|
KUMARHANELERDE K.D.V. MATRAHININ, SATILAN JETON VE FİŞ BEDELİ DEĞİL,
İADE EDİLEN JETON VE FİŞ BEDELİNİN TENZİLİNDEN SONRA KALAN NET FİŞ VE
JETON SATIŞ BEDELİ OLDUĞU HK.
Uyuşmazlık; yükümlü şirket tarafından işletilen oyun salonları girişin
de müşterilere verilen ve belli bir parayı temsil eden jeton veya fiş-
lerin, verildiği andaki (brüt) hasılatı üzerinden mi müşterilerin oyun
salonunu terkederken yaptıkları iadeler için ödenen paralar düşüldük-
ten sonraki net hasılatı üzerinden mi katma değer vergisi uygulanaca-
ğına ilişkin bulunmaktadır.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1.maddesinde "Türkiye'de ya-
pılan aşağıdaki işlemler katma değer vergisine tabiidir. denildikten
sonra aynı maddenin 3-b bendinde katma değer vergisi mükellefiyetinin
"Spor-Toto oynanması, Piyango tertiplenmesi (Milli Piyango dahil) at
yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunları tertiplenmesi; oy-
nanması" ile doğacağı belirtilmiştir.
Aynı Kanunun 23.maddesinde ise özel matrah şekilleri sayılmış, ve b
bendinde de "at yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında
bu yarış ve oyunlara katılma karşılığında alınan bedel ile bunların
icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedel" özel matrah
şekilleri arasında yer almıştır.
Diğer taraftan 24.2.1987 tarihli Resmi Gazetede neşredilen Maliye ve
Gümrük Bakanlığı 25 sayılı Genel Tebliğinde; 3065 sayılı Kanunun 23.
maddesine 3099 sayılı Kanunla eklenen (F) bendinin verdiği yetkiye is-
tinaden talih oyunları salon işletmeciliğinde katma değer vergisi uygu
lamasının ne şekilde yapılacağı belirtilmiştir. Buna göre; hizmet iş-
lemlerinde matrahın ifa edilen hizmet karşılığında alınan bedel olduğu
bu itibarla oyun salonlarında ifa edilen hizmet karşılığında alınan
bedelin net hasılat olacağı, diğer taraftan talih oyunları salon işlet
meciliğinde bedel belli bir tarifeye göre tesbit edildiğinden 3065 sa-
yılı Kanunun 20/4.maddesine göre bu net hasılatın vergi dahil olarak
teşekkül edeceği ve oyun salonu işletmelerinin vergili net hasılat
içindeki katma değer vergisini bu tebliğin B bölümündeki açıklamalara
göre hesaplayacakları belirtilmek suretiyle konuya açıklık getirilmiş-
tir. Maliye Bakanlığının dosyada mevcut 19.6.1985 tarih ve KDV 2601020
-68 sayılı işleminde de" oyun makinaları işletilmesi faaliyetinde mat-
rah net satış hasılatıdır. Makinalarda kullanılan markalar müşterilere
vergili bedel üzerinden ve perakende satış fişi ile teslim edilecek,
müşterilerin iadeleri ise gider pusulası ile aynı bedel üzerinden alı-
nacaktır. Bu belgelere dayanılarak tesbit edilecek net hasılat 11'e
bölünerek K.D.V. hesaplanacaktır" ifadesi yer almış bulunmaktadır.
3065 sayılı kanunun 23.maddesinin b bendinde, yukarda da açıklandığı
üzere, talih oyunlarında bu oyunlara katılma karşılığında alınan bedel
ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında alınan bedelin
matrahı teşkil edeceği açıklanmış bulunmaktadır.
Yükümlünün faaliyetini oluşturan ve bir çeşit talih oyunu olan salon
işletmeciliğinin Katma Değer Vergisine tabi bulunduğu taraflar arasın-
da ihtilafsız olup 23.maddenin b bendi kapsamına girmektedir. Bütün
talih oyunları, Katma Değer Vergisi yönünden, ayrım yapılmaksızın bu
bentte toplanmıştır.
Bu tür salon işletmelerinde oynanan oyunların Katma Değer Vergisiyle
olan ilişkilerinin saptanması bu oyunların özelliklerinin ve bunlara
katılma koşullarının bilinmesine sıkı sıkıya bağlı bulunmaktdır.
Bu oyunların oynandığı salonların girişinde müşterilere belli bir pa-
rayı (yabancı para veya TL) ve miktarını temsil eden jeton ve oyun fi-
şi verildiği karşılığının kasaya konulduğu, çıkışta kullanılmamış bu-
lunan fiş ve jetonlarla makine ve masalardan kumar kazancı olarak sağ-
lananların işletme idaresince geri alınarak bunların temsil ettiği meb
lağın müşterilere ödendiği, iade işlemlerinin gün bitiminde zorunlu
olarak yerine getirildiği dosyanın incelenmesinden anlaşılmakta ve ih-
tilafsız bulunmaktadır.
Bu duruma göre, salonlara girişte alınan oyun fişleriyle jetonlar için
ödenen bedelin "giriş ücreti" olmadığı açıktır. Hal böyle olunca, olay
da bu fiş ve jetonların söz konusu oyunlara katılma karşılığı alınan
bedel olup olmadığı yada gerçek niteliği üzerinde durulması gerekmekte
dir. Zira Kanuna göre bu tür işletmelerde vergiyi doğuran olay "oyunla
ra katılma karşılığında bir bedel elde edilmesi" dir.
Bu bedelin girişte verilen fiş veya jeton karşılığı alınan meblağ ol-
duğunun kabulü olanaksızdır. Zira söz konusu fiş ve jetonların çıkışta
kısmen veya tamamen iadesi halinde bunların temsil ettiği paranın da
iadesi gerek mevzuat gerekse uygulama yönünden zorunlu olduğuna göre,
iade edilecek olan kısmın "bedel" e dahil sayılması mümkün değildir.
Bu duruma göre "bedelin" oyun bitirilip salon müşteri tarafından terk-
edildikten sonra işletmecinin kassasında kalan miktardan ibaret oldu-
ğunun kabulü gerekmektedir.
Diğer taraftan bu jeton ve fişlerin salonlardaki makina veya masalarda
kullanılmalarından önce "oyuna katılma"nın veya "hizmet"in gerçekleşti
ğide ileri sürülemez. Zira "oyuna katılma" kanuni bir unsurdur.
Bu nedenle Maliye Bakanlığının yukarda açıklanmış bulunan genel tebli
ğinde, Katma Değer Vergisi matrahının net hasılat olacağına ilişkin mu
tezasının kanuna aykırılığı söz konusu değildir. Hizmetin özelliği bu
meyanda oyuna katılan veya katılmayan müsterilerin çıkışta iade ettik-
leri jeton veya oyun fişlerden hangilerinin kullanılmayan fiş veya je-
ton olduğu hangilerinin kumar kazancını teşkil ve temsil ettiği husus-
larının takibi ve bilinmesindeki güçlükler, gerçek hizmet bedelinin
her müşteri için ayrı ayrı hesaplanmasının mümkün olmaması gibi husus-
lar 23.maddenin farklı yorumlanma ve uygulanmasına, diğer bir deyimle
girişte alınan jeton veya fişlerin tamamının satış hasılatı yada hiz-
met bedeli sayılmasına olanak vermemekte, bilakis değerlendirmenin iş-
letme bazında yapılmasını ve net hasılatın matrah kabulünü zorunlu kıl
maktadır. Maliye Bakanlığının yukarda açıklanan, talih oyunları salon
işletmeciliğindeki Katma Değer Vergisi uygulanmasında net hasılatın
esas alınacağına ilişkin genel tebliğinin temel gerekçesinin de bu ne-
denlere dayandığı anlaşılmaktadır.
Bu açıklama ve varılan sonuçlar karşısında, girişte fiş ve jetonlar
için perakende satış fişi düzenlenmesinin sonucu etkileyici nitelikte
olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle yukarıda belirlenen esaslara aykırı olarak yapı-
lan cezalı ek K.D.V.tarhiyatını yazılı gerekçe ile tasdik eden Vergi
Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.
AZLIK OY:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 10.maddesinde, malın tesli-
minden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler
verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak
üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi vergiyi doğuran olay
kapsamı içerisinde sayılmış, kanunun özel matrah şekilleri başlığını
taşıtan 23.maddesinin (b) bendinde ise at yarışları ve diğer müşterek
bahis ve talih oyunlarında bu yarış ve oyunlara katılma karşılığında
alınan bedel ile bunların icra edildiği mahallere giriş karşılığında
alınan bedelin matrah olacağı hükme bağlanmıştır.
Yükümlü şirket tarafından yapılan işin, talih oyunu tertip ve oynatıl-
mak suretiyle cereyan eden bir hizmet ifasından ibaret olduğu anlaşıl-
maktadır.
Müşteriler tarafından kasadan alınan fiş veya jetonların oyun salonun-
daki makinalarda kullanılmasıyla bir kısım müşterilerin kaybetmeleri
diğer bir kısım şanslı müşterilerin ise kazançlı çıkmaları bu tür ta-
lih oyunlarının doğal sonucudur. Ancak müşteriler tarafından daha son-
ra iade edilen fiş ve jetonlardan ne miktarı ile hiç oynanmadığı ne
miktar fiş ve jetonun ise kazanılmış, fiş veya jeton olduğu ise tahmin
veya tesbiti mümkün bulunmayan bir husustur. Böyle olunca iade edilen
fişlerin hiç oynanmamış fiş olarak düşünülmesi olanaksızdır. Aksi hal-
de kazanılmış fiş ve jetonlarında hiç oynanmamış fiş veya jetonlar me-
yanında düşünülmesi gibi kanunun amacına tamamen ters sonuçların doğa-
bileceği kaçınılmazdır.
Şu hale göre, hizmetin nitelik ve özelliğine nazaran, müşteriler tara-
fından kasadan oyun fişi ve jeton alınmasıyla vergiyi doğuran olayın
meydana geldiği, oyunlara katılma karşılığı müşterilerden alınan fiş
ve jeton bedellerinin vergi matrahını oluşturduğu ve bu görüş doğrul-
tusunda tesis edilen mahkeme kararının yerinde olduğu görüş ve düşün-
cesiyle karara katılmıyoruz.
(MT/SE)
|