anlaşılmaktadır. Taraflar arasında uyuşmazlığa
yol açan tarhiyatın beyannamede 13 adet işyerine ait gelirin bildirim
dışı bırakılmasına dayandığı ileri sürülmekteyse de, takdir komisyonu
kararından, yükümlü hakkında Vergi Usul Kanununun 30/1.maddesi uyarın-
ca takdir istendiği ve takdirin 1983 takvim yılına ait beyannamenin
verilmemiş olmasına dayandığı saptanmaktadır.
Bu durumda uyuşmazlığın çözümü, resen takdir nedeni sayılan bir eylem
nedeniyle takdire başvurulmadan önce, doğan vergi kaybından dolayı uy-
gulanan vergi cezasında uzlaşılmış olmasının, dönem kazancının takdiri
için takdir komisyonuna başvurmayı engelleyip engellemeyeceğinin sap-
tanmasına bağlı kalmaktadır.
Danıştay İçtihatları Birleştirme kararı ile takdir komisyonları tara-
fından takdir olunan matrah üzerinden tahakkuk ettirilen vergi ve ver-
gi cezası hakkında uzlaşma sağlanması halinde takdir olunan matrahın
azlığından söz edilerek arttırılması dileğiyle vergi dairesi tarafın-
dan açılan davanın incelenmesine olanak bulunmadığı kabul edilmiştir.
Kurulun bu İçtihadı, üzerinde uzlaşılan bir matrah veya matrah kısmı-
nın varlığını ve sonradan vergi idaresince bu matrahın arttırılması
isteminin uzlaşmadan ne ölçüde etkileneceğini belirlemektedir.
Bu olayda vergi idaresi ile yükümlü, beyanname üzerinden hesaplanan
ceza hakkında uzlaşma olduklarından, bu uzlaşmanın, vergi matrahı ile
ilgili taraflar arası bir anlaşmayı içerdiği söylenemez. Tarafların,
miktarı konusunda evvelce uzlaştıkları bir matrah bulunmadığından, ver
gi idaresince resen takdir yoluyla uygulanan tarhiyatın, kesilen ceza
yönünden uzlaşıldığına dayanılarak ve Danıştay İçtihatları Birleştirme
Kurulunun yukarıda esas ve karar sayısı yazılı kararına gönderme yapı-
larak uygunluk görülmemiştir.
Bu nedenlerle temyiz isteminin kabulüne Vergi Mahkemesi kararının,
tarhiyatın esası incelenip karara bağlanmak üzere bozulmasına karar
verildi.
BŞ/YÖ
|